Begroten en verantwoorden: goede stappen gezet, maar kan nog beter - Hoofdinhoud

Verantwoording van de besteding van belastinggeld is belangrijk. Niet alleen of het conform de afspraken wordt besteed, maar ook of we hebben bereikt wat we wilden bereiken. Het raakt aan één van de belangrijkste rechten van de Tweede Kamer het budgetrecht, en één van de belangrijkste taken de controletaak. Er worden goede stappen gezet, maar het kan altijd beter. Daarom vraagt de VVD onder meer aandacht de verbetering van de informatie over budgetflexibiliteit en ZBO’s (zelfstandige bestuursorganane), de frequentie van de beleidsdoorlichtingen en open data/spending.

Door de vernieuwde wijze van de begrotingspresentatie (=Verantwoord Begroten): worden goede stappen gezet. Toch kan het altijd beter. De Minister concludeert zelf dat de onderdelen “beleidswijzigingen”en “beleidsconclusies” verbeterd kunnen worden. Dit onderdeel mist vaak scherpte en er wordt niet altijd ingegaan op grote bezuinigingen. In de reeks “Zicht op bezuinigingen” van de Algemene Rekenkamer kwam naar voren dat de informatievoorzieningen over bezuinigingen en ombuigingen beter kan/moet. Het is nog onduidelijk hoe de minister dat wil verbeteren.

Budgetflexibiliteit

Inzicht in budgetflexibiliteit is essentieel voor budgetrecht. Dat bepaalt welke speelruimte er nog is om met budgetten te schuiven. In de begrotingen moet helder inzichtelijk zijn welke middelen beïnvloedbaar zijn en op welke termijn. Er wordt nu gewerkt met de term “juridisch verplicht”, maar dit geeft onvoldoende informatie en inzicht. De VVD vindt dat er een verbeterslag nodig is. Iedere Minister moet verplicht vermelden welke wet, regeling of convenant zou moeten worden gewijzigd om het budget beschikbaar te krijgen voor alternatieve aanwending en op welke termijn dit kan (ofwel de aard en duur van de verplichting). Kan minister aangeven hoe hij concreet een verbeterslag kan maken?

Informatie ZBO’s en bezuinigingen

De informatie in begroting over ZBO’s (zelfstandige bestuursorganen) moet sterk verbeterd worden, het is te vaak verouderd of ontbreken (zoals informatie over kosten en effecten). Ook de beleidsconclusies en beleidswijzigingen in meer algemene zin moeten beter. Hoe gaat minister dat doen?

Beleidsdoorlichtingen

De VVD heeft ingezet op het verbeteren van de kwaliteit, bijvoorbeeld door ex-ante parlementaire betrokkenheid bij beleidsdoorlichtingen. Beleidsdoorlichtingen moeten 1x er 4 tot 7 jaar worden uitgevoerd. De norm lijkt echter 7 jaar te zijn geworden, als dat al wordt gehaald. De VVD vindt dat geen goede ontwikkeling. In principe zou het elke 4 jaar moeten, tenzij er goede redenen zijn om daarvan af te wijken.

Open data

Voor de VVD is het van belang dat inzichtelijk is voor Nederlanders wat de overheid heeft gedaan met het geld. De VVD wil daarom dat de mogelijkheden van Open Data voluit worden benut om de begrotingspresentatie verder te verbeteren. De VVD heeft daarom met enige teleurstelling kennisgenomen van de zeer beknopte Kabinetsreactie op de Trendrapporten open data van de Algemene Rekenkamer. De reactie is uiterst summier is en er komt geen duidelijke visie of ambitie uit naar voren. Het gaat te traag wat de VVD betreft. Open data bieden volop kansen, en die moeten gewoon snel benut kunnen worden, zonder dat de overheid op voorhand gaat zitten bedenken wat er dan allemaal mee gedaan kan worden.

Nationale verklaring 2015

Nederland heeft de verantwoording over het uitgeven van Europese middelen in Nederland in algemene zin goed op orde. In het merendeel van de lidstaten is dat niet het geval. Vandaag de dag is het nog steeds niet mogelijk om openbaar te controleren hoe Europees belastinggeld daar is uitgegeven. De VVD wil meer mogelijkheden om andere lidstaten op hun verantwoordlijkheden aan te spreken (naming and shaming) en wil het kabinet oproepen om bij andere lidstaten aan te dringen de zogeheten Annual Summaries openbaar te maken. Verder wil de VVD weten wat de stand van zaken programma is van het programma “better spending” van de EU?