ChristenUnie breekt lans voor eierboeren - Hoofdinhoud
De ChristenUnie heeft vandaag in de Tweede Kamer een lans gebroken voor boeren van wie de kippen en eieren zijn besmet met fipronil. Volgens Kamerlid Carla Dik-Faber is de klap voor boeren gigantisch. "Door grote onduidelijkheid konden boerenbedrijven soms niet anders dan kiezen voor het ruimen van hun pluimvee. Dat wil niemand. De klap voor de boeren is gigantisch, zowel financieel als emotioneel."
Lees hier de volledige bijdrage van Carla Dik-Faber aan het debat over fipronil in eieren.
Voorzitter. Ik begin met een citaat: "We zijn wanhopig. We worden aan ons lot overgelaten. We weten niet meer wat we met onze kippen en onze stallen aan moeten om ze weer schoon te krijgen. Duizenden kippen zijn al geruimd en nog hebben deze ondernemers geen zekerheid of ze hun stallen schoon krijgen en zonder risico weer jonge kippen kunnen plaatsen. Dat wil toch niemand: alle kippen doden zonder dat er gevaar is voor de volksgezondheid? Er wordt door de NVWA niet meegewerkt aan oplossingen. Er is er maar één, en dat is dat je volledig fipronilvrij moet zijn. Dat lukt met de huidige kennis en maatregelen niet. Alle kosten van de mestafzet en van het vernietigen van kippen en eieren moeten de boeren zelf opbrengen, zonder een redelijk uitzicht op oplossingen voor de toekomst. Ik heb nog nooit mensen bedrijfsmatig en emotioneel zo in paniek en wanhopig gezien."
Wat zal ík er meer over zeggen? Het is een hartenkreet uit een van de vele mailtjes die ik heb ontvangen. Ik heb ook een aantal getroffen bedrijven bezocht. En overal hoor je: de klap is gigantisch, zowel financieel als emotioneel. Hoe moet de sector hier weer bovenop komen?
De NVWA is tot tweemaal toe op de hoogte gebracht van het gebruik van fipronil om bloedluis te bestrijden. De eerste maal, in november 2016, is verzuimd om onderzoek te doen naar de aanwezigheid van fipronil in eieren. Er is ook geen signaal naar de sector gegaan. Er zou geen aanleiding zijn om te denken dat fipronil in eieren of in kippen terecht kan komen. De EFSA heeft echter al in 2006 gewezen op dit risico. Kan de staatssecretaris daarop reageren?
De tweede maal dat de NVWA op de hoogte is gesteld, afgelopen juni, is traag gereageerd op het signaal vanuit België. Waarom kon Chickfriend nog wekenlang doorgaan met het behandelen van stallen, ook stallen met nieuwe koppels leghennen? Bedrijven stonden niet in de administratie en hebben zichzelf gemeld bij de NVWA. In eerste instantie kregen ze echter te horen: als u niet geblokkeerd bent, is er niets aan de hand. Maar een paar dagen later werden die bedrijven alsnog geblokkeerd. Hoe kan dat gebeuren?
Dan is er het verhaal van pluimveehouders die bij tot wel zeven instanties moeten melden, elk met verschillende formulieren en protocollen, die soms ook nog per dag wijzigen. NVWA-controleurs komen langs en geven aan dat ze de formulieren zelf ook niet meer snappen. Maar o wee als je het verkeerd invult! Dan krijg je een boete van €5.000. Er zijn bedrijven die worden geblokkeerd en vervolgens dagen- of wekenlang niets van de NVWA horen. Er zijn bedrijven met verpakte kadavers op het terrein die daar dagenlang liggen te rotten. Snappen de bewindslieden de wanhoop? Waar kunnen deze boeren terecht? Wordt dit allemaal meegenomen in het onderzoek? Pluimveehouders zijn misleid door een bestrijdingsbedrijf dat de indruk wekte IKB-gecertificeerd te zijn. Wat wordt er gedaan om deze kwaliteitsborging te versterken? Ik besef wel dat je fraude nooit helemaal kunt uitsluiten.
Het veel besproken interview van Nieuwsuur heeft veel teweeggebracht. Er ontstond grote onduidelijkheid over de risico's voor de volksgezondheid door de uitspraak van de NVWA om even geen eieren te eten. Slechts een beperkt deel van de eieren vormde echt een risico, specifiek voor kinderen. Het RIVM schetste een paar dagen later het juiste perspectief, maar toen was het kwaad al geschied. Was de NVWA niet veel te voorbarig met haar uitspraken?
Veel bedrijven zitten met de handen in het haar. Ruien of ruimen? Nog steeds is daarover geen duidelijkheid voor de ondernemers. Veel bedrijven konden uit financieel oogpunt niet anders dan kiezen voor het ruimen van pluimvee. Hoe kunnen wij de boeren ondersteunen die een andere keuze maken, zeker als zij nog jonge dieren hebben? Er vindt nog steeds onderzoek plaats. Komt deze informatie niet veel te laat voor pluimveehouders die een alternatief voor het ruimen van hun dieren overwegen?
Een klein maar belangrijk punt is dat de tarieven van Rendac en van de Biomassacentrale in Moerdijk plotseling fors gestegen lijken te zijn. Wil de staatssecretaris samen met de Autoriteit Consument & Markt onderzoeken of dit allemaal wel klopt?
Het kabinet heeft enkele maatregelen genomen om de sector financieel tegemoet te komen voor de korte termijn. Dat is goed, maar daarmee zijn de zorgen van individuele bedrijven en de sector als geheel zeker niet weg. Zijn er nog mogelijkheden in Europees verband? Eerder is er al op gewezen dat onze zuiderburen ook steunmaatregelen hebben genomen; zij gaan daarin verder dan Nederland. Wil de staatssecretaris hierop reflecteren, ook met het oog op een gelijk speelveld?
Vanmorgen kwam het bericht dat supermarkten koekjes uit de schappen halen terwijl er geen enkel risico voor de volksgezondheid is. Dit leidt tot voedselverspilling, maar de vraag is ook wat dit doet met de verkoop van producten waarin ei is verwerkt. Wat doet de staatssecretaris om het imago van de pluimveesector te herstellen? Ziet hij mogelijkheden om een voorlichtingscampagne te starten om het imago van de Nederlandse pluimveesector te herstellen, ook in lijn met de oproep uit Gelderland?
Voortgang van de onderhandelingen