Hetero, tot het tegendeel bewezen is - Hoofdinhoud

In 2007 voer ik mee tijdens de Canal Pride met de Amnestyboot. Het

thema van Amnesty was dat jaar LGTB rechten in Turkije. Ik werkte toen

als landenspecialist voor Amnesty. Ik stond als enige Turkse tussen

Brazilianen, Italianen en Hollanders. Andere Nederlandse Turken voor

op de boot kon Amnesty toen nog niet vinden. Vijf jaar later zou,

onder veel belangstelling, voor het eerst een goed gevulde Turkse boot

mee varen. Op de Amnestyboot hadden we in 2007 enkele homoactivisten

uit Turkije te gast. Terwijl we wachtten om te mogen aansluiten in de

rij van boten, zag ik dat een van de gasten zachtjes aan het huilen

was. Ik vroeg haar naar haar tranen. Zij wees naar de politieboot die

ons op dat moment voorbij voer en zei: ‘In Turkije krijgen we klappen

van de politie, hier vaart de politie zelf mee met de Canal Pride. Wat

een onbeschrijfelijk geluk dat jij in zo’n land woont’. Haar pijn

sneed dwars door mijn ziel, anders kan ik het niet verwoorden.

Zeven jaar later is de situatie in Turkije niet veel beter. Het is er

niet verboden om homoseksueel te zijn, maar dit betekent helaas niet

dat seksuele minderheidsgroeperingen in Turkije worden geaccepteerd.

De partij van Erdogan, de AKP, sprak in 2012 zijn veto uit over een

wetsvoorstel dat homo’s en lesbiennes grondwettelijk gelijke rechten

zou geven en bescherming zou bieden tegen homohaat. Het voorstel was

ingediend door de sociaal-democraten en de Koerden. De AKP stelde

echter, de grootste partij van Turkije, dat ‘het de plicht is van de

staat om praktijken te verwerpen die ingaan tegen culturele en sociale

waarden’.

Discriminatie, uitsluiting, vernedering en geweld zijn zaken waar

homoseksuelen in Turkije dagelijks mee te maken hebben. Zij kunnen

niet vertrouwen op een politie die ze beschermt. Ik zal de

berichtgeving nooit vergeten dat een transseksueel in Istanbul werd

belaagd, geslagen en geschopt door een agressieve menigte. Toen de

politie kwam, nam deze de transseksueel mee, om haar vervolgens zelf

met stokslagen neer te slaan. En waarom? Hoe haalde ze het in haar

hoofd om op straat zoveel agressie uit te lokken...? Daarom.

Rondje om de wereld

Helaas is Turkije niet het enige land dat de rechten van LGTB’s

schendt. Een, zeker niet toereikend, rondje om de wereld laat het

volgende beeld zien: in Oeganda tekende president Museveni begin dit

jaar de omstreden anti-homowet. LGTB’s lopen het risico op een

gevangenisstraf van veertien jaar tot zelfs levenslang voor

'homoseksuele activiteiten'. In Saudie-Arabie krijgen homo’s de

doodstraf door steniging. Sinds Putin vorig jaar de Russische

antihomowet tekende zijn openbare uitingen van homoseksualiteit daar

strafbare ‘propaganda’.

En dichterbij huis: In Frankrijk zijn gewelddadige aanvallen tegen

LGTB’s met 78 procent gestegen ten opzichte van het jaar ervoor! Het

legaliseren van het homohuwelijk leidde vorig jaar zelfs tot

megaprotesten. In Schotland zijn hatecrimes gericht op LGTB’s met 22

procent gestegen. De openlijk homoseksuele Oostenrijkse politica

Lunacek werd twee maanden geleden tijdens de Rainbow Parade in Wenen

aangevallen met bijtend zuur. In Amerika zei Scott Esk, een

Republikeinse kandidaat voor Oklahoma dit jaar op zijn campagnewebsite

dat stenigen van homoseksuelen een prima idee is.

Thuis in eigen land meldde de laatste POLDIS-rapportage, waarin alle

door de politie geregistreerde discriminatie wordt besproken, een

verdubbeling van het aantal meldingen van LGTB- discriminatie. Vorige

maand nog werden in Amsterdam twee mannen aangevallen die gearmd over

de Prinsengracht liepen. In Nederland reageren media en politici

terecht verontwaardigd op homodiscriminatie over de grens. We zijn het

aan de LGTB’s in landen als Oerganda en Rusland verplicht aandacht

voor hun situatie te blijven vragen en hun regeringen onder druk te

zetten. Tegelijkertijd vergeten we soms dat ook de emancipatie van

LGTB’s in eigen land nog met horten en stoten gaat, en dat de

verworven gelijke rechten emancipatie aan slijtage onderhevig zijn als

we ze niet collectief koesteren en onderhouden.

Hetero tot het tegendeel bewezen is

Maar wat maakt het dat de strijd tegen discriminatie jegens LGTB’s

oneindig lijkt te zijn? En dat dit zich zelfs anno 2014 in Nederland

nog uit in geweld en uitsluiting? Het antwoord ligt in het feit dat

het allemaal begint bij de wijze waarop we naar anderen kijken.

We proberen vaststaande gegevens en andermans gedrag, in dit geval

iemands geaardheid, te normaliseren omdat een dominante meerderheid

dit als ‘anders’ of zelfs ‘afwijkend’ ziet. We gaan daarbij voorbij

aan het feit dat het gedrag van de ander altijd al normaal was.

Datgene wat we als anders of afwijkend beschouwen wordt bepaalt door

onze eigen blik. Wanneer een grote groep naar een minderheid kijkt als

“zij” die anders zijn, wordt deze perceptie vanzelf een “waarheid”.

Het maakt ons blind voor het feit dat we homo’s alleen maar

onderscheiden van hetero’s, omdat we dat zelf doen.

Laat ik het simpeler zeggen: Homo-acceptatie is geen probleem van de

homo´s. Het is een probleem van de hetero´s. En het zit heel diep in

onze cultuur, taalgebruik en zelfs onze wetten. Je bent hetero totdat

je ´uit de kast´ komt en daarmee het tegendeel (dat je dus anders

bent) bewijst.

Homo’s die dan uit de zogenaamde kast komen, krijgen van ouders of

vrienden vaak in het gunstigste geval te horen: “we vinden het

helemaal nier erg hoor, als je maar niet zo nichterig gaat doen en

straks met een roze boa op een Gay Pride-boot staat. Maar zo’n homo

ben jij ook niet, toch?”

In Nederland[1] werd in 2001 het burgerlijk huwelijk opengesteld voor

huwelijkspartners van hetzelfde geslacht. We zijn er in Nederland

terecht trots op dat we als eerst het ‘homohuwelijk’ mogelijk maakte.

Toch is het een tekenend voorbeeld. Waarom spreken we van een

homohuwelijk en heeft er nog nooit iemand in het kader van mijn eigen

bruiloft over een heterohuwelijk gesproken? En helaas waren we er met

dit homohuwelijk nog niet. Hoewel partners van hetzelfde geslacht al

13 jaar kunnen trouwen, waren tot voor kort niet alle rechten die

horen bij huwelijk ook goed geregeld. Goede vrienden van mij konden

nog begin dit jaar hun nieuwgeboren baby niet in Amsterdam inschrijven

door bureaucratische en bizarre regels. ‘The computer says no’ . Vrij

vertaald: ‘het voldoet niet aan de norm, dus het kan niet bestaan’.

Pas sinds april van dit jaar (dus ruim 13 jaar na het eerste

‘homohuwelijk) hebben Nederlandse gezinnen met homoseksuele ouders

dezelfde rechten als gezinnen met hetroseksuele ouders.

Listen

De Gay Pride week, die dit weekend gestart is, staat in het teken van

‘luisteren’. Luisteren naar de ander en luisteren naar jezelf. Met

luisteren komt ook, hoop ik, elkaar beter begrijpen en elkaar beter leren

kennen. Zodat we uiteindelijk beseffen dat we veel meer gemeen hebben

met die ander, dan dat we aanvankelijk dachten.

Het wordt tijd voor een nieuwe norm.