VVD wil Friese taal behouden en gebruik stimuleren - Hoofdinhoud
De VVD vindt het belangrijk dat de Friese taal, de tweede officiële rijkstaal, behouden blijft en het gebruik wordt gestimuleerd. De Vries: "Het is mooi te zien dat er ook specifiek aandacht is voor de kwetsbare groepen in de samenleving in relatie tot het Fries. Neem de zorg voor de ouderen. Omdat emoties daar vaak een belangrijke rol spelen zullen zij eerder terug grijpen op de taal uit hun jeugd. Dan is het goed dat zij in hun moedertaal kunnen blijven communiceren.
Het belang van de Friese taal en het blijvende gebruik daarvan onderstreept Aukje de Vries in haar inbreng voor een schriftelijk overleg over de tussenevaluatie van de bestuursafspraken over Friese taal en cultuur.
Schriftelijk overleg: inbreng Aukje de Vries
Wat is de visie van de minister op hoe de Friese taal behouden blijft en hoe de positie van de Friese taal bevorderd kan worden? Hoe ziet het gebruik van de Friese taal eruit ten opzichte van bijvoorbeeld 2010, 2005 en 2000? Wat zegt deze ontwikkeling volgens minister?
Bestuursafspraak Friese taal en cultuur en evaluatie
DINGtiid (het nieuwe orgaan voor de Friese taal) heeft geconstateerd dat een succesvol Fries taalbeleid niet alleen wettelijke borging vraagt, maar ook heldere aansturing, ambitie, samenwerking en het duidelijk beleggen van rollen. Hoe kan het ministerie van Binnenlandse zaken daaraan bijdragen en draagt het ministerie daaraan bij? Hoe kan een “taalschipper” daaraan bijdragen? Waarom beperkt de rol van de “taalschipper” zich tot het Friese taalgebied en de decentrale implementatie van de Taalwet en het taalbeleid? Waarom neemt het ministerie van Binnenlandse Zaken als verantwoordelijk ministerie voor de Friese taal niet deel aan de overlegstructuur die de provincie Fryslân op gaat zetten? De VVD zou dat namelijk wel wenselijk vinden. Kan de minister toezeggen dat dit alsnog gebeurt?
DINGtiid heeft sinds 2004 zes adviezen uitgebracht. Wat is er gebeurd met deze adviezen dan wel welke opvolging hebben deze gekregen?
De leden van de VVD-fractie lezen dat er vanuit de provincie Fryslân zorgen bestaan over het gebruik van het Fries in de rechtbank, één van de onderdelen van de Taalwet. En ook de oorsprong van de Taalwet, want die ligt eigenlijk op 16 november 1951, Kneppelfreed. Toen raakten demonstranten, nieuwsgierigen en journalisten op het Zaailand voor het gerechtsgebouw van Leeuwarden slaags met de politie over het gebruik van het Fries in de rechtbank.
De ervaring van de provincie Fryslân is dat het recht van Friestaligen om hun taal te kunnen gebruiken in de rechtbank en het gerechtshof minder vanzelfsprekend is wanneer de rechtsgang buiten de provincie Fryslân plaats vindt. Met de Wet herziening gerechtelijke kaart en de grotere specialisatie van rechtbanken is dit vaker het geval. Wat vindt de minister daar van, want in de evaluatie is over het standpunt van de minister niks te vinden? Welke ontwikkelingen ziet de minister in de praktijk? En in hoeverre vindt de minister dat het gebruik van de Friese taal in de rechtbank geen theoretisch recht moet zijn?
De leden van de VVD-fractie lezen dat de monitoring van het gebruik van het Fries in de rechtspraak onlangs in gang is gezet. Wat houdt dit precies in? En hoe wordt nu geregeld dat de Taalwet op dit punt in de praktijk nagekomen wordt of kan worden dan wel wat doet de minister daaraan?
De leden van de VVD-fractie lezen ook dat het Fries bij de gedeconcentreerde rijksdiensten een aandachtspunt blijft, ook na de totstandkoming van de Wet gebruik Friese taal. Het klinkt mooi dat wordt gesteld dat het Rijk en de provincie vinden dat het van groot belang is om hier ruimhartig rekening mee te houden. Maar wat houdt dat precies in?
Want in de Leeuwarder Courant stond eind november/begin december 2016 een bericht dat organisaties hun ANBI-status verliezen als zij hun publicatieplicht uitsluitend Friestalig nakomen, volgens de Belastingdienst. Klopt dit? Is dit de beleidslijn? In hoeverre vindt de minister dit wenselijk? Hoe spoort dit met het Handvest Minderheidstalen, de Wet gebruik Friese taal en/of de Bestuursafspraken Friese taal en cultuur?
De leden van de VVD-fractie lezen dat Rijk en provincie momenteel aan een “Bestuursafspraak Fries in de media 2016” werken. Wat is de stand van zaken? Wat staat daar precies in?
Tresoar, Tryater en de Fryske Akademy voorzien in een basis behoefte op het gebied waarin zij werkzaam zijn, volgens de evaluatie van de BFTC. Deze instituten worden gezamenlijk bekostigd door Rijk en provincie. Hoe ziet de toekomst van deze gezamenlijke bekostiging eruit en hoe is dit geborgd?
Vijfde evaluatie expertcommissie Europees Handvest
De Raad van Europa heeft recent een vijfde rapport gepubliceerd over het Europees Handvest inzake Regionale Minderheidstalen. Met name over het onderwijs is de Raad van Europa kritisch. Zowel in 2001, 2004, 2008, 2012 als in 2016 worden er opmerkingen gemaakt over het onderwijs. Hoe wordt invulling gegeven aan de aanbeveling uit 2016: “Blijf het onderwijs van en in het Fries versterken op alle onderwijsniveaus om de lees- en schrijfvaardigheid in de taal te verbeteren”?
De leden van de VVD-fractie lezen dat de provincie de verbetering van de positie van het Fries in het onderwijs als een belangrijke beleidsopgave voor de komende 4 jaar ziet en neemt de aanbevelingen van de expertcommissie zeker mee. “Meenemen” geeft altijd een enigszins onbestemd gevoel over wat er nu eigenlijk gaat gebeuren en óf er wat gaat gebeuren. Kan de regering aangeven wat er met de aanbeveling concreet gaat gebeuren?
De Raad van Europa geeft aan dat de regering niet rechtstreeks met de taalgroep in contact treedt. Hoe gaat de regering dat probleem in meer structurele zin oplossen? Welk overleg heeft de minister van BZK met de taalgroep (Fries) en met welke frequentie?