'Met ‘kom allemaal maar hier’ help je niemand' - Hoofdinhoud

'Men kan me welverwijten geen emoties te hebben, maar die heb ik wel degelijk.' VVD-KamerlidMalik Azmani ging bij elk woordharder praten, tijdens het debat in een achterafzaaltje van de Tweede Kamer.Zijn collega's van de oppositie haalden hem langdurig het bloed onder de nagelsvandaan over de 'luchtbrug' die coalitiepartner PvdA die ochtend had geopperd,maar dat was het probleem niet. Het verwijt dat hij geen emoties zou kennen,was dat wel. 'Ja, dan word ik extra pissig', zegt hij nu, anderhalve weeklater, op zijn werkkamer. Was dit geen uitbarsting van functionele boosheid,zoals zo vaak in de politiek? Met een lach: 'Nee, ik was echt boos.'

Malik Azmani (40) is asielwoordvoerder van de grootsteregeringspartij, en roept al jaren dat de stroom vluchtelingen naar Europa - endaarmee Nederland - gestopt moet worden, en snel. 'Als we niets doen, is dehuidige migratiecrisis nog maar het begin van iets veel groters.' Hij somt op:van de 1,1 miljard mensen in Afrika is twee derde jonger dan 25 jaar. Debevolking van Europa, nu 600 miljoen mensen, krimpt. 'Hier hebben we eenverzorgingsstaat, daar heerst droogte en voedselschaarste. Dan weet je wat erop je afkomt. Bovendien neemt het aantal crises in de wereld alleen maar toe.Ik kan er slecht tegen dat niet iedereen de urgentie van dit probleem voelt.'

talent ontplooien

Datongeduld heeft Azmani sindshij in april 2014 op televisie een documentaire zag over de 21-jarigeSomalische atlete Samia Yusuf Omar. Zij was gespecialiseerd in het rennen vanlange afstanden, maar moest tijdens de Olympische Spelen in China opeens korteafstanden lopen. Omar kwam als laatste over de finish. Ze mocht niet meer naarde Spelen in Londen en ging in Ethiopië trainen, wat haar thuisland haar nietin dank afnam. Toen ze geen uitweg meer zag, stapte ze op een bootje naarEuropa en verdronk. 'Dan zie je een leven definitief tot een einde komen. Ik ben een gevoelsmens, dat raakte me enorm.'

Maar is het niet wrang dat Azmani zijn motivatie juist haalt uit het verhaal van iemand die in het huidige debat een'gelukszoeker' heet? Iemand die zeer waarschijnlijk geen asiel had gekregen inEuropa? 'Nee. Zij was iemand die haar talent wilde ontplooien, en ik verwijthaar ook helemaal niet dat ze de kans pakte om dat in Europa te doen. Ik verwijt het ons dat we een systeem lieten bestaan, waarin keiharde mensensmokkelaars levensgevaarlijke handel kunnen drijven. Als wij controlehadden gehad over de migratie, zou ze hier misschien legaal en veilig alssporttalent hebben kunnen overkomen. Of ze had direct geweten dat ze hier geen kans zou hebben.'

'Waarzijn we hier in de Kamer in 's hemelsnaam mee bezig', dacht Azmani, toen de documentaire afgelopen was.'Hier debatteren we over ons nationale beleid van "mag het een onsje meerof minder zijn", terwijl er vreselijke drama's plaatsvinden op deMiddellandse Zee. Dat moet anders.'

Het resultaat was een gewaagd migratieplan, waarmee het VVD-Kamerlid in maart 2015 opzien baarde: de grenzen van Europa moeten hermetisch dicht. Vluchtelingen krijgen alleen opvang in deregio rond Syrië en Irak, en asiel in Europa is alleen mogelijk op uitnodiging.'Een fatsoenlijk plan, dat past binnen de verdragen', zegt Azmani. Maar de TweedeKamer was te klein. 'Dat ging er stevig aan toe. De reactie van AlexanderPechtold op het plan was bijvoorbeeld "bah, bah, bah". Het was"volstrekt onaanvaardbaar", zei men. Iedereen sprak er schande van, behalve de PVV, die het op de eerste dag nog een "puik plan" vond. Op dag twee vond Geert Wilders het weer slecht.' De politieke reacties zijn tot daaraan toe. Op internet kreeg Azmani - zoon van een Marokkaanse vaderen een Friese moeder - als vanzelf zijn afkomst voor de voeten geworpen. 'Ik werd weggezet als een geitenboer uit Marokko, en het was niet de minste die dat schreef. Waarom ik me, met mijn afkomst, voor dit plan leende. Ik was een soortNSB'er.'

Daarbleef het niet bij. 'Journalisten gingen in mijn directe woonomgeving onderzoekenof ik extreem-rechts ben', zegt Azmani verontwaardigd.'Ze belden aan bij de buren en stonden bij de supermarkt.' Op de vraag of hij bedreigd werd, wil hij geen antwoord geven.

Twee weken geleden reisde een groepje Kamerleden naar Griekenland, met Azmani als delegatieleider. Op Chios werd voor hun ogen een boot met vluchtelingen uit het water gehaald, een zeer indrukwekkende ervaring. Bij diverse Kamerleden is de emotie hoorbaar, als zeover die reis spreken.

Natuurlijk is de VVD'er ook geraakt door de ellende die hij aantrof ('Ik heb geen reis nodig om dat nog een keer te voelen'), maar toch waarschuwt hij voor die emotie. 'Als de situatie nog slechter en schrijnender wordt dan nu, bestaat hetrisico dat je uit emotie door de knieën gaat, en zegt: kom allemaal maar hier,wij helpen wel. Maar dat kan onze samenleving gewoon niet aan. Je moet je nietpresenteren als een land van hoop en kansen, want een groot deel zal die kansenniet krijgen.' Azmani wijst daarbij op de ervaringen van gastarbeiders in de jaren zestig en zeventig -zoals zijn vader was. 'Een deel van hen kwam na hun werk in een uitzichtlozesituatie terecht. Het beleid was dat zij vooral hun eigen cultuur moestenbehouden, maar daardoor vonden ze geen aansluiting bij de Nederlandse maatschappij.En wat is het effect op de samenleving als je grote groepen migranten met eenheel andere cultuur en waarden toelaat?'

'Niemand hoeft zijn afkomst te verloochenen, ik doedat ook niet', zegt hij. 'Maar er bestaat wel een menselijk automatisme: je vindt elkaar leuk op basis van wat je met elkaar gemeen hebt. Door dat automatisme en stereotypering is er in Nederland discriminatie op de arbeidsmarkt. Daar kun jevan alles van vinden en het veroordelen, maar je moet er wel rekening meehouden. Het is er.'

geen geste doen

Nee,het is tijd voor rationele en pragmatische oplossingen, en dat gaat Azmani lang niet snel genoeg. Vandaarzijn woede, tijdens het debat van anderhalve week geleden. 'De EuropeseCommissie wijst lidstaten alleen maar op de bestaande afspraken, in plaats vannieuwe maatregelen te nemen. Tijdens het debat kreeg ik het bericht met de waarschuwing van de Europese Commissie, dat de Europese binnengrenzen per december toch echt weer open moeten zijn. Dat snap ik, maar dóé dan iets.'

En ja, toen kwam coalitiepartner PvdA tot overmaat van ramp ook nog met het voorstel voor een 'luchtbrug', waarmee Europa vierhonderd vluchtelingen per dag uit Turkije moest halen. Azmani gaatsteeds gepassioneerder praten: 'Ik vond dat zó naïef, tegenover hardeonderhandelaars als Erdogan. Cijfer jezelf niet zo weg. Wij hoeven geen gestete doen om de Turken positief te stemmen, zij zijn net zo goed afhankelijk vanons. Dan moet je niet meteen zaken gaan weggeven, zoals nu gebeurde.'

'Wat je wilt is', en nu slaat Azmani bij elk punt op tafel, 'de ongecontroleerde toestroom stoppen, menselijke drama's voorkomen en de handel van mensensmokkelaars slopen. Ik voel die urgentie enorm. Zij begintook in Europa en Nederland door te dringen, maar het is nog niet genoeg om snelstappen te zetten. Hoe erg moet het worden? Moeten er doden vallen bij deGrieks-Macedonische grens?'

Klik hier voor een link naar het artikel.