Witte de With - Hoofdinhoud

Lange tijd was het heel normaal. Een keizer uit een nieuwe dynastie liet bij aantreden alle herinneringen van zijn voorgangers verdwijnen. Beelden werden stukgeslagen. Schilderijen verbrand. Dat iemand niet meer bestond was niet genoeg. Hij mocht als het ware nooit hebben bestaan. Heersers gingen soms heel ver in hun pogingen de geschiedenis te herschrijven. Lukken deed het nooit.

Kunstcentrum Witte de With uit Rotterdam wil van haar naam af. En wel omdat de naamgever een ‘foute’ zeeheld was. Dat een kunstcentrum van naam wil veranderen is op zich geen wereldnieuws. Maar, los van welke naamsverandering dan ook, pogingen om af te rekenen met onze geschiedenis zijn even onmogelijk als onjuist. De geschiedenis herschrijf je niet door weg te laten wat je niet bevalt. Het lijkt me verstandiger van de geschiedenis te leren. En dat is al moeilijk genoeg.

Op het gedrag van generaals, zeehelden, koningen, pausen en andere machtige mensen uit vroeger tijden, valt wel het een en ander aan te merken. En terugkijkend met de normen en waarden van tegenwoordig al helemaal. De geschiedenis der mensheid is nu eenmaal geen liefdevol sprookje. Het ging er vaak ruw aan toe. Wie de geschiedenis bekijkt door een 21e eeuwse bril ziet heel veel ‘foute helden’. En echt niet alleen in Nederland. Dat maakt je geen nobel of verlicht persoon. Eerder een slecht historicus.

Laten we niet krampachtig doen. Bij mensen die denken dat de daden van bijvoorbeeld Jan Pieterszoon Coen in onze tijd navolging verdienen, zitten een of meerdere schroefjes los. Maar mensen die werkelijk geloven dat de wereld er beter van wordt door herinneringen aan mensen uit vroeger tijden uit te wissen of onder het tapijt te schuiven, zijn er ook niet goed aan toe.

Natuurlijk zijn er grenzen. Een Adolf Hitlerstrasse zul je in Duitsland niet meer zo veel vinden. Maar zouden veel Rotterdammers weten wie Witte de With nu eigenlijk was? Laat staan dat ze weten wat hij gedaan heeft en waar hij voor stond? Zou er iemand werkelijk aanstoot nemen aan die naam? Laten we onze geschiedenis bestuderen en er van leren. Niet om gedrag van toen te kopiëren. Niet om ‘aan te tonen’ hoe fout we in Nederland wel niet zijn. Of hoe goed de persoon is die onrecht uit vervlogen tijden aan de kaak stelt. Maar gewoon omdat onze geschiedenis ons bindt en leert waar we vandaan komen. Niet meer en niet minder.