Comptabiliteitswet: goed beheer, controle en verantwoording - Hoofdinhoud

De Comptabiliteitswet gaat over een belangrijk recht van de Staten Generaal, namelijk het budgetrecht. Het goede beheer, de controle en de verantwoording is belangrijk voor de VVD. Voor elke geïnde euro belastinggeld is uiteindelijk door elke Nederlander hard gewerkt. Het gaat om de modernisering van de comptabiliteitswet. Modernisering is goed, maar de goede zaken uit de oude wet moet je behouden. En we moeten niet proberen om alle problemen, die we zien, op te lossen met de Comptabiliteitwet, want daar is het niet altijd het meest geschikte instrument voor. Goed beheer vraagt ook inzet van de leden van de Tweede Kamer als het gaat om haar controlerende taak.

Plenaire afronding debat Comptabiliteitswet >>

WETGEVEINGSOVERLEG COMPTABILITEITSWET d.d. 26 september 2016

Voorzitter, de Comptabiliteitswet gaat over een belangrijk recht van de Staten Generaal, namelijk het budgetrecht. Het goede beheer, de controle en de verantwoording is belangrijk voor de VVD. Voor elke geïnde euro belastinggeld is uiteindelijk door elke Nederlander hard gewerkt.

Het gaat nu om een modernisering van de comptabiliteitswet. Modernisering is goed, maar de goede zaken uit de oude wet moet je behouden.

En we moeten niet proberen om alle problemen, die we zien, op te lossen met de Comptabiliteitwet, want daar is het niet altijd het meest geschikte instrument voor.

Er kan nog veel verbeterd worden in de verantwoording van de begrotingsmiddelen binnen de huidige kaders van de CW, bijvoorbeeld als het gaat om de effectiviteit van het beleid en dus de doelmatigheid en doeltreffendheid van de besteding van middelen. De VVD is dan ook blij dat de Minister in de Nota van Wijziging heeft opgenomen dat bij elk (beleids)voorstel van te voren inzicht is in de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid.

Zoals gezegd is de CW niet altijd het meest geschikte instrument, ook buiten de CW is er nog een wereld te winnen: de sturing van projecten, het doen van aanbestedingen, accountants-verklaringen.

De VVD heeft zich de afgelopen jaren nadrukkelijk ingezet voor verbeteringen.

Voorbeelden:

• - 

  Rapport budgetrecht in Europees perspectief

• - 

  Beleidsdoorlichtingen > grotere rol Tweede Kamer en kwaliteitsverbetering

• - 

  Openbaar subsidieregister: waarom is dit trouwens niet verankerd in de nieuwe wet?

• - 

  Horizonbepaling subsidies

• - 

  Budgetflexibiliteit

• - 

  Handreiking controle begroting en verantwoording (vanuit OCW)

Verantwoordingsdag en Prinsjesdag

De VVD hecht aan vaste momenten zoals Prinsjesdag en verantwoordingsdag vanwege het belang van de begroting en verantwoording. Vaste momenten zorgen voor meer aandacht. Dus over dit vaste momenten mag geen twijfel bestaan.

De VVD is blij dat minister Dijsselbloem inmiddels via de Nota van Wijziging, op verzoek van de VVD en andere partijen wel weer de vaste datum voor Verantwoordingsdag (3e woensdag in mei) in de nieuwe Comptabiliteitswet opgenomen.

Voor Prinsjesdag is dit nog niet gebeurt. Natuurlijk staat er in de Grondwet dat het aanbieden van de begroting moet plaats vinden op de 3e dinsdag van september of zoveel eerder als bij wet geregeld.

Waarom is die 3e dinsdag niet gewoon in de CW opgenomen?

Rol Algemene Rekenkamer

De ARK is een belangrijk instrument van de Tweede Kamer. Nieuw in de Comptabiliteitswet zijn de onderzoeksbevoegdheden van de Algemene Rekenkamer:

• - 

  in verband met verleende belastingkortingen (met name fiscale tegemoetkoming met betrekking tot speur- en ontwikkelingswerk, een energie-investering, milieu-investering of een investering in huurwoningen)

• - 

  met betrekking tot goederen of diensten die met begrotingsgeld worden betaald en voor zover die goederen of diensten betrekking hebben op de uitvoering van een publieke taak

• - 

  om onderzoek te doen naar 100% dochter- en kleindochtervennootschappen van vennootschappen waarvan de Staat 95% van de aandelen in handen heeft

De Raad van State is zeer kritisch over de uitbreiding van de bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer ten aanzien van personen en instanties die niet tot het Rijk behoren. Zij ontraadt deze uitbreiding van activiteiten, onder meer omdat de grens naar de private sector wordt overschreden.

De bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer horen in lijn te liggen met de verantwoordelijkheden van de Minister(ies). Hoe kijkt de Minister daarnaar? Hoe kijkt de minister naar het over gaan van de grens naar de private sector? Hoe ziet de minister de grenzen aan de bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer?

In de afgelopen tijd heeft de ARK onder de oude CW ook gewoon allerlei onderzoeken kunnen doen: zoals de activiteiten van TenneT en Gasunie in Duitsland, grote projecten zoals de Betuweroute en vervanging F16, belastinguitgaven gericht op verbetering van het milieu. Dus waarom uitbreiding bevoegdheden nodig? In hoeverre is het uitbreiden van de bevoegdheden van de ARK naar fiscale tegemoetkomingen met betrekking tot speur- en ontwikkelingswerk, een energie-investering, milieu-investering of een investering in huurwoningen, een mogelijk precedent voor uitbreiding naar andere belastingaftrekposten? Waarom deze grens over? Het lijkt een glijdende schaal! Wat mag de ARK wel en wat mag de ARK niet?

Ook komt er de bevoegdheid met betrekking tot goederen of diensten die met begrotingsgeld worden betaald. Ook dit is vergaande onderzoeksbevoegdheid bij de private sector. Welk onderzoek mag de Algemene Rekenkamer doen? Wat zijn de grenzen? Wat is de reikwijdte van de onderzoeksbevoegdheid? Wat mag de ARK wel en wat mag de ARK niet?

Waarom is dit nodig? Gaat het niet veel meer om sturing projecten, goede aanbesteding, rol accountant?

Het moet gaan om de uitvoering van een publieke taak die met begrotingsgeld wordt betaald. Wat wordt hiermee bedoeld? Is dit niet gewoon nietszeggend, want het zou toch raar zijn als begrotingsgeld wordt uitgegeven aan een niet-publieke taak?

Voorwaarde is dat een partij hier contractueel mee heeft ingestemd. In hoeverre is dit niet een nietszeggende voorwaarde, want een partij zal zich daartoe toch altijd gedwongen voelen om een opdracht binnen te kunnen halen?

Waarbij een contractueel onderzoeksvoorbehoud is overeengekomen? Wat houdt dat in? Als een bedrijf weigert, is dat dan reden om een aanbesteding niet te gunnen? Gaan de ministeries dit in hun aanbestedingsvoorwaarden opnemen?

Staatsdeelnemingen

Onderzoek naar 100% dochter- en kleindochtervennootschappen van 95% staatsdeelnemingen. Waarom wordt dit niet alleen toegestaan indien er in de holding geen of weinig (substantiële) activiteiten voor de publieke taak plaats vinden? Wat mag de ARK wel en wat mag de ARK niet?

Internationale werkzaamheden ARK

Internationale werkzaamheden zijn geen kerntaak van de ARK. Waarom moeten deze dan vastgelegd worden in de wet? De VVD vindt het raar, zeker omdat de ARK nu ook al wil dat ze een bijdrage kunnen vragen voor werkzaamheden op verzoek van een van de Kamer of een Minister. De VVD ziet daar geen aanleiding toe. De ARK doet weliswaar enkele internationale werkzaamheden, maar de VVD vindt de wens van de ARK om deze wettelijk vast te leggen overbodig.

Baten-lastenstelsel <> verplichtingen-kasboekhouding

Minister heeft op verzoek van de ARK inmiddels ingestemd met het instellen van een werkgroep om begin 2017 advies uit te brengen over de voor- en nadeel van toevoeging van meer baten-lasteninformatie aan de huidige wijze van begroten (verplichtingen-kasboekhouding).

De VVD wacht de uitkomsten me belangstelling af, omdat meer baten-lasteninformatie wellicht enkele nadelen van het verplichtingen-kasboekhouding kan wegnemen. VVD wil echter ook waken voor extra bureaucratie en veel hogere kosten.

De Minister was altijd voorstander verplichtingen-kasboekhouding, waarom dan nu toch deze stap? Kijkt de werkgroep alleen naar een toevoeging of ook naar volledige vervanging? Kan de minister al een tipje van de sluier oplichten en iets zeggen over de uitkomsten? In hoeverre wordt er ook specifiek gekeken naar ministeries met investeringen zoals IenM en Defensie? Wanneer is precies begin 2017?