Europese Raad 25-26 juni 2015 - Hoofdinhoud
Op 25 en 26 juni waren de regeringsleiders van de EU-lidstaten samen voor een bijeenkomst van de Europese Raad i. Het Europese migratiebeleid en Griekenland stonden centraal op de eerste dag van de top. De EU heeft afspraken gemaakt over het terugsturen van vluchtelingen naar het land van herkomst en de lidstaten hebben toegezegd op vrijwillige basis vluchtelingen op te nemen die nu in Griekenland en Italië worden opgevangen. Tot harde afspraken over het herverdelen van vluchtelingen over de lidstaten is het niet gekomen. Een oplossing voor de Griekse schuldenproblematiek i werd doorgeschoven naar een extra bijeenkomst van de eurogroep i op 27 juni 2015.
Verder stonden de voortgang van het investeringsfonds EFSI i en het vrijhandelsverdrag TTIP op de agenda. Tot slot kwam de aanpak van terrorisme en de digitale interne markt ter sprake en bracht David Cameron i de Britse wensen voor heronderhandeling van hun lidmaatschap i ter sprake.
Inhoudsopgave
Migratie
In april riep Donald Tusk i, voorzitter van de Europese Raad, een extra bijeenkomst van de regeringsleiders bijeen om de bootvluchtelingenproblematiek te bespreken. Aanleiding vormde een ramp voor de Italiaanse kust i op 19 april waarbij honderden vluchtelingen verdronken. De Europese Raad presenteerde enkele plannen om de migrantenstroom te beperken. Zo moeten mensensmokkelaars bestreden worden door middel van een militaire operatie. Maar dat is pas mogelijk wanneer de Verenigde Naties i en Libië hun goedkeuring hebben gegeven.
Het aantal vluchtelingen dat vooral Italië en Griekenland opnemen is ontzettend toegenomen. Daarom werd de Europese Commissie gevraagd om een plan te formuleren om vluchtelingen eerlijk te verdelen tussen de lidstaten. De Commissie stelde een verplichte herverdeling van vluchtelingen voor, maar dat stuitte op veel weerstand bij de lidstaten.
De conclusie van deze Europese Raad was dat er geen harde quota werden opgelegd aan de lidstaten. Wel werd afgesproken dat de andere lidstaten in 2015-2017 40.000 vluchtelingen uit Griekenland en Italië zullen opnemen, op vrijwillige basis. Onduidelijk was wat de belofte om nog eens 20.000 vluchtelingen te spreiden precies inhield. Daarnaast erkende de Europese Raad dat ook Hongarije bijzonder veel asielzoekers te verwerken had.
De Europese Raad zette hard in op het terugsturen van asielzoekers naar het land van herkomst. Met name de landen die asielzoekers moeten terugnemen zouden meer onder druk gezet worden dat ook te doen.
Griekenland
Hoewel officieel een klein punt op de agenda - voorzitter van de eurogroep Dijsselbloem zou verslag uitbrengen over de onderhandelingen met Griekenland over de schuldenproblematiek - moest de Europese Raad zich over de kwestie buigen. In de officiële verklaring over dag één van de top stond dat er lang over Griekenland was gepraat én dat alle regeringsleiders zich bewust waren van alle mogelijke gevolgen die de situatie met zich mee bracht. Naar verluidt werden er harde verwijten gemaakt aan het adres van de Griekse premier, die op zijn beurt stelde dat zijn land vernederd werd.
Toekomst bestuur eurozone
Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker i presenteerde kort voor de Europese Raad het 'Five presidents' Report' over de toekomst van de Economische en Monetaire Unie i en het bestuur van de eurozone in het bijzonder. De bespreking daarvan werd doorgeschoven naar de volgende vergadering van de Ecofin.
TTIP
De kritiek op het vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten was in de eerste maanden van 2015 sterk toegenomen. Ook in het Europees Parlement stonden lang niet alle fracties achter het verdrag. Zo behoorde de Europese delegatie van de PvdA i tegen.
Discussiepunt was onder meer dat de economische modellen die zijn gebruikt om de baten van TTIP uit te drukken, volgens sommige economen onrealistisch waren. Vanaf 2027 zou iedere EU-inwoner er jaarlijks 136 euro op vooruitgaan, maar de vraag was of de voordelen wel zo gelijk uitvallen. Omstreden was verder de mogelijkheid van investeerders om geschillen aan een arbitragetribunaal voor te leggen, buiten de gewone rechtspraak om.
Bij de Europese Raad bespraken de lidstaten hoe de onderhandelingen met de VS verder moesten. Aanvankelijk zou de verdragstekst eind 2015 vast moeten staan, maar dit wordt niet gehaald.
Overige onderwerpen
Veiligheid
De Europese Raad had NAVO i-chef Stoltenberg i uitgenodigd om mee te praten over de veiligheidsagenda. De relatie tussen de EU en Rusland, de situatie in Oekraïne en de stand van zaken wat betreft terrorismebestrijding stonden in deze besprekingen centraal. De regeringsleiders sloten een principeakkoord om de Europese defensie-industrie te versterken.
Economie
In mei 2015 presenteerde de Europese Commissie plannen voor het voltooien van de digitale interne markt van de Europese Unie. Regeringsleiders hielden oriënterende gesprekken over de voorstellen van de Commissie. De EU beschouwt de digitale economie als een middel om groei en werkgelegenheid te realiseren.
Met de afronding van het Europees Semester 2015 in het verschiet besprak de Europese Raad de voortgang van het economisch herstel van de Europese Unie en de bijdrage die het nieuwe Europese Investeringsfonds i (EFSI) hieraan moest gaan leveren. Het EFSI werd op de Europese Raad goedgekeurd. Ook met de landenspecifieke aanbevelingen van het Europees semester 2015 stemden de regeringsleiders grotendeels in en zij verzochten de lidstaten de aanbevelingen ook uit te voeren.
Verenigd Koninkrijk
De Britse premier David Cameron i gaf een korte uiteenzetting over het referendum i dat zijn regering zal houden in 2017 over de vraag of het Verenigd Koninkrijk wel of niet lid moet blijven van de EU. Cameron zou concessies van de andere landen moeten afdwingen omdat een campagne om in de EU te blijven anders kansloos zou zijn.
Er zouden geen concrete onderhandelingspunten of tafel zijn gelegd, maar met de presentatie van Cameron konden de heronderhandelingen over het Brits lidmaatschap van de EU officieel van start gaan.