Algemeen Overleg Pensioenonderwerpen - Hoofdinhoud
De kans op indexatie van pensioenen lijkt verder weg dan ooit. 50PLUS vroeg staatssecretaris Klijnsma te reageren op de voorstellen van de gezamenlijke ouderenbonden om te komen tot een gunstiger indexatieperspectief.
Tijdens het Algemeen Overleg Pensioenonderwerpen vroeg ik aandacht voor diverse onderwerpen op het terrein van pensioenen. Hieronder mijn inbreng bij het overleg:
De governanceregels voor beroepspensioenfondsen
3 van 8 onderzochte fondsen heeft geen gepensioneerde in het bestuur. Fondsen geven hun eigen invulling aan vertegenwoordiging van gepensioneerden, maar hoe wordt een behoorlijke en evenwichtige afspiegeling van deelnemers gewaarborgd in het beroepspensioenfonds?
Overbruggingsregeling AOW
Wij kunnen niet begrijpen dat voor gepensioneerden met een jongere partner die niet of weinig werkt het ouderdomspensioen in het kader van de inkomenstoets in mindering wordt gebracht op deze uitkering. Die overbruggingsuitkering is toch bedoeld om ongewenste gevolgen van het niet kunnen anticiperen op het versneld verhogen van de AOW-leeftijd te verzachten? Bij de jongere partners gaat het vaak om vrouwen van boven de 50 die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Kan de staatssecretaris niet meer doen voor deze specifieke groep?
Ontwikkeling marktrente en gevolgen nieuwe Ultimate Forward Rate (UFR)
De combinatie van de lage marktrente en de nieuwe UFR (van 4,2% naar 3,3%) heeft grote invloed op de premies (die gaan omhoog), voor de dekkingsgraad (die gaat omlaag) en voor de herstelplannen (die zijn vaker noodzakelijk; kans op uitblijven indexatie en op korten is groter) van pensioenfondsen. De Pensioenfederatie signaleert terecht dat met de nieuwe UFR vooral volatiliteit voor een deel teruggebracht is in het pensioensysteem. Precies wat wij niet willen. Er had ook geen slechter moment gekozen kunnen worden om de UFR op deze wijze aan te passen. Het is niet meer en niet minder dan de ramen open zetten terwijl er een lage-rentestorm rond het pensioenhuis woedt! Staatssecretaris Klijnsma zegt in haar brief van 12 januari de renteontwikkeling met alle betrokkenen ‘in de gaten’ te houden. Dat klinkt mooi, maar wat betekent dat concreet? Kan zij een appreciatie geven van de situatie van dit moment? Wat vindt zij van het voorstel van de Pensioenfederatie om de UFR voorlopig vast te klikken op het niveau van augustus 2015, in ieder geval tot het moment dat het opkoopprogramma van de ECB stopt en monetair beleid stabiliseert? Met het rekenrentebeleid moeten wij ons zeker niet rijker rekenen dan wij zijn, maar ook niet armer dan nodig is!
Indexatiecapaciteit van pensioenfondsen
Door een combinatie van marktomstandigheden, financiële regels voor pensioenfondsen en de nieuwe UFR-systematiek lijkt de kans op indexatie van pensioenen verder weg dan ooit. In commentaren van september en oktober vorig jaar presenteren de gecombineerde ouderenbonden voorstellen om te komen tot een gunstiger indexatieperspectief. Kan de staatssecretaris - dat mag ook schriftelijk - reageren op deze voorstellen?
Renteafdekking en het nieuwe FTK
Ook onder het nieuwe FTK blijft renteafdekking zinvol. Het rapport van De Nederlandse Bank (DNB) geeft nog niet voldoende duidelijkheid. Wij willen weten of het belang van deelnemers meer gediend is met afbouwen van renteafdekking of juist met handhaving. Ook moeten wij een beter beeld krijgen van de consequenties van European Markets Infrastructure Regulation (EMIR). Daarnaast zou het externe effect van de lage-rente-marktomgeving en van beleidsmaatregelen van ECB en FED, alsook de aanpassing van de UFR beter in beeld gebracht moeten worden. Is staatssecretaris Klijnsma bereid daar alsnog onderzoek naar te laten doen?
Pensioenknip
Wij vinden het een goede zaak dat serieus werk gemaakt wordt van de variabele pensioenuitkering. De opnieuw opengestelde pensioenknip is illustratief voor de noodzaak van een snelle, goede oplossing en wetgeving. Is de staatssecretaris overtuigd dat verzekeraars mensen objectief en proactief wijzen op en adviseren over de mogelijkheid van de pensioenknip en deze goed uitvoeren? Relatief heel weinig mensen maken gebruik van de pensioenknip. Het kan toch niet zo zijn dat meer dan 90% van de mensen weloverwogen kiest voor een zogenaamd ‘Keurslijfpensioen’. Dat lijkt een teken aan de wand. Volgens de Stichting Geldbelangen communiceren verzekeraars nog steeds onvoldoende evenwichtig over voor- en nadelen van de pensioenknip en wordt het ‘shoprecht’ ingeperkt.
50PLUS vraagt speciaal aandacht voor mensen die tussen 1 januari 2014 en 8 juli 2015 een direct ingaand pensioen hebben gesloten en geen gebruik hebben kunnen maken van de pensioenknip. Het Verbond van Verzekeraars ziet na een eerste verkenning nog geen reële alternatieven voor deze groep. Wij willen de staatssecretaris vragen samen met de verzekeraars nog eens goed te kijken of het mogelijk is deze mensen alsnog een beter perspectief te bieden dat voor alle betrokkenen ook veilig is. De Verzekeraars staan daar voor open.
Toegang tot Algemeen Pensioenfonds voor verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen
Voorwaarde is dat de juridische houdbaarheid van de verplichtstelling geborgd is en er geen marktverstoring optreedt. Het onderzoek van de staatssecretaris wijst uit dat er geen onoverkomelijke bezwaren lijken te bestaan tegen een verplichtstelling aan de bedrijfstakpensioenregeling. 50PLUS heeft nog wel bedenkingen. Deze nieuwe vorm van verplichtstelling oogt als het Ei van Columbus, maar wat betekent deze benadering voor de uitvoeringsmarkt, de verhouding tussen sociale partners en de governancestructuur? 50PLUS vindt dat er eerst meer en grondiger onderzoek moet worden gedaan naar de mogelijke consequenties van een andere invulling van de verplichtstelling alvorens tot wetgeving over te gaan. De toekomstdiscussie in de SER lijkt daarvoor een goede plaats. Ziet staatssecretaris Klijnsma dit ook zo? Kan zij dieper ingaan op het vervolgtraject en het beoogde tijdspad?
Herziening korting van een klein pensioen over de jaren 2013 en 2014
50PLUS heeft veel waardering voor de oplossing die op aandringen van de Kamer getroffen wordt voor mensen die te maken hebben gehad met kortingen op in de jaren 2013 en 2014 uitgekeerde afkoopsommen klein pensioen. Een compliment voor de vasthoudendheid van collega Omtzigt vinden wij hier zeer op zijn plaats!
Periodieke aanpassing Strategisch Beleggingsbeleid
Pensioenfondsen hebben de wens structureel de mogelijkheid te krijgen om - onder strikte randvoorwaarden - periodiek hun strategisch beleggingsbeleid aan te kunnen passen. Het gaat om een uitbreiding van de bestaande mogelijkheden, niet om een algemene verruiming. 50PLUS heeft wel begrip voor de overwegingen. De huidige uitzonderlijke macro-economische ontwikkelingen en snelle veranderingen vragen hierom.
Inzagerecht van de Raad van Toezicht en het Verantwoordingsorgaan in contracten en kosten van pensioenfondsen
Hoe kan beter geborgd worden dat het verantwoordingsorgaan alle stukken krijgt waar het om vraagt? Alleen dan lijkt immers een goed gefundeerd oordeel en adequaat toezicht mogelijk.
Inzetten pensioen voor het aflossen van de eigen woningschuld
Het inzetten van pensioenpremies en -aanspraken voor het aflossen van de eigen woningschuld heeft zekere voordelen, maar er zitten ook de nodige haken en ogen aan. Pensioendeelnemers die niet gebruik (kunnen) maken van deze vorm van aflossing van de woningschuld ondervinden mogelijk een negatief effect op hun pensioenvoorziening. Het kabinet acht verdere vervolgstappen op dit moment ‘niet opportuun’. 50PLUS deelt die mening. Het kabinet gaat wel ‘interessante inzichten’ van de verkenning betrekken bij de uitwerking van de hoofdlijnen van een toekomstbestendig pensioenstelsel. Wat wordt hiermee beoogd?
Het lijkt 50PLUS overigens de moeite waard verder te kijken hoe keuzevrijheid uitgebreid kan worden waarbij risicodeling grotendeels in stand blijft. Zou het bieden van de mogelijkheid om op de pensioendatum een eenmalige uitkering van een deel van het pensioenvermogen mogelijk te maken daartoe kunnen bijdragen?
Verschuiving pensioenleeftijd aantasting eigendomsrecht
Tot slot nog een enkele opmerking over de rechterlijke uitspraak dat verschuiving van de pensioengerechtigde leeftijd een ongeoorloofde inbreuk op het eigendomsrecht kan opleveren.
50PLUS wil niet vooruitlopen op de zaak zelf die nog onder de rechter is, ook niet op het hoger beroep dat nu is ingesteld, maar wel markeren dat de rechterlijke uitspraak mogelijk van historische betekenis is.
Artikel 1 van het Eerste Protocol van het Europees Verdrag voor Rechten van de Mens bepaalt dat inbreuk op eigendom in het Algemeen Belang is toegestaan. Dat is niet toegestaan als een burger hierdoor individueel onevenredig zwaar getroffen wordt.
50PLUS vindt dat alle pensioenwetgeving proactief en systematisch getoetst moet worden aan het eigendomsrecht, dat fundamenteel vastgelegd is in het Europees Handvest, en ook in het Europees Verdrag voor Rechten van de Mens. Is staatssecretaris Klijnsma dat met ons eens?