Beschermen van mensen is kerntaak overheid - Hoofdinhoud

“Het beschermen van mensen tegen criminaliteit en aantastingen van hun veiligheid is een kerntaak van de overheid”, zegt het Ministerie van Veiligheid en Justitie. 50PLUS heeft daar nog wel wat vragen over en die werden vandaag gesteld aan minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.

Mijn inbreng bij het plenaire debat over de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

“Laat ik beginnen met een belangrijk citaat uit de beleidsagenda, over de doelstelling van het Ministerie: “Van oudsher wordt bescherming van mensen tegen criminaliteit en andere aantastingen van hun veiligheid gezien als kerntaak van de overheid. En die bescherming moet plaatsvinden op een manier die zorgvuldig, correct en rechtvaardig is, zodat iedereen in Nederland de maximale ruimte geniet om in vrijheid te leven”. Einde citaat. Wijze woorden, veelbelovende woorden, woorden die 50PLUS zeer aanspreken. Maar ook woorden waarover wij ons ernstige zorgen maken. Want kan dit doel wel bereikt worden met deze justitiebegroting? 50PLUS twijfelt daar ernstig aan.

Ik val meteen met de deur in huis. Er wordt bezuinigd op politie. Maar liefst een half miljard. Mede naar aanleiding van de aanslagen in Parijs vraagt politievakbond ACP om het terugdraaien hiervan. Dergelijke gebeurtenissen hebben direct effect op het Nederlandse politiewerk. De vakbond zegt daarom 1500 agenten en 500 rechercheurs extra nodig te hebben en pleit voor spoedige zwaardere bewapening. Als de aanslagen in Parijs ons iets duidelijk maken, is het dat de bescherming tegen criminaliteit en de inbreuk op onze veiligheid serieuze kwesties zijn. Waarschijnlijk is de regering dat met ons eens en dus moet zij hier ook zichtbaar op inzetten. Mag ik een reactie van minister Van der Steur op de uitspraken van de politievakbond?

De leus ‘Meer doen met minder geld’ vertrouwen we niet langer. Dat hebben we al meermaals gezien in het gemeentelijke sociale domein. Een mooi streven, maar het heeft echt zijn grenzen. Daarom heeft 50PLUS zware bedenkingen bij de verdubbeling van de voorziene reorganisatiekosten, die binnen de begroting van de politie gedekt moet worden. Hoe realistisch is dit nu echt? Is de minister bereid het verzoek van de politie serieus te nemen, met hen in gesprek te gaan en de bezuiniging te heroverwegen?

Het verminderen van politiebureaus, en daarmee ‘blauw op straat’, kan daarbij grote gevolgen hebben voor het gevoel van veiligheid. De heer Van der Staaij heeft het vorige week al gememoreerd: het aantal wijkagenten is nog lang niet op niveau. Daarnaast: wanneer gedigitaliseerd aangifte doen niet kan, zal het slachtoffer verder moeten reizen voor een mondelinge aangifte. Of andersom: mensen die digitaal onvoldoende vaardig zijn, zullen hier misschien sneller vanaf zien als zij niet persoonlijk aangifte kunnen doen. Hoe zorgvuldig, correct en rechtvaardig is dat?

Het treft ook senioren. Zij hebben in toenemende mate last hebben van de zogenaamde High Impact Crimes, zoals overvallen, straatroven, woninginbraken en geweldsmisdrijven. Dat we in een begroting zetten dat het aantal straatroven in 2016 beperkt moet blijven tot 6.534 is eigenlijk al raar. 1.596 overvallen mag nog, maar dan moet het afgelopen zijn. Bizar! En daarom de volgende vraag: welke maatregelen neemt de regering concreet om ouderen, die langer thuis moeten wonen, beter te beschermen tegen dit soort misdaden?

De bezuiniging op de rechtspraak is evenzeer zorgwekkend. Gisteren bood de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak een petitie aan de Tweede Kamer aan, waarin verzocht wordt om uitstel van het nieuwe Meerjarenplan Rechtspraak. Ook spraken enkele rechters onlangs hun zorgen uit in het Nederlandse Juristenblad. Allen met dezelfde boodschap: verdere bezuinigingen op de rechtspraak zijn ontoelaatbaar! De bodem is bereikt, het draagvlak ontbreekt en de plannen worden te snel doorgezet. De rechters geven bijvoorbeeld aan dat eerst de evaluatie van de herziening van de gerechtelijke kaart moet worden afgewacht. Graag reactie van minister Van der Steur op deze verontrustende signalen.

De Raad voor de Rechtspraak zei structureel 50 miljoen euro extra nodig te hebben om de gevolgen van het nieuwe huisvestingplan enigszins het hoofd te bieden. Het belang van een goede rechtspraak wordt onderkend, maar de benodigde middelen worden onvoldoende vrijgemaakt. De regering heeft nu wel de bezuiniging verzacht, maar amper met de helft. Waarom deze keuze?, is de vraag van 50PLUS. Het voornemen tot het verminderen van het aantal rechtbanken zal bepaalde regio’s en mensen met minder geld of met verminderde mobiliteit het hardst raken. Bovendien wordt gevreesd dat schaalvergroting leidt tot een lagere kwaliteit van het werk. “De toegang tot het recht voor min- en onvermogenden blijft gegarandeerd”, zo stelt de regering, maar de vraag van 50PLUS is: hoe dan? Daarbij is er ook het voornemen voor digitalisering van de rechtspraak. Hoe blijft daarbij de toegang voor digitaal laaggeletterden gewaarborgd? En leidt digitalisering wel tot meer efficiency en niet alleen maar tot ‘digitale stapels’?

• - 

  Het is goed om te lezen dat in het kader van enkele Europese fondsen projecten zijn gestart voor onder andere de fysieke en digitale bescherming van het bereik van het waarschuwingssysteem NL Alert, met speciale aandacht voor het bereik onder kwetsbare groepen zoals ouderen. 50PLUS heeft hier eerder aandacht voor gevraagd. Wat precies moet worden verstaan onder ‘speciale aandacht’ is ons nog niet duidelijk. 50PLUS wil graag nadere uitleg.

• - 

  Steeds vaker stellen mensen bij de notaris een levenstestament op. De staatssecretaris van VWS vraagt hier, onder andere in de aanpak tegen ouderenmishandeling, aandacht voor. Het is belangrijk dat mensen nadenken over het feit dat zij wilsonbekwaam of handelingsonbekwaam kunnen worden en hun wensen hierover vastleggen. Maar de hoge kosten hiervan zijn soms drempelverhogend. Kan de minister eens met ons meedenken hoe we die drempel kunnen verlagen?

• - 

  Een toenemend aantal kwetsbare ouderen thuis is een makkelijk doelwit voor criminelen. Agressieve ‘klusjesmannen’ bijvoorbeeld. De staatssecretaris van VWS verzekerde ons dat hij met ouderenbonden nauw aan het overleggen was over de, met name financiële, weerbaarheid van ouderen. Hoe denkt minister Van der Steur hierover? Welke rol ziet hij voor zichzelf weggelegd in het bevorderen van de weerbaarheid en veiligheid van thuiswonende ouderen, met name voor de groep die voorheen in een verzorgingstehuis terecht kon?

• - 

  De lichte en zware criminaliteit als gevolg van het wereldvreemde drugsbeleid van dit kabinet baren 50PLUS zorgen. Ziet het kabinet nu echt niet in dat hier iets moet veranderen? Door bijvoorbeeld de achterdeur legaal te laten bevoorraden.

-Graag vernemen we de reactie van de minister op het nieuws van hedenmiddag dat het Europees Parlement een voorstel steunt om Syriëstrijders die terugkeren onder toezicht van een rechter te plaatsen.

Eén van de meest laagdrempelige klachteninstituten in Nederland is de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken, de SGC. Deze stichting beoordeelt uiteenlopende consumentenklachten en heeft op dit moment 54 aangesloten commissies. Afhandeling van klachten door dit orgaan zorgt voor minder instroom aan (duurdere) zaken binnen het rechtsbestel, stelt de regering nota bene zelf.

Toch wordt de bijdrage aan deze stichting met ingang van 2016 afgebouwd. Dat is op zijn minst onlogisch. Hiermee wordt het steeds moeilijker en duurder om een klacht of geschil op te lossen. De gang naar de Rechtbank moet worden gemaakt met alle financiële gevolgen van dien. Dat werkt drempelverhogend voor consumentenklachten en is in meerdere opzichten zeer onwenselijk. Waarom is deze keuze gemaakt? Samen met SP en GroenLinks hebben wij hierover een amendement ingediend."