Nieuwe wet voor accountants - Hoofdinhoud
Foto Pixabay / stevepb
Accountants hebben de afgelopen jaren hun publieke taak ernstig veronachtzaamd. KPMG worstelde met partners die privé en zakelijke belangen vermengen met vastgoedconstructies, Ernst & Young werd berispt voor zijn rol bij DSB en PricewaterhouseCoopers kwam eerder in een slecht daglicht omdat het gemanipuleerde jaarrekeningen van het failliete energiebedrijf Econcern had goedgekeurd. Dit zijn geen incidenten, deze problemen zijn structureel. In een steekproef trof de Autoriteit Financiële Markten (AFM) substantiële fouten aan in 45 procent van de onderzochte dossiers. Dat is onacceptabel. Vandaag hebben we hierover een debat gehad met minister Dijsselbloem. De minister heeft toegezegd dat, mede op aandringen van de PvdA-fractie de wet fundamenteel wordt aangepast. Zodat de publieke functie beter wordt verankerd, de onafhankelijkheid beter wordt geborgd en de vertrouwenskloof wordt gedicht.
Er gaan in de kern twee zaken mis. Allereerst maken accountants hun wettelijke taak niet waar, namelijk zorgen voor betrouwbare, begrijpelijke en toereikende informatie over de positie van organisaties. Ten tweede is er een kloof tussen wat de samenleving van een accountantsverklaring verwacht en waar de wet accountants nu toe verplicht. Voor het eerste probleem is de sector aan zet, voor het tweede probleem het parlement.
Primair is dus actie nodig van de sector zelf. In de Kamerbreed aangenomen motie is de sector gevraagd met voorstellen te komen om de kwaliteit te verbeteren. Daar heeft de sector met het rapport In het publiek belang van de werkgroep Toekomst Accountantsberoep gehoor aan gegeven. De PvdA heeft waardering voor de voorstellen. Vooral de brede aanpak van het kwaliteitsprobleem heeft onze instemming. Er staan veranderingen op stapel in de governance, meer investeringen in scholing, beter personeelsmanagement, het versoberen van beloningen, meer investeringen in kwaliteit en meer aandacht voor de signalering van fraude. Opvolging van de voorstellen zal tot verbetering leiden. De PvdA wil daarom dat de plannen zo snel mogelijk worden omgezet in actie. De minister heeft toegezegd dat de AFM hierop toeziet en over de voortgang zal rapporteren.
De voorstellen zijn een stap in de goede richting, maar ten aanzien van de financiële beloningen blijf ik me zorgen maken. Met de plannen van de sector worden bestuurders straks beperkt in variabele beloningen, maar waarom geldt dat niet voor alle partners? De risico’s die gepaard gaan met variabele beloningen gelden immers niet alleen voor het bestuur, maar voor iedereen in de sector.
Ook vindt de PvdA dat er meer onafhankelijke hoogleraren moeten komen, die niet ook in dienst zijn van een kantoor. Zij hebben dan een dubbel belang. De wetenschap heeft een belangrijke rol in het verbeteren van de sector.
Ten tweede is er een verwachtingenkloof tussen maatschappij en accountants. Deze kloof moet worden gedicht. De samenleving verwacht immers dat de organisatie financieel gezond is als er een goedkeurende accountantsverklaring ligt, terwijl de accountant slechts de wettelijke taak heeft om aan te geven of de cijfers een getrouw beeld vormen. Accountants worden nu verplicht zich ook uit te spreken over de belangrijkste risico’s voor de continuïteit van een organisatie. Op het punt van de aanbesteding domineert de Raad van Bestuur nog te vaak de keuze voor een accountant: dat is fout. De Raad van Commissarissen of aandeelhouders behoort die taak toe. Dat vergt een wetswijziging en vandaag heeft de minister toegezegd dat die er gaat komen.
Ten derde zijn er praktische zaken die moeten worden aangepast. De Tweede Kamer heeft eerder aangegeven dat de verplichte roulatietermijn kan worden opgeschoven van de aanvankelijke 8 naar 10 jaar om in de Europese pas te lopen. Een andere wens is de verplichte controlegrens voor het MKB te verhogen naar Europees gebruikelijke hoogtes. En onder andere de Rekenkamer wijst erop dat het OOB-segment te beperkt is gedefinieerd. Vestia dient daarvoor als tragisch voorbeeld. Ook dat vergt wetsaanpassing, en ook die gaat er komen.
De sector heeft serieuze voorstellen gedaan. Het kabinet gaat in samenwerking met de AFM controleren dat die stappen ook daadwerkelijk worden gezet. Daarnaast worden diverse wetten aangepast. De voorstellen van de sector moeten nu met kracht worden uitgevoerd. Het is uit met de vrijblijvendheid.