Weeklog Dennis de Jong: Kleine spaarders veilig en dat moet zo blijven - Hoofdinhoud
Het aantal mails dat ik krijg van mensen die bezorgd zijn over hun spaargeld, blijft toenemen. Het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Commissie zouden azen op het geld van de spaarder om zo de staatsschuld van de eurolanden terug te dringen. Er zijn inderdaad wat proefballonnetjes opgelaten, maar toch antwoord ik altijd geruststellend: spaargeld tot €100.000 is gegarandeerd, zelfs als de betrokken bank failliet gaat. In theorie kan Supercommissaris Rehn voor zwakke eurolanden zo’n maatregel aanbevelen, maar groot is die kans niet. Toch toont dit aan dat Rutte c.s. veel teveel macht aan Rehn gegeven hebben: hij had überhaupt nooit de bevoegdheid moeten krijgen om aanbevelingen te doen over de nationale begroting.
bron: wikimedia.org
In beginsel is alles uitstekend geregeld in Nederland: per bank heeft de kleine spaarder de garantie dat zijn spaargeld tot €100.000 is gegarandeerd. Dit heet het depositogarantiestelsel. Het idee om het spaargeld aan te spreken doet het IMF echter niet bij banken die failliet gaan, maar om de staatsschuld terug te brengen. Dat betekent dat het depositogarantiestelsel er eigenlijk dus niet zoveel mee te maken heeft. Het gaat gewoon om een greep in de kas. Normaal gesproken hebben noch IMF, noch de Europese Commissie hier iets over te zeggen. Dat kan anders komen te liggen, als een land in ernstige problemen komt. Zo werd in het geval van Cyprus aanvankelijk gespeeld met het idee om alle spaarders, ook de kleine, een belasting van 6,75% te laten betalen. Dat leidde tot zo’n storm van protest dat alleen spaarders met meer dan €100.000 de belasting moesten betalen. Dat trof toen vooral Russen die hun (veelal zwarte) spaargeld tegen een uiterst voordelig rentetarief hadden belegd op Cyprus. Poetin vond het niet leuk, maar tot grote confrontaties kwam het niet.
Zou dit nu ook de Nederlandse spaarder kunnen treffen? Het ligt niet voor de hand dat Nederland in eenzelfde situatie terecht zou kunnen komen als Cyprus. Wel groeit onze staatsschuld. Volgens het IMF zou in 2018 de schuld tot 83 procent van het Bruto Binnenlands Product kunnen oplopen. Dat zal Supercommissaris Rehn niet mooi vinden, want de Brusselse norm is 60%. Nederland heeft ermee ingestemd dat bij een te hoog begrotingstekort of een te hoge staatsschuld, Rehn ‘aanbevelingen’ kan doen. De hele nationale begroting is daarbij zijn speeltje.
Zo zou het zomaar kunnen dat Rehn de Nederlandse regering wijst op de mogelijkheid om geld weg te halen bij de spaarders. Nu vinden we als SP ook dat de vermogens van de superrijken de laatste jaren wel erg hard zijn gestegen, crisis of niet, en dat daar best een bijdrage van gevraagd mag worden. Maar van de kleine spaarder moet je afblijven. We houden daarom Rehn en straks zijn opvolger, als er eind dit jaar een nieuwe Commissie is aangesteld, scherp in de gaten. Op dit ogenblik is er nog geen gevaar. Rehn heeft hier nooit op gezinspeeld en ook de Europese Commissie (die verder op het gebied van de directe belastingen niet bevoegd is) heeft nooit gedurfd zoiets voor te stellen. Wel heeft ze een denktank ingesteld, die eerder adviseerde vermogens van boven 1 miljoen euro aan te slaan. Dat zou de kleine spaarder dus in ieder geval niet treffen.
Dit voorbeeld laat overigens maar weer eens zien wat een blanco cheque Supercommissaris Rehn heeft gekregen: zijn aanbevelingen zijn immers niet vrijblijvend. Als ze niet grotendeels worden uitgevoerd, krijgt Nederland, net als de andere eurolanden, te maken met sancties. Alleen een grote meerderheid in de Raad van ministers kan die sancties dan nog ongedaan maken. Voor ons een reden temeer om zo’n Europese economische regering af te wijzen. Rehn heeft niets te maken met het geld van kleine spaarders, en over onze nationale begroting gaat, wat ons betreft, nog altijd de Tweede Kamer en niet de Europese Commissie.
PS: Over het congres op 22 februari is al veel geschreven, maar ik kan het natuurlijk niet nalaten ook in mijn weeklog alle SP-leden te bedanken die daar hun vertrouwen gaven aan de lijst met kandidaten en aan mijn hernieuwde lijsttrekkerschap. Het was ook daardoor een heel inspirerend congres!