Boos op Blair - Hoofdinhoud

Na jaren onderzoek en het nodige politieke gesteggel werd gisteren eindelijk het Irak rapport van de Britse commissie Chilcot gepubliceerd. De bevindingen ervan zijn vernietigend. Het maar liefst 2,6 miljoen woorden tellende rapport concludeert onder andere dat de Britse regering koos voor interventie voordat alle vreedzame opties waren uitgeput; dat de ernst van de bedreiging die de massavernietigingswapens van Irak vormden door premier Blair werd gepresenteerd met een stelligheid die niet gerechtvaardigd was; dat Blair beloofde hoe dan ook steun aan de VS te geven; dat het VK door gebrek aan steun voor militaire actie het gezag van de Veiligheidsraad van de VN heeft ondermijnd; dat de planning voor na de val van het regime van Saddam Hoessein geheel en al ontoereikend was; dat de omstandigheden waarin werd besloten dat er een juridische basis was verre van toereikend waren.

Het Chilcot rapport stelt verder dat Blar in de periode vóór de invasie volledig op de hoogte was gebracht van de mogelijke gevolgen in Irak. Gewaarschuwd werd dat de val van het regime zou kunnen leiden tot het oplaaien van sektarische geweld, wat bij zou dragen aan de opkomst van Islamitisch extremisme in het land. Tegen de achtergrond van het huidige geweld van Islamitische Staat in Irak en later ook in Syrië is dit een extra wrange conclusie.

Naast honderdduizenden doden in Irak heeft de illegale invasie en latere bezetting van Irak ook geleid tot 179 doden aan Britse kant. Sommige nabestaanden zien in het Chilcot rapport aanleiding om eventuele juridische stappen te zetten tegen Blair en andere verantwoordelijken. Dat kan ik zeer goed begrijpen. Een paar jaar geleden schreef ik hier al het volgende over: ‘de Zuid-Afrikaanse Nobelprijswinnaar en aartsbisschop in ruste Desmond Tutu schreef dat de Amerikaanse oud-president George W. Bush en de Britse oud-premier Tony Blair moeten worden vervolgd voor hun rol in de invasie van Irak. Vanwege de vele slachtoffers en het grote wantrouwen in de politiek is het inderdaad cruciaal dat er verantwoording wordt afgelegd door deze hoofdrolspelers. Daarvoor is het gelukkig nog niet te laat.’ Dat geldt nog altijd.