Minder dan honderd dagen te gaan tot Parijs - wat staat er op het spel? - Hoofdinhoud

Het nieuws wordt, terecht, gedomineerd het humanitaire drama van duizenden ontheemden uit vooral Syrië. Alsof die al jaren durende vreselijke oorlog vlak naast Europa aan ons voorbij zou gaan. We wisten dat dit zou gaan gebeuren.

Zoals we ook weten dat klimaatverandering een nog veel grotere ontwrichtende kracht kan hebben. Deze week waarschuwden zowel de Franse President Hollande als Europese Commissievoorzitter Juncker voor de enorme impact van klimaatverandering en de miljoenen klimaatvluchtelingen die op de been gebracht kunnen worden.

Maar wat staat er politiek gezien op het spel? Nederland neemt deel aan de klimaatonderhandelingen in Parijs als onderdeel van de Europese Unie. Voor het einde van het jaar moeten landen een nieuw klimaatakkoord overeenkomen. Wat zijn de discussies die nu spelen in de voorbereidingen?

Erg belangrijk voor de klimaatconferentie is dat alle regeringen voor Parijs klimaatdoelen moeten indienen en vastleggen. Verplichtingen om CO2-uitstoot te reduceren moeten nu ook gaan gelden voor grote vervuilers zoals China, Brazilië en de Verenigde Staten, landen die eerder geen bindende doelen hadden onder het Kyoto Protocol van 1997.

China, de Verenigde Staten en Europese Unie (de drie grootste vervuilers ter wereld) hebben gelukkig hun plannen al ingediend. Maar zullen ook andere grote economieën, zoals India en Brazilië, nog voor Parijs een duidelijk plan voorleggen? Diplomatieke druk, ook van Nederland en Europa, is hard nodig.

Daarnaast zien regeringen de conferentie in Parijs, in tegenstelling tot de mislukte top in Kopenhagen van 2009, meer als een beginpunt dan een eindpunt voor politieke actie. Onderhandelaars proberen het akkoord zo op te zetten dat landen ook later hun ambitieniveau kunnen ophogen. Een voorstel is om een cyclus van vijf jaar in te stellen voor het ophogen van emissiedoelen.

Een van de grootste breekpunten in de onderhandelingen is de financiële steun voor de armste landen. Landen als Bangladesh en Ethiopië, hebben hulp nodig voor zowel de aanpassing aan de klimaatverandering die al niet meer kan worden voorkomen (denk aan irrigatiesystemen, kustverdediging en landbouwtechnologie) als voor investeringen in technologie voor schone energie (direct schone economische ontwikkeling).

Op dit punt is ook de houding van de Europese Unie zorgelijk. Terwijl er voor de komende paar jaar nog wel geld beschikbaar is, zijn er voor de langere termijn geen concrete Europese plannen voor klimaatsteun aan de armste landen. Ondertussen financieren Europese regeringen nog wel steeds exportkredietverzekeringen voor de bouw van kolencentrales in ontwikkelingslanden.

Ik heb daarom in het Europees Parlement voorgesteld om exportkredieten voor kolencentrales te verbieden (zoals Frankrijk nu al doet) en om een speciaal mechanisme op te zetten onder het Europese CO2-emissiehandelssysteem om fondsen te verwerven voor klimaatfinanciering in de armste landen. Dat geeft Europa voor de periode na 2020 concrete middelen om Parijs tot een succes te maken. Ook sluit het voorstel aan op het principe "de vervuiler betaalt".

Terwijl ik in het Europees Parlement bezig was, kwamen internationale klimaatonderhandelaars deze week bijeen in Bonn voor een voorbereidende VN-bijeenkomst voor Parijs. De grootste uitdaging hier is het inkorten van de onderhandelingstekst, die nu nog veel te lang is voor discussies tussen ministers op politiek topniveau. De voortgang is tergend traag, maar het lijkt erop dat voorzitters van de onderhandelingen het vertrouwen hebben gekregen van regeringen om te snijden in de tekst, om zo een akkoord in Parijs dichterbij te brengen.

De klimaattop in Parijs begint op 30 november. Ik neem deel als lid van de delegatie van het Europees Parlement.

De Europese milieuministers, waaronder onze staatssecretaris Mansveld, besluiten over de Europese onderhandelingspositie op 18 september in Brussel.

Ik zal er vanuit het Europees Parlement alles aan doen om zowel de Europese positie als het eindakkoord in Parijs zo scherp mogelijk te krijgen. De tijd tikt.