Weeklog Dennis de Jong: het Maltese lek - Hoofdinhoud

Komende week gaat het Europees Parlement in Straatsburg onder meer spreken over de wetgeving in Malta waarmee je voor €650.000 een Maltees paspoort kunt kopen. Daarna kun je vrij reizen in de Europese Unie en gebruik maken van alle rechten van het vrij verkeer. Een lastige kwestie, want dit is natuurlijk geen goede zaak: iedereen die goed in de slappe was zit, ook de grootste crimineel, kan zich zo in de EU vestigen. Het gaat echter bij naturalisatie wel om de kern van de staatssoevereiniteit: terecht zegt de Commissie dan ook dat zij niet bevoegd is op dit gebied. De vraag rijst wel of we, als Malta zo met het staatsburgerschap wil omgaan, indirect moeten meewerken aan de Maltese regeling door vrij verkeer toe te staan voor deze nieuwe staatsburgers. Een protest is in ieder geval op zijn plaats.

Het Europees Parlement ziet nooit zoveel been in het aankaarten van zaken waarover de Europese Unie in beginsel niets te zeggen heeft. Dat zagen we eerder al bij de moties over abortus. Deze week gaat het EP een motie aannemen over alweer zo’n lastige zaak, het door Malta verstrekken van paspoorten aan mensen die hiervoor €650.000 over hebben. Zelfs het Verdrag van Lissabon heeft de naturalisatie van vreemdelingen (dat wil zeggen, het geven van het staatsburgerschap) niet tot EU-bevoegdheid gemaakt. In een federale staat ligt dat anders: de Amerikaanse federale regering is bevoegd tot het afgeven van Amerikaanse paspoorten, niet de staten afzonderlijk. Maar de EU is gelukkig geen federale staat en dus bepalen alle lidstaten zelf wie ze naturaliseren en onder welke voorwaarden.

Voor Malta is de nieuwe regeling erg belangrijk. Ze hopen er 1 miljard euro mee te verdienen. Dit is natuurlijk volstrekt asociaal: mensen die via de Middellandse Zee asiel vragen in Malta, worden zo snel mogelijk het land uitgewerkt, maar rijke criminelen zijn meer dan welkom. Je reinste klassenjustitie. Overigens hebben steeds meer lidstaten vergelijkbare regelingen en zelfs in Nederland kun je als euromiljonair een verblijfsvergunning krijgen, als je tenminste €1,25 miljoen investeert in het Nederlandse bedrijfsleven. Dat heeft het kabinet Rutte vorig jaar even geregeld.

Toch moeten we het kind niet met het badwater weggooien. Als we nu via het Europees Parlement de aanval op Malta openen, en bijvoorbeeld de Commissie vragen stappen te ondernemen, dan erkennen we daarmee dat zelfs het naturaliseren van mensen een EU-bevoegdheid wordt. Dan gaat Brussel dus bepalen wie er Nederlander mag worden, net als de Amerikaanse regering dat doet voor heel de VS. Die kant moeten we volgens mij niet op. In plaats daarvan zou er een discussie moeten komen over de erkenning van paspoorten die gewoon gekocht konden worden zonder verdere voorwaarden: is zo’n paspoort dat door Malta is afgegeven, wel een geldig bewijs om gebruik te kunnen maken van het vrij verkeer? Zo’n crimineel die een paspoort koopt, hoeven we toch zeker niet toe te laten tot Nederland?

Het blijft lastig, want hoe ga je dat allemaal controleren en zonder aanpassing van de Europese regels krijg je al gauw een tik op de vingers van het Europese Hof van Justitie. Daarom zie ik vooralsnog meer in een reeks protesten van lidstaten, inclusief Nederland, bij Malta. Wellicht kan het enkele dreigen met niet-toelating van pseudo-Maltezen al een heilzaam effect hebben. Dan moeten de protesterende lidstaten echter geen boter op het hoofd hebben, zoals staatssecretaris Teeven met zijn toelatingsregeling voor vermogende vreemdelingen.