Kabinet moet zich verantwoorden - Hoofdinhoud

Het jaarlijkse verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer is een debat over hoe de plannen voor 2014 zijn uitgevoerd en de belastingen zijn besteed.

Volgens 50PLUS is er een schril contrast tussen de goed-nieuws verantwoordingsbrief en het (overigens al jaren) harde oordeel van de Algemene Rekenkamer. Het kabinet verliest de mensen uit het oog waar het om zou moeten gaan. Er is geen enkele reden voor de zelfvoldaanheid die het kabinet uitstraalt.

Verder is er volgens 50PLUS een structurele disbalans tussen politieke ambities van het kabinet en de beschikbare tijd, mensen en middelen. Sociaal zwakkeren, zorgbehoevenden én ook ouderen zijn de dupe van die disbalans!

Tijdens het verantwoordingsdebat bracht ik - vanwege de beperkte spreektijd - vier onderwerpen onder de aandacht. Ik vroeg het kabinet zich te verantwoorden over de ouderenwerkloosheid, de zorg, de ouderenhuisvesting en een evenwichtige lastenverdeling.

249.000 in januari 2014. 250.000 in juni 2014. En bijna 260.000 in december 2014. Ik heb het over het aantal 45-plussers in de WW. De conclusie van 50PLUS: de inzet van het kabinet op het gebied van ouderenwerkloosheid in 2014 zet géén zoden aan de dijk.

Het kabinet wijst in de voortgangsbrief op de daling van werkloosheid die is ingezet. Dat is mooi. Maar als wij kijken naar deze cijfers, valt het beeld vies tegen. De kans op werkhervatting voor mensen ouder dan 45 jaar is klein. In de verantwoordingsstukken lezen wij dat in 2014 vijf miljoen euro is besteed voor scholing en plaatsing van oudere werklozen; 6 miljoen minder dan begroot. Hoe kan dit? Hoe is het mogelijk dat ondanks de grote problemen niet het volledige budget wordt ingezet?! Hoe rijmt dit met het feit dat dit kabinet zegt dat het maximale wordt gedaan om 45-plussers weer aan het werk te krijgen? In 2014 is het aantal WW-uitkeringen aan 55-plussers fors gestegen, terwijl met het dalen van de leeftijdscategorie het aantal uitkeringen alleen maar daalt. De terechte grote inzet op de bestrijding van jeugdwerkloosheid werpt dus vruchten af. Waarom niet een dergelijke inzet op de bestrijding van ouderenwerkloosheid?

Kortom: Het kabinet doet alsof zij alles in het werk stelt om werkloosheid onder 45-plussers te bestrijden. Maar het tegendeel is waar!

Het PGB-drama van vandaag vindt zijn oorsprong in 2014. We gaan hier nog apart over debatteren, maar het kán vandaag niet onvermeld blijven. De ARK is vernietigend in haar oordeel. Daarnaast horen we noodkreet op noodkreet van budgethouders en zorgverleners, alle goednieuwsberichten van beide verantwoordelijke staatssecretarissen ten spijt. In een groot veranderingsproces als dit kunnen dingen misgaan, maar hier is fout op fout op fout gemaakt, door beide ministeries én door de SVB. 50PLUS hoort graag de visie van de minister-president op dit debacle.

Over de uitvoering van de decentralisatieoperatie in het sociaal domein is het oordeel van de Algemene Rekenkamer ongemeen hard. Het ging het kabinet in 2014 vooral om het halen van de invoeringsdatum van 1 januari 2015. Ook hier is aandacht voor de randvoorwaarden voor invoering en een ordelijke overdracht van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden naar de achtergrond verschoven. Het feit dat de toekenning van de huishoudelijke hulptoeslag op 2 punten afwijkt van de Financiële Verhoudingswet is een pijnlijke illustratie hiervan.

De minister van Binnenlandse Zaken dient sowieso zijn rol in het stelsel rondom de decentralisaties te versterken, stelt de ARK. Dat zijn harde woorden. In het kader van de decentralisatie is meer coördinatie en afstemming nodig tussen Rijk en Gemeenten om toezicht op kwaliteit van zorg te borgen. 50PLUS kan dit alleen maar zien als ondersteuning voor de stelling dat er van alles over de schutting is gegooid bij gemeenten, zonder te kijken waar het nu eigenlijk neerkomt. Beleidsvrijheid van gemeenten heeft vooral veel onduidelijkheid en ongelijkheid opgeleverd voor de burger. Dat is toch een ander beeld dan de regering wil creëren. Hoe oordeelt de minister-president over het verschil in beeld dat bestaat tussen de regering, die stelt dat alles goed verloopt, en het maatschappelijk veld, waarin veel onrust en onduidelijkheid de boventoon voert?

50PLUS verlangt, met de Algemene Rekenkamer, dat er zo mogelijk dit jaar een integraal, voor iedereen toegankelijk beeld moet komen over uitgaven en resultaten van de decentralisatieoperatie.

OUDERENHUISVESTING:

VAN WOORDEN NAAR DADEN!

Het tekort aan woningen geschikt voor huisvesting van ouderen en mensen met een beperking blijft onverminderd groot. We hebben het dan over ongeveer 85.000 woningen. Nieuwbouw en vooral woningaanpassing zijn hard nodig. In juni 2014 is eindelijk, op lang aandringen van de Kamer, een ‘transitieagenda langer zelfstandig wonen’ aangeboden, en is het ‘aanjaagteam langer zelfstandig wonen’ met Marnix Norder aan de slag gegaan. Welke resultaten, op welke termijn worden verwacht van die transitieagenda?

Eén van de taakopdrachten van het aanjaagteam luidt: ‘stimuleren aanbrengen van woningaanpassingen’. Wat is daar concreet aan gedaan? Gemeentelijk beleid via de WMO geeft niet of nauwelijks de gewenste impuls. Het lage BTW-tarief van 6% voor verbouwingen en renovaties kan woningaanpassing bevorderen. Bovendien zorgt het nu al voor behoud van 8000 banen in de bouw. Is het kabinet bereid het lage BTW-tarief voor de bouw na 1 juli te verlengen? Wij overwegen hierover een motie in te dienen.

EVENWICHTIGE LASTENVERDELING:

GÉÉN OUDERENBELASTING!

In 2014 zijn volgens het kabinet hervormingen doorgevoerd, met evenwichtige verdeling van lasten als uitgangspunt. Dit verbaast 50PLUS. Hoezo evenwichtig? Gepensioneerden kenden óók weer in 2014 een relatief ongunstige koopkrachtontwikkeling en dat is al zo sinds 2010. De eind vorig jaar ingevoerde financiële regels voor pensioenfondsen zorgen voor verdere uitholling van de koopkracht van het aanvullend pensioen. En wat te denken van fiscale maatregelen die alléén gepensioneerden treffen, zoals de geleidelijke afschaffing van de ouderenkorting en de afschaffing van de ouderentoeslag in 2016? Het besluit daartoe is in 2014 genomen. Dat is géén evenwichtige verdeling van lasten. Dat is een puur op ouderen gerichte belasting! De oudere is melkkoe van dit kabinet en plukt nauwelijks of niet de vruchten van het economisch herstel. 50PLUS vraagt: waarom niet?