Van Landschapspijn naar Bloeiend Nederland - Hoofdinhoud

Tijdens een bijeenkomst in de Balie over Landschapspijn praten we over de teloorgang van de vitaliteit van de Nederlandse landbouwgronden, zoals beschreven door Jantien de Boer van de Leeuwarder Courant.

Ik merk dat kunst, beter dan woorden, me bij de essentie brengt. Kunstenaar Sytze Pruiksma zet tijdens zijn optreden de Nederlandse symboolvogel, de Grutto, centraal in zijn muziek. Hij brengt mij met zijn geluiden terug naar de avonden waarin we in ons zeilbootje door Friesland zeilden en onhoorbaar langs rietkragen scheerden, met overal het geluid van grutto’s en kieviten.

Pas als het er niet meer is, dan mis je het.

Is het verarmen van het land en de biodiversiteit onvermijdelijk, verbonden aan de schaalvergroting en de werking van de markt? Mijn stelling is dat juist de markt maakt dat we zuinig moeten zijn op onze waardevolle natuur.

Trekvogelhoogleraar Theunis Piersma vertelt dat bij binnenkomst op Schiphol de reiziger door grote foto’s van FrieslandCampina wordt begroet met een prachtig fotobeeld van relatief kleinschalige landbouw, hoog grondwater, kruidenrijke weides en een fantastisch landschap. Een beeld van Nederland dat het goed doet in het buitenland. Piersma laat echter met harde cijfers zien dat de basis van dit beeld al geruime tijd aan het verdwijnen is: als jonge Grutto’s en Kieviten al niet letterlijk worden weggemaaid, dan sterven ze omdat er te weinig insecten en wormen zijn, door regelgeving die het boeren verplicht mest te injecteren.

Niemand bedoelt het fout, maar met zijn allen zorgen we er onbedoeld voor dat ons vitale landschap de bietenbrug opgaat.

We zijn met onze voedselproductie een pad ingeslagen dat ons afbrengt van het unieke karakter van Nederland. Daar moet iets aan gebeuren. Door handig gebruik te maken van de markteconomie is die verandering mogelijk. Laat boeren zich onderscheiden op die markt. Met een kwalitatief hoog product. Nederland is een van de duurste landen om voedsel te produceren. Zorg dat boeren dat blijven doen op een manier die wereldwijd wordt herkend als ‘Nederlands’. Hoogwaardige producten waaraan een eerlijk en goed prijskaartje hangt. Zodat boeren genoeg geld kunnen verdienen. Zonder nog langer tot schaalvergroting en intensivering te worden gedwongen om op alleen op lage prijzen te kunnen concurreren.

Om dit samen te kunnen bereiken is het nodig om uit de loopgraven te komen. Boeren, politiek, wetenschap, banken, belangenverenigingen, laten we eens doen alsof we met zijn allen een bedrijf zijn en dan kijken wat er nodig is. Er is geen tegenstelling tussen landbouw en natuur, tussen identiteit en handel. Dit is een gemeenschappelijke opgave van sector, samenleving en politiek. Laten we met elkaar een hok ingaan en er niet uitkomen voordat we een plan hebben om voorbij de landschapspijn te komen. Om zo onze boeren, biodiversiteit en vogels weer toekomst te geven.