Onontwikkelen - Hoofdinhoud
Wij kijken thuis geen televisie. Maar voor de serie zomergasten maken we graag een uitzondering. Niet vaak krijg je de kans om drie uur lang ongestoord te luisteren naar een interview met echt interessante mensen. En mee te worden genomen in de belevings- en gedachtenwereld van iemand met een totaal andere achtergrond dan die van jezelf. Zo keken wij laatst naar Rozanne Hertzberger.
Hertzberger is sowieso een machtig interessante vrouw vind ik. Ik verheug me wekelijks op haar columns in de krant. Ik bewonder hoe zij keer op keer de werkelijkheid van een andere kant weet te benaderen En haar prikkelende mening met feiten weet te onderbouwen. Steeds meer mensen enten hun kinderen niet meer in. Ze geloven dat de kans om ziek te worden verwaarloosbaar is. Of dat de bijwerkingen erger zijn dan de kwaal. Hertzberger is microbioloog. En natuurlijk vindt ze het niet inenten van mensen schadelijke onzin. Maar interessanter was de term die ze in dat verband gebruikte. ‘Onontwikkelen.’
Mensen hebben de neiging om bestaande kennis niet meer te gebruiken en zelfs af te wijzen. Of dat nu het gebruik van zogenaamde e-nummers in ons voedsel is, of het belang van inenten. Men gelooft wel allerlei dieetgoeroes die beweren dat de aanbevelingen van het voedingscentrum ‘ook maar een mening’ zijn. Ingegeven door een machtige lobby van voedselproducenten. Onontwikkeling lijkt steeds populairder te worden. En heeft te maken met het gebrek aan vertrouwen in autoriteiten. En aan een richting in het leven. Men weet het simpelweg niet meer. De wetenschap, maar ook de kerk lijdt aan een gebrek aan vertrouwen. En de gemiddelde blogger is er beter in om uit te leggen hoe mensen zouden moeten leven.
Volgens Hertzberger komt dat gebrek aan vertrouwen voort uit schaalvergroting. Uit het wegvallen van de menselijke maat. Een mens vertrouwt een andere mens. Maar geen anoniem bedrijf, kerkelijke instantie of politiek instituut. Wanneer bovendien sociale verbanden worden losgelaten, staat iedere waarheid ter discussie. Met alle gevolge van dien. Er is geen kant en klare oplossing voor het probleem van onontwikkeling en de oorzaken die daaraan ten grondslag liggen. Maar de wetenschap en de kerk kunnen wel leren van haar analyse. Zeker wanneer ze in het belang van de wereld nog een rol van betekenis zouden willen spelen. Mensen hebben een gemeenschap nodig. En een richting in hun leven. Beiden zijn niet te vinden in anonieme leerstellingen, abstracte verhalen of ingewikkelde waarheden. Ze zijn te vinden in mensen dichtbij. Mensen van vlees en bloed. Mensen die het waard vinden om de waarheid voor te leven. En die midden tussen gewone mensen staan. Mensen die een menselijke taal spreken die begrepen wordt.
Als kerk en wetenschap maar ook de politiek dat niet begrijpen en er naar gaan handelen, zet die onontwikkeling zich nog wel even door vrees ik.