Marietje Schaake voor een sterk Nederland in een sterk Europa - Hoofdinhoud

De afgelopen 5 jaar heb ik gewerkt als uw volksvertegenwoordiger voor D66 in het Europees Parlement. Voor iedereen die me het vertrouwen gaf dit te doen, en voor wie via de media, of tijdens bijeenkomsten nog niet voldoende informatie kreeg over waaraan ik werkte, is deze impressie bedoeld. Zie ook deze infographic.

====

Van zelfstandig ondernemer werd ik Europarlementariër, en eigenlijk is het verschil minder groot dan ik dacht. Ook in het Europees Parlement stel je zelf doelen en werk je eraan die om te zetten in resultaten door daar een meerderheid achter krijgen. Zo heb ik het momentum rondom de oprichting van de digitale agenda kunnen benutten om digitale vrijheid aan de toetredingscriteria voor nieuwe landen toe te voegen. Daarnaast verwierpen we het Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) en zorgde ik voor het vastleggen van netneutraliteit in de EU. Soms neem je als rapporteur zelf het initiatief zoals ik deed bij de rapporten over digitale vrijheid in het EU buitenland beleid, over persvrijheid en cultuur.

Als D66 zaten we goed in de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa. De 3e grootste fractie die toch vaak het verschil kon maken.

Naast het parlementaire werk kun je door het geven van trainingen, doen van verkiezingswaarnemingen en deelnemen aan delegatie reizen in direct contact het gevoel houden met hoe politiek in de praktijk invloed heeft. Samen met collega’s brachten we liberale partijen uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten samen, onderhandelden we over een handelsverdrag met de VS, en zag ik hoe Nigerianen de hele dag in de brandende zon wachtten om hun stem geteld te zien worden. Ook gaf ik vele gastcolleges, deed werkbezoeken en allerlei panels en debatten in Nederland.

====

In 2009 waren naast de Europese verkiezingen ook Presidentsverkiezingen in Iran. In reactie op de uitslag waarin Ahmadinejad als winnaar werd aangewezen gingen duizenden mensen de straat op en vroegen: ‘Where is my vote?’. We werden dankzij nieuwe technologie allemaal ooggetuige van de groene beweging maar ook van hoe die effectief uiteen werd geslagen door de regering. Hoe Neda Agha Soltan doodgeschoten werd door een regeringskogel, voor het oog van de mobiele telefoon, is me dagelijks bij gebleven. Ze was ongeveer even oud als ik en bekritiseerde haar regering, zij werd ervoor gedood, en ik gekozen in een eerlijke verkiezing.

Ook de regering in Iran gebruikte nieuwe technologie om mensen op te sporen en af te luisteren. Ik werd Iran woordvoerder voor de Liberale Fractie (ALDE) en begon voorstellen te doen hoe er een einde moest komen aan de export van systemen die gebruikt werden voor spionage en censuur. Beide voorstellen werden aangenomen.

Later zouden in Tunesië, Egypte, Bahrein en Turkije ook massa’s jonge mensen de straat op gaan. En hoewel Europa sinds 2009 een gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid kent, duurde het te lang voor we een eenduidige of nieuwe strategie zagen. Een verdeeld Europa is een zwak Europa. Gesprekken met journalisten, bloggers en mensenrechten activisten op de pleinen in Cairo, of de straten van Istanbul hebben me overtuigd dat we meer moeten doen om in onze buurlanden iets te betekenen voor de kansen en rechten van mensen. Het betekent ook dat we ons politieke gewicht in diplomatieke of militaire stappen moeten bundelen.

Het meest pijnlijk is dat de EU veel te weinig heeft gedaan om escalatie van geweld in Syrië te stoppen. We namen niet een diplomatiek initiatief, en lieten dat aan de VS en Rusland over, die na de vernietiging van chemische wapens weinig meer deden om de oorlog en humanitaire ramp te stoppen.

====

Hoe zorg je voor vrijheid in een veranderende wereld? Grote technologische veranderingen vragen om relevant Europees beleid. Europese en zelfs wereldwijde bewegingen van mensen wisten ons goed te vinden met hun stemadvies. Tegen ACTA tekenden 2,8 miljoen mensen een petitie, voor netneutraliteit 1,1 miljoen. Het lukte minder goed om auteursrechten te hervormen, al zijn er wel kleine stapjes genomen richting een interne digitale markt. Die is belangrijk voor economische groei in Europa. Waarom hebben we geen Europese Sillicon Valley, en hoe verankeren we fundamentele vrijheden ook online? Het zijn vragen die ook om eigen initiatieven vroegen, zoals een resolutie die ik voorstelde en die werd aangenomen, waarin de eerste strategie voor digitale vrijheden in het EU buitenlandbeleid werd vastgelegd. Het was een thema dat in het begin van mijn mandaat nog wel eens voor verbaasde blikken zorgde, maar dat na de Arabische opstanden, WikiLeaks en de NSA onthullingen ook binnen het parlement op meer draagvlak kon rekenen.

Behalve het koesteren van onze waarden heb ik met collega’s de eerste stappen gezet richting het Trans-Atlantisch handels- en investeringen verdrag. Door barrières in handel en investeringen weg te nemen kunnen groei en banen ontstaan. Handel is belangrijk maar niet tegen elke prijs. Mens en milieu moeten goed beschermd blijven. In de Verenigde Staten hadden we stevige gesprekken over markttoegang voor Europese bedrijven bij openbare aanbestedingen. De komende jaren zal het Trans-Atlantisch Handels- en Investeringsverdrag hoog op de Europese agenda blijven staan.

====

Het meest inspirerende aan de afgelopen 5 jaar was het contact met allerlei verschillende mensen, van premiers en CEO’s tot vluchtelingen en gemeenteraadsleden. En vervolgens de mogelijkheid om zelf vorm te geven aan beleid dat hen raakt. De studenten voor wie meer Erasmusbeurzen beschikbaar kwamen, en de activisten voor wie je soms de enige link bent naar de Europese politiek.

Dierbaar waren de momenten waarop ik een graatmagere maar levende Maikel Nabil in levende lijve zag, nadat hij als eerste gearresteerde blogger na de val van Mubarak maandenlang in hongerstaking ging in de Egyptische gevangenis. De ontmoeting met Nasring Sotoudeh in Teheran, een heldin die ik nomineerde voor de Sakharov Prijs, en die ondanks de hoge prijs die zij betaalt blijft vechten voor mensenrechten van Iraniërs. Maar ook ontmoetingen met hackers of ingenieurs, die me geduldig bleven bijspijkeren over de technische mogelijkheden zodat ik beter kon bepalen hoe relevant beleid eruit zou zien.

Het is onmogelijk om 5 jaar werken met hart en ziel in een leesbaar stuk uit te drukken. Voor meer informatie en een vrijwel volledig overzicht op thema, kun je terecht op mijn site.

Op naar de volgende vijf jaar.