De negatieve werkloosheidstrend moet kost wat kost gekeerd worden - Hoofdinhoud

Het zinnetje ‘Kansen van vooral oudere werknemers op nieuw werk zijn te laag’ uit het regeerakkoord van 2012 heeft anno 2015 niets aan actualiteit ingeboet. Helaas!

De bijdrage van 50PLUS aan het periodieke Kameroverleg met minister Asscher over het arbeidsmarktbeleid.

De Monitor Arbeidsparticipatie 2014 geeft een beeld van aan het werk komen en aan het werk blijven van mensen met een arbeidsbeperking en een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 50PLUS constateert dat in 2013 sprake is van een verdere daling van het aandeel arbeidsbeperkten dat werkt, ten opzichte van 2012. Belangrijkste oorzaak hiervan is de economische crisis.

50PLUS deelt de visie van de Organisatie voor Vitaliteit, Activering en Loopbaan (OVAL): aanvullende re-integratiemiddelen moeten selectief en gericht ingezet worden voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, waaronder ook veel ouderen. Belemmeringen om parttime- en tijdelijk werk aan te nemen vanuit de bijstand moeten echt weggenomen worden. Ook Actal wijst hier in onderzoek op.

Naar aanleiding van het begrotingsakkoord (2014) heeft de minister van SZW onderzocht of, en in hoeverre aanpassing van de arbeidstijd gunstige effecten kan hebben voor de structurele werkgelegenheid. De minister trekt op basis van recent onderzoek, onder meer van het CPB, grofweg de conclusie dat de positieve effecten gering zijn en zelfs negatief kunnen uitpakken voor de werkgelegenheid. In de CBS-publicatie ‘De Nederlandse economie in 2008’ wordt echter gesteld dat bij de bestrijding van de economische crisis van de jaren tachtig (Akkoord van Wassenaar) onder meer afgesproken werd dat lonen gematigd werden in ruil voor arbeidstijdverkorting. De loonkostenstijging werd hierdoor - aldus de publicatie - beperkt, wat onder meer een gunstige invloed had op de werkgelegenheid en de prijs van exportproducten.

De loonmatiging werd in dit geval dus een doorslaand succes en droeg bij aan economisch herstel. 50PLUS vraagt zich dan ook af of inderdaad zó stellig kan worden beweerd dat arbeidstijdverkorting in welke vorm dan ook niet effectief kan zijn voor de werkgelegenheid, temeer omdat óók in het buitenland arbeidstijdverkorting als onderdeel van beleid om werkgelegenheid te stimuleren wordt gehanteerd.

Het regeerakkoord van 2012 bevat een klein zinnetje over oudere werknemers: “Kansen van vooral oudere werknemers op nieuw werk zijn te laag”. Helaas heeft dit kleine, maar veelzeggende zinnetje - we schrijven nu 2015 - niets aan actualiteit ingeboet. Het kabinet is overgegaan tot actie, maar het effect daarvan is nog weinig overtuigend.

Volgens de vierde voortgangsrapportage maakt het UWV inmiddels volop werk van de bestrijding van de werkloosheid onder 50-plussers, onder meer met netwerkbijeenkomsten, scholingsvouchers en plaatsingsfees voor uitzendbureaus.

Geen misverstand, 50PLUS is blij met die inspanningen, maar realiteit is dat dit niet voldoende is. Het gaat nog steeds niet de goede kant uit met de werkloosheid van mensen boven de 45 à 50 jaar.

Bij de bestrijding van jeugdwerkloosheid gaat het gelukkig al wél overtuigend de goede kant uit. De jeugdwerkloosheid is de afgelopen anderhalf jaar sterk gedaald, mede door het intensieve beleid, maar met 10% nog steeds veel te hoog. Voor allochtone jongeren is dat zelfs 31%. Het kabinet presenteert nu de Agenda Aanpak Jeugdwerkloosheid (2015-2016) om de positieve trend voor de bestrijding van de jeugdwerkloosheid vast te houden. CNV- en FNV-Jong doen in hun commentaar van gisteren goede aanvullende suggesties voor de versterking van het ingezette beleid.

50PLUS vindt het volstrekt onbegrijpelijk dat de minister niet de gelegenheid heeft aangegrepen om een vergelijkbare concrete Agenda Aanpak ouderenwerkloosheid op te stellen. Met de ouderenwerkloosheid blijft het absoluut en relatief niet goed gaan. De ANBO wijst er op dat volgens het UWV de omvang van de werkloosheid onder senioren in 2014 nog weer met 3,7%, en het aantal nieuwe WW-aanvragen met 5% is toegenomen.

Cijfers liegen niet: hoeveel méér bewijs heeft deze minister nodig om in te zien dat de bestrijding van de werkloosheid onder senioren echt onvoldoende effectief is en geïntensiveerd moet worden?

50PLUS dringt aan op intensivering en een planmatige aanpak van de veel te hoge werkloosheid van senioren. Gaat de minister dit plan, deze gerichte Agenda, bij Prinsjesdag aanbieden?

50PLUS vraagt speciaal aandacht voor de ongunstige ontwikkeling van de zorgarbeidsmarkt. In heel 2014 zijn door werknemers in de langdurige zorg ruim 40.000 WW-aanvragen bij het UWV ingediend, daarvan zijn er bijna 35.000 verleend. Er is sprake van een uitstroom van 30.000 personen uit de WW, maar de oorzaken van die uitstroom zijn niet duidelijk. Belangrijk is te weten of dat komt door werkhervatting, beëindiging van de duur van de uitkering, óf pensionering. 50PLUS vindt dat de oorzaken van de uitstroom snel onderzocht moeten worden.

50PLUS concludeert dat de sectorplannen in de zorg, bedoeld om werkgelegenheid te stimuleren en te behouden nog niet het gewenste effect hebben. Vooral projecten gericht op het ‘van-werk-naar-werk-traject’ blijven achter.

De staatssecretaris van VWS erkent dit en heeft actie beloofd. 50PLUS vindt dat na de zomer tussentijds gerapporteerd moet worden over de ontwikkeling van de arbeidsmarkt in de zorg. De negatieve trend die nu zichtbaar is, móet kost wat kost gekeerd worden.

De Wet Werk en Zekerheid beoogt onder meer flexwerkers meer zekerheden te bieden en verschil met vaste krachten te verkleinen, maar het tegenovergestelde gebeurt nu diverse grote bedrijven - en nota bene ook de overheid zelf - proberen flexwerkers nog snel te ‘lozen’ voor de wet ingaat, om zo een vast contract en verplichting tot een transitievergoeding te ontlopen. Zéér slecht voor de arbeidsmarkt!

50PLUS deelt de mening van de minister dat óók werkgevers zich in het Sociaal Akkoord gecommitteerd hebben aan het gericht aanpakken van de doorgeschoten ‘flexibilisering’. Een cultuurverandering is inderdaad noodzakelijk. Maar de minister wil pas na 3 jaar vaststellen of doorstroming naar vaste contracten plaatsvindt. 50PLUS vindt dat te laat en vindt dat beleid indien nodig aangepast moet worden. Oók wordt gevraagd werkgevers ernstig aan te spreken op de genoemde afspraken die zij zélf met sociale partners hebben gemaakt.