Bouwen met idealen - Hoofdinhoud

Museum het Schip in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt is een topbestemming, niet alleen voor architectuurliefhebbers, maar misschien nog wel meer voor iedereen die meer wil weten over de idealen uit de beginjaren van de woningcorporaties.

Initiatiefnemer voor het project was de sociaaldemocratische Amsterdamse woningbouwvereniging Eigen Haard, opgericht in 1909. Woningbouwverenigingen hadden in die tijd veel meer ambitie dan het bieden van een fatsoenlijke huisvesting voor een betaalbare prijs (zo betaalbaar was die trouwens niet: de huren van corporatiewoningen waren alleen door geschoolde arbeiders met een vaste baan op te brengen). Het verheffen van de arbeidersklasse, daar draaide het om. Dat ging gepaard met een flinke dosis paternalisme. De bewoners van Het Schip kregen maandelijks bezoek van een inspecteur of inspectrice van de woningbouwvereniging, om te controleren of ze het huis fatsoenlijk bewoonden, niet aan de drank waren en hun vrije tijd doorbrachten met knutselwerk. Voor de kinderen werden er allerlei activiteiten georganiseerd, ook in de vakantie, zoals het rode bessen feest.

mooi detail: een bestaande school (opgeleverd in 2016) werd door De Klerk zeer organisch opgenomen in het woningblok

De architect van het project was Michiel de Klerk, prominent lid van de Amsterdamse school. Een echte totaalkunstenaar: hij ontwierp de woningen, de school en het postkantoor die onderdeel vormen van het complex, maar ook de interieurs, meubilair in de woningen en op straat. Met functioneel bouwen heeft het weinig van doen, maar wel met liefde voor kwaliteit, die er bijna honderd jaar later nog steeds vanaf spat.

een voorbeeld van de al-inclusive architectuur van De Klerk: de deur naar het dienstgedeelte van het voormalig postkantoor (nu museum) dat deel uitmaakt van het complex.

in een container voor het museum is een voor-tussen-achter-woning uit de 19e eeuw nagebouwd, om de erbarmelijke woonomstandigheden in de 19e eeuw inzichtelijk te maken. Hier laat rondleider Roos zien waar de term ‘ondergeschoven kind’ vandaan komt.