De financiële doos van Pandora - Hoofdinhoud

Het is een molensteen om de nek van het VVD/PvdA-kabinet: de financiële consequenties van de uiterst gebrekkige invoering van het trekkingsrecht PGB (Persoonsgebonden budget) dreigen een zware last te worden. Vandaag zal hierover opnieuw worden gesproken in de Tweede Kamer.

Het trekkingsrecht - waarbij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) in opdracht van PGB-budgethouders zorgverleners betaalt, waar voorheen de PGB-houder dit zelf deed - is al maanden een zorgenkindje. Op 1 januari 2015 had de overgang een feit moeten zijn, maar in de praktijk is het op een chaos uitgelopen. Zorgverleners werden te laat, verkeerd of helemaal niet uitbetaald, met alle gevolgen van dien voor betrokkenen. De ICT werkte slecht en de bereikbaarheid van de SVB liet zeer te wensen over. De situatie is zo ernstig dat 50PLUS zich al tweemaal genoodzaakt zag een motie van wantrouwen tegen de verantwoordelijk staatssecretaris te steunen. De herstelkosten stapelen zich hand over hand op.

Dat is een onderschat probleem. Neem Groningen. Die gemeente gaf in een hoorzitting in de Tweede Kamer aan de meerkosten van de overgang op liefst 1,2 miljoen euro te schatten. Reken dat eens om naar heel Nederland: de schadepost zou dan zomaar ruim honderd miljoen euro kunnen zijn. Dat is nogal wat. Toegegeven: het schadebedrag is hiermee nog niet vastgesteld, maar de berekening is verontrustend genoeg om nader onderzoek te plegen. Staatssecretaris Van Rijn heeft onlangs toegezegd dat te doen. Maar daarmee zijn we er nog niet.

In eerdergenoemde hoorzitting gaf de VNG aan dat het ministerie heeft toegezegd de meerkosten te vergoeden. In redelijkheid, werd daar in de vragenronde bij de Voorjaarsnota aan toegevoegd. Dat geeft te denken. Door bij voorbaat een afwerende houding aan te nemen, laadt Van Rijn de verdenking op zich de te verwachten meerkosten te willen afwentelen. Dat is niet alleen onrechtvaardig, maar ook riskant! Een toenemend aantal gemeenten verkeert in financiële nood. Zij hebben er veel extra taken bijgekregen, maar het bijbehorende budget is fors ingeperkt. Gemeenten hebben geen schuld aan de chaos die is ontstaan bij de SVB, dus mogen hiervoor niet worden aangeslagen. Daar is het gemeentelijk budget niet voor bedoeld. Het risico dat kwaliteit én aanbod van WMO-voorzieningen, de Jeugdwet of welke gemeentelijke taak dan ook hieronder zullen lijden, is onacceptabel. De regering dient hoe dan ook de schade volledig te compenseren. De verantwoordelijkheid voor deze mislukking ligt immers volledig bij het kabinet.

In een motie verzocht 50PLUS om vóór 1 september het onderzoek naar de meerkosten voor gemeenten te ontvangen. Inclusief een dekking in geval van een budgetoverschrijding. Onze motie kreeg vrij brede steun van de oppositie, maar haalde het niet. Onbegrijpelijk, want in de Voorjaarsnota staat hiervoor slechts twintig miljoen euro gereserveerd. Waar de hoogte van dit bedrag op is gebaseerd, is onduidelijk. Het is van groot belang dat er op afzienbare termijn helderheid volgt over de hoogte van de meerkosten voor gemeenten. Gelukkig heeft de oppositie kunnen afdwingen dat hierover volgende week, nog net voor het reces, in de Tweede Kamer wordt gesproken.

Dat is des te meer nodig omdat de schade alleen maar groter dreigt te worden. De rechter heeft bepaald dat bij te late betaling van loon een extra vergoeding tot wel vijftig procent van het salaris uitgekeerd moet worden. Inmiddels wordt een gezamenlijke claim voorbereid door Stichting Schadeclaim PGB. Er volgt nog wel een hoger beroep in deze zaak, maar het feit dat het om duizenden betalingen gaat - ook achterstallige - doet het ergste vrezen voor de hoogte van deze volgende schadepost. Wanneer zal de bodem van deze financiële doos van Pandora eindelijk zijn bereikt?

Henk Krol

Fractievoorzitter 50PLUS Tweede Kamer