Weeklog: Juncker doet via de achterdeur nog steeds zaken met belastingparadijzen - Hoofdinhoud

In zijn ‘State of the Union’ herhaalde de voorzitter van de Europese Commissie, Juncker, dat hij de strijd tegen belastingontwijking door grote bedrijven voortzet. Ook pleitte hij voor verdubbeling van het Europese Fonds voor Strategische Investeringen, kortweg het ‘Juncker-fonds’ genoemd. Maar laat nu juist via het Juncker-fonds geld terechtkomen in belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden. Counter Balance, een organisatie die de Europese Investeringsbank (EIB) kritisch volgt, heeft een nieuw rapport uitgebracht waar dit allemaal haarfijn in wordt uitgelegd. Een aanrader en een zaak waar ik snel schriftelijke vragen over ga stellen. Juncker heeft wat uit te leggen.

Het Juncker-fonds wordt uitgevoerd door de EIB: geld van de Europese Commissie en de lidstaten wordt door de EIB gebruikt als basiskapitaal om vervolgens meer geld te kunnen uitlenen. Dit ‘leverage’ effect zie je bij alle banken: ze ‘maken’ geld en als de instellingen die leningen ontvangen, niet failliet gaan, kan dit lange tijd goed gaan. Bij economische crises kan het ook heel erg fout gaan, zoals we weten van de financiële crisis. Doordat de EU en de betrokken lidstaten garant staan, kan de EIB zijn ‘leverage’ werk doen.

Uit het onderzoek van Counter Balance blijkt dat de EIB veel geld verstrekt aan particuliere investeringsfondsen. Laat nu een aantal van die fondsen gevestigd zijn in landen die bekend staan om hun rol bij belastingontwijking. Naast de Kaaimaneilanden gaat het onder meer om de Kanaaleilanden en Luxemburg. De EIB is niet verplicht om gedetailleerde informatie te geven aan het Europees Parlement over de projecten die de bank direct of indirect financiert. Dat betekent dat we bij de begrotingscontrole alleen de administratieve uitgaven van de EIB kunnen controleren.

Het rapport van Counter Balance laat zien hoe kwetsbaar de EU is: door te vertrouwen op eerst de EIB, vervolgens op particuliere investeringsfondsen die dan ook nog eens gevestigd blijken op dubieuze locaties, kan er van alles mis zijn. Het is daarom belangrijk dat, mocht het tot een wijziging van het EU-Verdrag komen, de controle op de EIB veel beter geregeld wordt. Tot die tijd weten we niet zeker of wat de Commissie aan de ene kant doet met het opleggen van boetes voor belastingontwijking aan multinationals als Apple, aan de andere kant niet te niet gedaan wordt door de EIB. Ook hier geldt: transparantie is broodnodig.