Verantwoording 2015: Economisch herstel onder Rutte II zet in 2015 door, maar nog wel werk aan de winkel. - Hoofdinhoud

De Tweede Kamer heeft 26 mei gedebatteerd over de verantwoording van 2015. Aukje de Vries voerde het woord namens de VVD: "In 2015 zet het economisch herstel in Nederland door. Onze economie is weer zo goed als gezond en komt op stoom. Dat was het doel van dit Kabinet en van de VVD, maar het is niet zonder slag of stoot gegaan." De crisis heeft geleid tot onzekerheid over huis en baan bij veel Nederlanders. We hebben altijd gezegd dat Nederland er sterker uit moet komen. De VVD is erg tevreden en trots dat onze economie weer opveert en dat cijfers uitwijzen dat de zon weer begint te schijnen. Ondernemers breiden uit. Mensen durven weer een huis te kopen. De werkloosheid blijft hoog maar daalde wel van 660.000 naar 614.000. Nederland kende nog nooit zoveel banen, meer dan 10 miljoen. In 2015 zijn er zelfs 100.000 banen bij gekomen.

"We hebben een stevig fundament gelegd. Een fundament om op verder te gaan. Voor onze kinderen en kleinkinderen", aldus De Vries.

De VVD is er altijd scherp op dat de overheid het belastinggeld goed besteedt. Dat is immers opgebracht door de ondernemers en werknemers die ons land er weer bovenop hebben gebracht. Er zijn helaas ook problemen geconstateerd door de Algemene Rekenkamer, vooral bij het ministerie van Veiligheid en Justitie, Defensie en de Belastingdienst. Er is daarom zeker nog werk aan de winkel.

De Vries: "Wij beseffen dat we niet van de vloer direct op de zolder kunnen springen. Het kabinet moet aan de slag om deze knelpunten goed op te lossen."

Lees hieronder de spreektekst van Aukje de Vries bij het Verantwoordingsdebat over 2015

Dit is het laatste verantwoordingsjaar van het Kabinet Rutte II. Het Kabinet Rutte II heeft een zware klus geklaard. Vanwege de economische crisis waren er stevige maatregelen nodig. Dat heeft iedereen in Nederland gevoeld en dat heeft geleid tot onzekerheid bij mensen. Maar de maatregelen hebben we genomen, omdat we wilden dat de economie weer zou gaan groeien, dat er meer mensen aan het werk zouden komen en dat het begrotingstekort omlaag zou gaan. Kortom: dat Nederland sterker uit de crisis zou komen.

Dan is het goed om te zien dat het nu beter gaat met Nederland. Je ziet het aan de bedrijven die uitbreiden en investeren. Je ziet het aan de lonen die weer zijn gestegen (reële lonen +1,6%; door lage inflatie, aantrekkende werkgelegenheid en nominale loonstijgingen). Mensen hebben weer meer vertrouwen en geven meer uit (+1,6%). De woningmarkt trekt aan. Minder huizen staan onder water. Mensen durven weer een huis te kopen.

Economisch gezien gaan we dus weer vooruit, en dat resultaat hebben we te danken aan hard werkend Nederland. In 2013 waren er lichtpuntjes, in 2014 ging de zon echt schijnen. En in 2015 heeft dat doorgezet met een economische groei van 2%. De export droeg daaraan ook positief bij (+4,2%). Nederland is terug op plek 5 van de lijst met meest concurrerende economieën ter wereld. En Nederland kende nog nooit zoveel banen (> 10 miljoen). Er kwamen 100.000 banen bij. Dankzij al die hardwerkende Nederlanders, de MKB’er, de ZZP’er, de agrariërs. De werkloosheid daalde van 660.000 naar 614.000, maar blijft desondanks nog wel te hoog.

En niet onbelangrijk voor de toekomst en toekomstige generaties, de overheidsschuld is voor het eerst sinds 2006 gedaald. Het begrotingstekort is gedaald tot 1,8% en daarmee minder hoog dan verwacht. De Algemene Rekenkamer heeft de Rijksrekening 2015 weer goedgekeurd. Overigens is dat allemaal geen reden om achterover te leunen. We geven nog steeds 34 miljoen euro per dag te veel uit.

2015 was ook een bewogen jaar. Er was sprake van internationale onrust en instabiliteit. Aanslagen in Europa zorgden bij veel Nederlanders voor onzekerheid over de veiligheid, ook in eigen land. Maar ook de grote vluchtelingenstromen zorgden voor onzekerheid. Kunnen we dit wel aan? Is mijn buurt nog wel veilig? De VVD heeft gezegd de vluchtelingencrisis aan te pakken en heeft dat ook gedaan. Vorig jaar moesten fors extra kosten gemaakt worden, maar door de Turkije-deal worden er nu resultaten geboekt. Maar ook hier kunnen we zeker nog niet achterover leunen.

Onvolkomenheden

We zijn er nog niet, er is nog werk aan de winkel. Dat geldt zeker ook voor het oplossen van de onvolkomenheden in het financieel beheer, in de bedrijfsvoering. De kritiek van de Algemene Rekenkamer is op punten stevig en die kunnen en mogen we niet negeren.

Laat ik hier toch eerst beginnen met ook een paar positieve punten te noemen. Het aantal onvolkomenheden in de bedrijfsvoering van het Rijk is afgenomen van 50 naar 27. Het totaal aantal onvolkomenheden bij defensie en VenJ is ook afgenomen. De onvolkomenheden bij OCW en SZW zijn allemaal opgelost. De onvolkomenheden bij de inkoop en informatiebeveiliging zijn sterk verminderd. Complimenten daarvoor!

Maar, er zijn meer ernstige onvolkomenheden, 3 in plaats van vorig jaar 1, dus daarvoor moeten de handen nog uit de mouwen. De geconstateerde problemen in de bedrijfsvoering bij het ministerie van Veiligheid & Justitie, het ministerie van Defensie en de Belastingdienst komen niet uit de lucht vallen. Het zijn complexe problemen die in sommige gevallen al meerdere jaren spelen. Dit vraagt om een adequate, structurele oplossing.

Hoe gaat het Kabinet deze problemen oplossen en in welk tempo? Wat moet er gebeuren om er in ieder geval voor te zorgen dat er volgend jaar geen “ernstige” onvolkomenheden meer zijn?

De VVD constateert ook dat er al maatregelen op deze ministeries in gang gezet zijn. Bij de Belastingdienst de Brede Agenda en de Investeringsagenda in 2014 respectievelijk 2015. Bij het ministerie van VenJ zijn eind 2015 maatregelen getroffen. Bij het ministerie van Defensie is de afgelopen 3 jaar vanuit een moeilijke startsituatie gewerkt aan het wegwerken van de financiële problemen.

De VVD wil dat de aanpak voortvarend wordt doorgezet. Ook al beseffen wij ons dat we niet van de vloer op de zolder kunnen springen. En dat de organisatie op orde brengen tijd kost.

De VVD heeft nog wel een aantal vragen. Zijn er nog aanvullende maatregelen nodig? En welke dan? Kan de aanpak worden versneld? Zijn de ernstige onvolkomenheden volgend jaar zodanig opgepakt dat het label “ernstig” niet meer voor komt? Wat is daarvoor nodig? Zijn er voldoende budgetten, bijvoorbeeld voor de IT-aanpak bij de Belastingdienst, om de problemen op te lossen? Waarom zijn de verbeterpunten met betrekking tot de controlfunctie VenJ in 2015 niet geïmplementeerd? De minister van Financiën is systeemverantwoordelijk voor het financieel beheer van het Rijk. Wat heeft hij in de afgelopen tijd gedaan, en wat gaat hij nog doen?

Tot slot op dit punt, welke aanpassingen in het belastingstelsel zijn er nog wel en niet mogelijk? De Algemene Rekenkamer schetst namelijk een beeld dat ingrijpende wijzigingen niet mogelijk of risicovol zijn.

Verantwoording

Hardwerkende Nederlanders, ondernemers en bedrijven zijn best bereid om bij te dragen aan een beter Nederland, maar ze verwachten dat dit belastinggeld dan wel goed wordt besteed. Krijgen burgers en bedrijven waar voor hun geld? Verantwoordingsdag is daarom belangrijk voor de VVD, want dan kijken we of het belastinggeld dat is opgebracht door alle burgers en bedrijven goed besteed is.

Daarom hecht de VVD aan vaste belangrijke momenten als Prinsjesdag en Verantwoordingsdag. Daar lijkt in de nieuwe Comptabiliteitswet aan getornd te gaan worden. De VVD wil niet dat deze vaste momenten verdwijnen.

Slotwetten

De Algemene Rekenkamer constateert dat er in de slotwetten 601 miljoen euro aan budgetoverschrijdingen zijn die eerder gemeld had moeten worden. Dat is natuurlijk teveel. Na een paar jaar van verbeteringen op dit punt, is er nu een omgekeerde beweging te zien. De minister van Financiën heeft toegezegd dat hij in lijn met de afgelopen jaren de ministeries erop zal aanspreken om het beheer van deze uitgaven en verplichtingen op orde te houden.

Dat is wel heel erg magertjes, wat de VVD betreft. Want dit punt raakt gewoon aan het budgetrecht van de Tweede Kamer. Voor Kamerleden is het soms een helse zoektocht om een paar miljoen voor hun ideeën te vinden, en hier wordt zomaar even zo’n 600 miljoen ingezet. Wat zijn de oorzaken van dit hoge bedrag in het afgelopen jaar? En hoe wil de minister het tij gaan keren, zodat we volgend jaar niet nog weer zoveel geld via slotwetten moeten goedkeuren?

Effectiviteit van beleid

Verantwoording gaat niet alleen over of het belastinggeld volgens de regels is besteed, maar ook of de gewenste resultaten worden bereikt. De Algemene Rekenkamer constateert dat het zicht op de effecten van beleid niet in alle gevallen voldoende aanwezig is. De VVD wil van de minister weten hoe hij dit gaat verbeteren. In zijn reactie op de bevindingen van de Algemene Rekenkamer zegt hij hierover in gesprek te blijven met de Tweede Kamer en Algemene Rekenkamer. Dat mag en moet pro-actiever wat de VVD betreft. Dus hoe gaat de minister dat concreet aanpakken?

Beleidsdoorlichtingen zijn een belangrijk instrument van de Tweede Kamer om te kijken naar de effectiviteit van het beleid. Opvallend is dat er heel veel beleidsdoorlichtingen in 2015 zijn vertraagd. Wat de VVD betreft teveel. Wat zijn daarvan de oorzaken? De VVD hecht er aan dat alle beleid regelmatig en tijdig wordt doorgelicht. Hoeveel van het beleid is de afgelopen 4 jaar niet doorgelicht? Hoeveel is in de afgelopen 7 jaar niet doorgelicht? Want dat is de minimumstandaard die is afgesproken.

Garantstellingen

Het beleid van het Kabinet met betrekking tot garanties is inmiddels “nee, tenzij …”. Dat is meer dan terecht, want garanties zijn uiteindelijk niet zonder risico. Het totale risico dat de overheid loopt over de verstrekte garanties is echter in absolute zin gestegen naar ruim 198 miljard euro in 2015. Hoe kan dat? De bedoeling was toch juist om de garanties te verminderen? Eerder is ook afgesproken dat er alle garantieregelingen nog een keer tegen het licht gehouden zouden worden. Wat is daarvan de stand van zaken? Wat heeft dat tot nu toe opgeleverd? En wat gaat de minister in dit kader de komende tijd nog doen?

Tot slot

De conclusie kan zijn dat er veel is bereikt, maar dat er ook nog het nodige te doen is. Dus aan de slag zou ik zeggen.

Tags: VVD,, Aukje de Vries,, Verantwoordingsdebat,