Kwetsbare verworvenheden - Hoofdinhoud

27 jun 2013

Kwetsbare verworvenheden

Een paar weken geleden kreeg ik de gelegenheid om op het congres van alle Europese liberale partijen in Londen, te spreken over de emancipatie van homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders. Het was een bijzondere gelegenheid, omdat de mate waarin mensen gelijke rechten hebben nogal verschilt. In Europa, maar zeker ook in andere delen van de wereld. Zo kijkt de politie in sommige Oost-Europese landen de andere kant op als er geweld wordt gebruikt tegen homo's. In andere landen, zoals bijvoorbeeld Frankrijk, werd het huwelijk dit jaar opengesteld voor mensen van hetzelfde geslacht. De resultaten van emancipatie zijn dus op zijn zachtst gezegd wisselend. Ik verwees in mijn speech naar december 1955, toen Rosa Parks het icoon werd in de strijd voor gelijke rechten, omdat zij in de bus weigerde op te staan voor een blanke passagier. We kunnen ons tegenwoordig niet meer voorstellen dat verschil op grond van je achtergrond of ras toelaatbaar is in een modern land. Enige dagen geleden stonden mensen over de hele wereld stil bij het overlijden van een bijzonder man, een voorvechter van gelijke behandeling, een voorbeeld voor velen; Nelson Mandela.

Als we discriminatie op basis van huidskleur inmiddels wereldwijd verwerpen, dan wordt het hoog tijd om ook een eind te maken aan het ongelijk behandelen van mensen op basis van hun seksuele voorkeur. De liberale partijen in Europa hebben deze gelijke rechten hoog in het vaandel staan. Na mijn speech op het congres volgde een paneldiscussie, waarbij een jongen uit het publiek mij aansprak. Hij vertelde dat hij in Oxford woont, waar hij openlijk gay kan zijn. Hij kan zijn wie hij is. Maar hij was opgegroeid in een klein dorpje op het platteland, waar hij moeilijke jaren had gehad. Hij werd buitengesloten en moest zich daar anders voordoen dan hij was. Zijn verhaal geeft aan dat emancipatie verder gaat dan alleen zorgen dat de wettelijke zaken goed geregeld zijn.

Het gaat om de mentaliteit, de ruimte die je krijgt om te zijn wie je bent. Een parlementariër uit een land ten oosten van de Europese Unie zei mij laatst: wij hebben hier geen problemen met homo's want die hebben we hier niet. Dat soort struisvogelpolitiek is schadelijk. De liberale partijen hebben op het congres dan ook afgesproken dat wij vanuit onze partijen in al die landen, blijven focussen op mensenrechten. Dat kan dat door wetten te maken, of eenvoudigweg door mensen die strijden voor gelijke rechten in landen waar die nog niet vanzelfsprekend zijn, te laten weten dat ze er niet alleen voor staan. Ook gebeurtenissen in de afgelopen weken drukken ons wat dat betreft weer met de neus op de feiten. Zo sprak in Kroatië twee derde van de bevolking uit dat het huwelijk alleen een verbintenis is tussen man en vrouw, was er de uitspraak van het hooggerechtshof in Australië die het homohuwelijk ongrondwettelijk (en dus voor 27 koppels die zijn getrouwd ongeldig) verklaarde en werd in India homoseksualiteit weer strafbaar gesteld. Deze gebeurtenissen zijn niet alleen vreselijk voor de LHBT’s in de betreffende landen, deze internationale polarisatie zorgt ervoor dat negatieve signalen in onze samenleving binnenkomen en ook van LHBT’s in Nederland het gevoel van veiligheid wordt aangetast. Hieruit blijkt maar weer dat aandacht en samenwerking noodzakelijk blijven. Emancipatie is een traject van lange adem..