Opvolging UvA-baas moet echt democratisch - Hoofdinhoud

Docenten en studenten van de UvA horen een zware stem te hebben in de opvolging van Louise Gunning, menen Stefan Wirken en Jasper van Dijk.

De voorstellen van minister Bussemaker (onderwijs) over medezeggenschap en de benoeming van bestuurders op universiteiten zijn een gemiste kans. Zij had veel meer kunnen leren van de studentenprotesten in het Maagdenhuis van 2015.

Vooral het topdown-bestuur en de schimmige benoemingswijze stonden afgelopen jaar ter discussie. Het heeft uiteindelijk de kop gekost van UvA-bestuurder Louise Gunning. Over de procedure rond haar opvolger bestaat onvrede. Zo schrijven de docenten van actiegroep Rethink UvA: "De kandidaten worden geworven door een externe partij - het internationale headhuntersbureau Egon Zehnder - en blijven geheim. Aan het einde van dit proces wordt de uitverkoren kandidaat het Maagdenhuis in geparachuteerd en een vol verbazing toekijkende academische gemeenschap gereduceerd tot passieve toeschouwers."

Wassen neus

Terecht vragen deze docenten om een meer democratische procedure, waaronder openbaarmaking van de kandidaten. Het zou bizar zijn als de opvolger van Louise Gunning (opnieuw) voortkomt uit het old boys netwerk. Toch krijgen studenten en docenten pas op het laatste moment te horen welke keuze de Raad van Toezicht maakt. Zij kunnen dan zogenaamde 'draagvlakgesprekken' houden. Dat is een wassen neus, want de informatie wordt in vertrouwen verstrekt. De academische gemeenschap staat dus buitenspel.

Hier ligt een rol voor de politiek. Bussemaker zou de zeggenschap van docenten en studenten wettelijk kunnen versterken. Helaas is haar 'wet versterking bestuurskracht', die deze week in de Tweede Kamer wordt behandeld, behoorlijk mager: Ze introduceert hier en daar wat adviesrechten, die niet tegemoetkomen aan de fundamentele kritiek uit de academische wereld. Zo wil ze adviesrecht van de medezeggenschap op de 'benoemingsprofielen'. Hiermee krijg je geen bestuurders die binding hebben met studenten en docenten.

Bussemaker weigert studenten en docenten een volwaardige stem te geven. De minister vindt namelijk dat universiteiten 'complexe organisaties' zijn, wat vraagt om 'professionele bestuurders'. Vanzelfsprekend. Maar waarom mogen studenten en docenten daar geen inspraak over hebben? Net zo goed als de Tweede Kamer gaat over de samenstelling van de regering, zou de medezeggenschapsraad inspraak moeten hebben over de samenstelling van het bestuur. Brede sollicitatiecommissie

Er is nog een mogelijkheid die tot een verbetering leidt. Stel een sollicitatiecommissie samen die voor de helft bestaat uit studenten en docenten en voor de helft uit leden van de Raad van Toezicht. Zo kan uitsluitend een bestuurder worden benoemd die steun geniet van zowel de Raad van Toezicht als van de medezeggenschapsraad.

De roep om meer inspraak is niet nieuw; studentenorganisaties pleiten er al jaren voor. De meerderheid van de bevolking kan zich daar goed in vinden, blijkt uit onderzoek.

De minister beroept zich op de dooddoener dat 'de cultuur' in het onderwijs verbeterd moet worden. Volgens ons is de structuur net zo belangrijk. Met instemmingsrecht op alle belangrijke besluiten en volwaardige inspraak over de benoeming van bestuurders. Als Bussemaker dat niet wil, is het aan de Tweede Kamer om dit te regelen. Democratie is niet voor bange mensen.

Dit artikel stond op 21 januari 2016 in Trouw. Jasper van Dijk schreef het samen met Stefan Wirken, de voorzitter van de LSVB.