Fiscaal adviseurs, handel naar zowel de letter als de geest van de wet - Hoofdinhoud
Foto Flickr / reynermedia
Donderdag debatteert de Tweede Kamer over belastingontwijking. Gegidst door fiscaal adviseurs wringen bedrijven zich door de kieren van belastingstelsels. Wij vinden dat stevig moet worden opgetreden tegen bedrijven die zich aan ontwijking en ontduiking schuldig maken, nationaal en internationaal. Maar ook adviseurs ontspringen nog te veel de dans. Fiscalisten moeten niet alleen handelen naar de letter, maar ook naar de geest van de wet. Dit schrijven Henk Nijboer en ik in een opiniestuk in Het Financieele Dagblad.
Kan zakelijk advies maatschappelijk schadelijk zijn? De accountancy heeft ons laten zien dat dit het geval is. Geplaagd door incidenten moet deze sector vergaand hervormen. Daartoe gaat de partnerstructuur op de helling en komt er een raad van commissarissen voor onafhankelijk toezicht.
Tegen dat voorstel trekken fiscalisten nu ten strijde. Hoewel zij een ander vak beoefenen, zitten zij met accountants vaak onder hetzelfde dak en leidt de wettelijke verbouwing ook bij hen tot onrust. Aanvoerder Marnix van Rij, voorzitter van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs, schreef dat de commissarissen vooral niks over fiscalisten te zeggen moeten krijgen. Stel je voor dat een kritische commissaris een stokje steekt voor een fiscaal huzarenstukje, waarvoor ieder maatschappelijk draagvlak ontbreekt. En die bovendien leidt tot concurrentieverstoring met het mkb.
Het betoog van Van Rij illustreert een onderliggend probleem. Fiscaal adviseurs menen dat zij, net als advocaten, alles in het werk mogen stellen om de winst van hun cliënt te maximaliseren.Diezelfde mentaliteit troffen we jarenlang aan breder in de financiële sector, bij accountants, bankiers, verzekeraars.
Een felle maatschappelijke discussie en een pakket wetgeving later gaat daar nu langzaam het roer om. Precies diezelfde discussie voor fiscalisten is gewenst. Waar ligt de balans tussen het eigen en het algemeen belang?
Nu is het niet eenvoudig ander gedrag tot stand te brengen als de hand die voedt daar niet om vraagt. Daarom moeten we dit probleem ook aanpakken bij de bron. En ervoor zorgen dat het ontlopen van hun fair share voor bedrijven wordt afgestraft. De Oeso zet daarin belangrijke stappen. Via het project Base Erosion and Profit Shifting (Beps) worden multinationals straks verplicht per land te rapporteren over de daar gemaakte winsten. Zodat we precies kunnen zien waar de fiscale trucs worden uitgehaald.
En bedrijven publiekelijk ter verantwoording kunnen roepen. Harde maatregelen zijn op komst om gekunsteld schuiven met winsten tegen te gaan. Daarmee zijn de dagen geteld van doorstroombrievenbussen. Die papieren vennootschappen kunnen we missen als kiespijn.De overheid heeft dus ook een rol.
Allereerst door internationaal voorop te lopen in de Oeso/Beps discussie, waartoe het kabinet na eerder aarzelen nu de bereidheid heeft getoond.
Ten tweede is de nationale wetgeving per 1 januari van dit jaar aangescherpt. Brievenbusmaatschappijen krijgen geen tax ruling meer, de substantie-eisen zijn aangescherpt en meer dan 20 belastingverdragen met ontwikkelingslanden worden herzien zodat antimisbruikbepalingen worden opgenomen.
Tot slot zal de PvdA niet toestaan dat fiscaal adviseurs in dienst van accountantskantoren zich aan het toezicht van de te vormen raad van commissarissen onttrekken. Het besef dat verandering nodig is, zal ook moeten doorsijpelen naar de fiscalisten die constructies mede mogelijk maken. Fiscalisten die willen doorgaan op de oude voet voeren een achterhoedegevecht. Er tekent zich eindelijk een nieuwe breed gedragen internationale politieke realiteit af waarin de norm in ere wordt hersteld dat winsten worden belast daar waar ze worden gemaakt.
Doorgaan op de oude weg is geen optie. Politiek en samenleving accepteren agressieve fiscale planning niet meer. Voor ons is duidelijk: fiscaal adviseurs, handel naar zowel de letter als de geest van de wet. Houd op met fiscaal trapezewerk, ook in uw eigen belang.