Informele Europese top Bratislava 16 september 2016 - Hoofdinhoud
Op 16 september 2016 kwamen de regeringsleiders van 27 EU-lidstaten, de vaste voorzitter i, de voorzitter van de Europese Commissie i en de Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid i bijeen in Bratislava, om te spreken over de toekomst van de Europese Unie i na de 'brexit i'. Ook het herstel van het gebutste vertrouwen van de burger in de Europese samenwerking stond hoog op de agenda. Premier May i van het Verenigd Koninkrijk was niet uitgenodigd. Het was dan ook geen officiële Europese Raad i, maar een informele top.
De top ging niet over het vertrek van het Verenigd Koninkrijk, maar over de eventuele hervormingen die nodig zijn om het vertrouwen van de burger in de Europese Unie i te herwinnen. De regeringsleiders hebben op hun top van 28/29 juni 2016 i geconstateerd dat bij veel mensen onvrede bestaat over de huidige stand van zaken, op Europees of op nationaal niveau.
De regeringsleiders willen het vertrouwen van de burgers terugwinnen. Tevens hebben ze een aantal prioriteiten geformuleerd op het gebied van migratie en buitengrenzen, veiligheid en economie. De prioriteiten moeten de komende maanden uitgewerkt worden. Begin 2017 is er een nieuwe informele top tussen de 27 regeringsleiders gepland.
Inhoudsopgave
De regeringleiders stellen in een gezamenlijke verklaring dat de Europese Unie onmisbaar is. De Unie is misschien niet perfect, maar wel het beste instrument dat we hebben om nieuwe problemen aan te pakken. De EU is nodig om vrede en democratie te handhaven, maar ook om de veiligheid van de burgers te waarborgen. Daarnaast maakt de EU het mogelijk om over de landsgrenzen heen in andere lidstaten te wonen, te werken en te studeren.
De communicatie moet beter, met name de communicatie met de burgers. De besluiten moeten eerlijker en duidelijker worden. In de komende maanden wordt de burgers een visie gepresenteerd van een betere Unie. De bereikte overeenkomsten moeten nader uitgewerkt worden in de komende bijeenkomsten van de Europese Raad. Begin 2017 zal er weer een informele bijeenkomst zijn van de 27 regeringsleiders.
In Bratislava zijn de regeringsleiders het alvast eens geworden op een aantal terreinen waaronder migratie en buitengrenzen, veiligheid en economie.
Migratie en buitengrenzen
De regeringsleiders hebben afgesproken dat de EU nooit meer een grote ongecontroleerde stroom migranten toestaat. De huidige stroom irreguliere migranten moet verkleind worden. Daarnaast moet de EU de controle over de buitengrenzen terugkrijgen en moeten de Schengen i-afspraken weer in acht worden genomen.
Om bovenstaande doelen te bereiken wil EU daadkrachtiger optreden aan de grens van de Unie met Turkije en de Westelijke Balkanlanden. Voor het eind van het jaar moet de Europese grens- en kustwacht volledig operationeel zijn. Tijdens de Europese Raad in december worden mogelijkheden voor samenwerking met landen buiten de Unie besproken om de toestroom van migranten te verkleinen. De regeringsleiders willen nog overeenstemming bereiken over het toekomstige asiel- en migratiebeleid.
Veiligheid
De EU gaat er alles aan doen om de lidstaten te steunen bij het beschermen van de interne veiligheid en het bestrijden van terrorisme. In dat kader moeten de nationale veiligheidsdiensten meer samenwerken en meer informatie uitwisselen. Alle personen (inclusief EU-burgers) die de Europese buitengrenzen oversteken, moeten gecontroleerd worden met behulp van een gemeenschappelijke database. Een nieuw systeem (ETIAS) moet het controleren van reizigers verbeteren. De Unie gaat radicalisering systematisch tegenwerken door mensen preventief de toegang tot de EU te ontzeggen.
De EU moet meer gaan samenwerken op het gebied van veiligheid en defensie. De Europese Raad van december moet beslissen over een concreet veiligheids- en defensieplan. In dat kader zal er met de NAVO i overlegd worden.
Economie
In oktober wordt tijdens de Europese Raad besloten hoe de Unie een robuust handelsbeleid kan handhaven dat de voordelen oogst van open markten en tegemoetkomt aan de zorgen van burgers. In december wordt het Europees Fonds voor Strategische Investeringen i (EFSI) geëvalueerd. In december willen de regeringsleiders ook besluiten nemen om jeugdwerkloosheid tegen te gaan en om EU-programma's voor de jeugd te verbeteren. In het voorjaar van 2017 worden de verschillende strategieën voor de interne markt (digitale interne markt, kapitaalmarktunie i, energie-unie i) geëvalueerd.
In aanloop naar de informele top van 16 september zijn er allerlei ontmoetingen geweest tussen kopstukken in de Europese politiek.
Donald Tusk
EU-president Donald Tusk is zo veel mogelijk hoofdsteden langs gegaan om regeringsleiders en staatshoofden te spreken. Hij heeft ontmoetingen gehad met de Duitse bondskanselier Angela Merkel i, de Franse en Litouwse president en de premiers van Spanje, Luxemburg, Ierland, Letland, Estland, Zweden, Groot-Brittannië en Malta. Met sommige leiders heeft hij telefonisch overleg gevoerd.
Merkels diplomatieke tour
De regeringsleiders en staatshoofden hebben ook onderling ontmoetingen gepland. Zo was er op 22 augustus een zogenaamde mini-top van de EU waar de Duitse bondskanselier Angela Merkel i, de Franse president François Hollande i en de Italiaanse premier Matteo Renzi i aanwezig waren. In de dagen na de mini-top sprak Merkel met de leiders van Estland, Tsjechië, Slowakije en Hongarije. Op 26 augustus had Merkel een informeel overleg met de premiers van Nederland, Zweden, Denemarken en Finland.
Visegrad
Op 6 september kondigden de Visegrad-landen i (Polen, Tsjechië, Hongarije en Slowakije) aan dat zij op de aankomende top één gezamenlijk standpunt uit zullen dragen.
Zuid-Europese lidstaten
Op 9 september ontving de Griekse premier Tsipras i de regeringsleiders van Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Cyprus en Malta. Naar verluidt willen deze zuidelijke EU-lidstaten een versoepeling van de Europese begrotingsregels i. Ook stond de Europese aanpak van de migrantencrisis op de agenda van deze bijeenkomst. Nu het akkoord met Turkije over de migrantenstroom onder druk staat verwachten Griekenland en Italië dat de stroom migranten die via de Middellandse Zee de oversteek naar Europa wagen, weer zal toenemen.