Twistgesprek met Linda Voortman over de Nederlandse identiteit - Hoofdinhoud

VVD en GroenLinks zijn tegenpolen in de Tweede Kamer wat betreft identiteit. VVD'er Malik Azmani en Linda Voortman (GroenLinks) gaan over dit onderwerp het gesprek aan.

Bestaat er een Nederlandse identiteit?

Azmani (VVD): "Je komt al snel op de vrijheden die we belangrijk vinden. De gelijkheid van man en vrouw, het maakt niet uit welke seksuele geaardheid je hebt, of je gelooft en welke religie je aanhangt."

Voortman (GroenLinks): "Ik denk ook aan de mensenrechten. Maar vrijheid, gelijkheid en non-discriminatie zijn niet uniek voor ons, je ziet ze ook in andere landen. Onze Grondwet is een pijler onder onze identiteit. Heel belangrijk vind ik ook dat je hier de vrijheid hebt om anders te zijn."

Azmani: "Typisch Nederlands is ook dat we niet van agressie houden, van tegenstand, we zijn op zoek naar consensus. Doe normaal, dan doe je al gek genoeg. Maar we zijn wel trots bij een WK voetbal of bij schaatsen. Dan durven we ons wat uitbundiger te uiten."

In hoeverre moeten nieuwkomers zich aanpassen?

Azmani: "Voor nieuwkomers is het belangrijk om die voor Nederland zo kenmerkende dingen te kennen, om mee te kunnen doen."

Voortman: "Als je zegt: je moet precies zo doen als ik, dan krijg je eenheidsworst. De ruimte voor verschillen hoort bij Nederland. We zijn allemaal Nederlanders, je kunt niet zeggen: de een is er beter in dan de ander."

Azmani: "Jij zegt dat je bereid bent om als ontvangende samenleving je waarden in te leveren, om tegemoet te komen aan de nieuwkomers. Die kant wil ik niet op."

Voortman: "Nee, nee, nee, daar heb ik het niet over, over inleveren. De waarden uit de Grondwet moet iedereen onderschrijven!"

Azmani: "Dat snap ik wel. Maar ik geloof niet in de droom van de multiculturele samenleving. Het gaat om wat ons bindt. Het helpt als je nieuwkomers eerlijk vertelt dat ze kunnen meedoen aan de samenleving als zij zich de maatschappelijke codes eigen kunnen maken."

Voortman: "Dat is in het belang van iedereen. Ik zie het niet als concessies. Ik zeg: we moeten gelijkwaardig met elkaar omgaan. De rechten van mensen die hier al zijn, wegen niet per definitie zwaarder dan de rechten van mensen die hier nieuw komen."

Azmani: "Dat zie ik anders. Je moet die rechten opbouwen, verdienen. Dat betekent dat je ze pas krijgt als je actief bijdraagt aan de samenleving, door werk of door vrijwilligerswerk."

Is de identiteit vloeiend, kunnen tradities veranderen?

Azmani: "Net als veel Nederlanders hecht ik aan tradities. Koningsdag, vrijmarkt, Kerst, 4 en 5 mei. Ik wil graag dat nieuwkomers het belang ervan erkennen. Ze hoeven niet zelf te gedenken, maar ze moeten wel respect tonen als anderen een minuut stil zijn op 4 mei."

Voortman: "Bij Nederland hoort ook dat je mag zeggen dat je het ergens niet mee eens bent. Tegen mensen die kritiek hadden op Zwarte Piet, werd gezegd: dan ga je maar ergens anders heen, pleur op. Dat vind ik niet bij Nederland horen. Tradities zijn gewoon aan verandering onderhevig."

Azmani: "Ja, maar dat is niet aan de politiek, maar aan de samenleving. Van zoiets als Zwarte Piet kunnen mensen van alles vinden. Laat het daar."

Voortman: "Als die verandering er komt, dan ga jij er dus niet voor liggen. Dat vind ik nu al de winst van dit gesprek!"

Identiteit was eerder geen groot thema in de verkiezingen, waarom is het dat nu wel?

Voortman: "Identiteit gaat om de vraag: waar hoor ik bij? Daar zoeken mensen weer naar. Er zijn partijen, zoals de PVV en de VVD, die doen alsof in Nederland alles een en hetzelfde is. Dat is natuurlijk niet voor iedereen zo. Ik denk dat het heel goed mogelijk is om meerdere identiteiten te hebben."

Azmani: "We moeten niet ontkennen dat we een gemeenschappelijke deler hebben. De onrust komt van de grote groepen migranten met een ander waarden- en normenpatroon. Mensen worden onzeker: wat betekent de vluchtelingenstroom voor onze samenleving? Wat gebeurt er in de wereld met het extremisme, de islam, wat voor invloed heeft dat op ons land? Kan mijn dochter, mijn kleindochter, nog steeds veilig op de fiets? Een gemeenschappelijke identiteit kan helpen die onzekerheid weg te nemen."

Wat moet er met mensen gebeuren die de Nederlandse identiteit afwijzen?

Azmani: "Terugsturen naar het land waar ze vandaan komen."

Voortman: "Terugsturen kan niet! Wees realistisch!"

Azmani: "Oké, ik zou het willen, maar bij vluchtelingen kan het vaak niet. Maar zo'n afwijzing van onze waarden moet wel gevolgen hebben. Als mensen bewust met de rug naar de samenleving staan, dan mag de samenleving ook met de rug naar het individu gaan staan. Zij moeten dat voelen, door de verblijfsrechten in te perken, of ze te korten op hun uitkering."

Voortman: "De wet geeft middelen om mensen erop aan te spreken."

Azmani: "Aha, wil jij de uitkering verlagen van mensen die moedwillig niet willen inburgeren?"

Voorman: "Hoe wil je dat toetsen?"

Azmani: "Zeg nou gewoon ja! Als ze de gelijkheid van man en vrouw aan hun laars lappen?"

Voortman: "Als aller- aller- alleruiterste consequentie zou je best op een uitkering mogen korten. Dat mag trouwens al volgens de bestaande regels."

Azmani: "Dat is alweer mooi meegenomen. Dat vind ík de winst van dit gesprek."

Het artikel is gepubliceerd in Dagblad Trouw op 26-01-2017 op pagina's 8 en 9.