BGL - Hoofdinhoud
Het nieuwe politieke jaar is van start gegaan met veel ontwikkelingen op ZZP-gebied. ZZP’ers kunnen definitief werkzaam blijven in de thuiszorg; werkgeversvereniging AWVN pleitte voor een sociaal systeem voor alle werkenden, en het kabinet kondigde vlak na Prinsjesdag de komst van de “Beschikking Geen Loonheffing” aan. In deze ZZPolitiek praat ik u graag bij over deze aangekondigde opvolger van de VAR-verklaring.
BGL
Als werkgever iemand in vaste dienst nemen? Dan moet je tegenwoordig wel heel veel lef hebben. Loondoorbetaling bij ziekte, re-integratieverplichtingen na arbeidsongeschiktheid, een dreigende quotumwet: je krijgt als goedwillende werkgever nogal wat op je bordje als je een werknemer een contract aanbiedt. Ondernemers leveren een geweldige bijdrage aan onze samenleving. Zij scheppen banen, zorgen voor belastinginkomsten en dragen veel premies af. Ook voor de werknemers die ze in dienst hebben. Alle bijdragen ten spijt: met een linkse meerderheid in de Kamer worden er nog steeds verantwoordelijkheden, risico’s en de bijbehorende kosten over de schutting gekieperd naar de werkgever. Vlak voor het herfstreces bleek die linkse meerderheid ineens wel heel groot te zijn: CDA en GroenLinks kwamen met een initiatiefwet die werknemers het wettelijk recht geeft op flexibel werken en thuiswerken. Naast PvdA en SP, omarmde ook het in naam zo liberale D66 het plan. En de werkgever? Die mag het weer oplossen…
De zieke arbeidsmarkt
Met initiatieven als die van CDA en GroenLinks om van thuiswerken een wettelijk recht te maken raakt ons gezamenlijke doel verder uit zicht. En dat doel is om banen te creëren en de werkloosheid terug te dringen. Geen wonder dat werkgevers door nieuwe verantwoordelijkheden schuwer worden om mensen aan te nemen en op zoek gaan naar meer flexibiliteit! Hardwerkende ZZP’ers bieden dan een geweldige uitkomst. Zij brengen werkgevers de benodigde creativiteit, productiviteit, flexibiliteit en zorgen er voor dat de koek van de BV Nederland groter wordt. Het gaat echter mis als opdrachtgevers en zelfverklaarde zelfstandigen malafide constructies met elkaar aangaan, waarbij er geen loonbelasting en werknemerspremies worden afgedragen en er ten onrechte een beroep wordt gedaan op fiscale faciliteiten als de starters- en zelfstandigenaftrek. Wel de lusten dus, maar niet de lasten. Leg je de verschillende onderzoeken naast elkaar, dan blijkt dat bij zo’n tien procent van het totaal aantal ZZP’ers in feite sprake is van een verkapt dienstverband.
De medicijnen van Asscher
Aan verantwoordelijk minister Lodewijk Asscher (SZW) de schone taak om de arbeidsmarkt weer beter te maken. Zijn overkoepelende Wet Aanpak Schijnconstructies is nog onderweg naar de Tweede Kamer. Met de aankondiging van de Beschikking Geen Loonheffingen als nieuwe handhavingstool van de Belastingdienst sorteert het kabinet alvast voor op deze wet. De BGL moet de VAR-verklaringen doen vergeten en duidelijker maken wanneer er sprake is van echt ondernemerschap. Een van de doelen van de BGL is dan ook het terugdringen van schijnconstructies. Opdrachtgevers worden daarbij medeverantwoordelijk voor de afspraken in het contract en de feitelijke arbeidssituatie. De gedeelde verantwoordelijkheid moet de prikkel bij malafide werkgever weghalen om een fout ingevulde verklaring af te dwingen, om zo geen loonbelasting en premies te hoeven betalen. Een van de meest in het oog springende voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de VAR-verklaring, is de controle van de arbeidsrelatie voorafgaand aan een opdracht. De gedachte hierachter is simpel: liever een controle aan de poort en zekerheid vooraf, dan teleurstelling en naheffingen achteraf. Met de scherpe controles van de Belastingdienst in de zorg en in het onderwijs vers in het geheugen, is duidelijk welke ellende hiermee bespaard kan worden. Een goed ingevulde module moet aan beide partijen rechtszekerheid bieden, zonder enig risico op naheffingen. De goede intentie van het instrument is daarmee helder en breed gedragen. Terugkijkend naar de sectorspecifieke controles is het een goede zaak dat alle betrokkenen het nut inzien van een check vooraf. Maar dat betekent nog niet dat de BGL een zekerheid op succes wordt.
Wetsbehandeling
Staat het ontwerp van de BGL-webmodule al geheel vast? Zeker nog niet. De komende weken wordt het voorstel behandeld door de Tweede Kamer, en er bestaan nog flinke zorgen over de effectiviteit van de opvolger van de VAR. De samenwerkende zelfstandigenorganisaties hebben de BGL-plannen uiterst kritisch ontvangen. Zij zijn met name sceptisch over de voorgestelde vormgeving van de BGL-handhavingstool en de doelmatigheid van de voorgestelde set van vragen in de webmodule. Ook wijzen zij op het vrijwillige karakter van de BGL, waardoor handhaving essentieel blijft in de controle op schijnconstructies. De VVD wil vooral snel van het kabinet weten wat de gevolgen van de BGL zijn op de administratieve lastendruk voor opdrachtgevers en zelfstandigen.
Het is te hopen dat de uiteindelijke opvolger van de VAR bij gaat dragen aan het herstel van onze arbeidsmarkt. Het is hoog tijd dat “de ZZP’er” door iedereen en zonder enige twijfel wordt geassocieerd met echt ondernemerschap. Malafide constructies kunnen immers ook negatief uitstralen naar de bewuste, bonafide en bikkelende zelfstandigen. Deze echte ondernemers horen alle ruimte van de overheid te krijgen om in vrijheid te ondernemen.
Groet vanaf het Binnenhof,
Erik Ziengs