Weeklog: Negeer Juncker, maar let wel op Macron en Merkel - Hoofdinhoud

Deze week houdt de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, zijn State of the Union in het Europees Parlement in Straatsburg. Iedereen houdt zijn adem in, want Juncker gaat een nieuw, tot nu toe zorgvuldig geheim gehouden, zesde scenario schetsen voor de toekomst van de EU. Wat velen daarbij vergeten, is dat Juncker daar eigenlijk helemaal niet over gaat. Het zijn de regeringsleiders die er later over zullen beslissen. Het is dan ook veel belangrijker om Macron en Merkel in de gaten te houden dan naar Juncker te luisteren.

Juncker houdt het spannend: al maanden heeft hij een eigen scenario ontwikkeld voor de toekomst van de EU maar hij heeft dat voor de buitenwereld zorgvuldig verborgen gehouden. We werden netjes aan het lijntje gehouden met een witboek en reflectiedocumenten, met steeds vijf scenario’s van minder of meer bevoegdheden voor de EU. De verklaring die Juncker zelf geeft voor de geheimzinnigheid rondom zijn zesde scenario is veelzeggend: als hij te snel kwam met zijn voorstel, zou het zijn afgeschoten voordat het de regeringsleiders had kunnen bereiken. Kennelijk rekent hij niet op veel draagvlak voor zijn droombeeld van een Europese superstaat.

Dit is natuurlijk in de kern ook het probleem van de Brusselse ‘bubble’. Er wordt van alles verzonnen, maar de burgers willen het niet. En dus houd je zaken zoveel mogelijk geheim en pleeg je overvallen. Zo zijn jaren de bevoegdheden opgerekt zonder dat de bevolking zich erover kon uitspreken. En we weten allemaal dat de Europese Grondwet via het Verdrag van Lissabon er gewoon kwam, ook al spraken de Fransen en Nederlanders zich er per referendum tegen uit.

Macron pakt het anders aan: hij wil ook werken aan de superstaat Europa, maar heeft tenminste het fatsoen hierover ‘burgerconventies’ te gaan organiseren. In Frankrijk, maar wat hem betreft in veel meer lidstaten, als de regeringen meewerken. Nu komt op de gemiddelde bijeenkomst over Europa vooral publiek dat al geïnteresseerd is in de EU. Diegenen die kritisch zijn, zullen er niet snel heengaan. Maar als die burgerconventies er komen, en de Nederlandse regering organiseert ze ook hier, dan is het zaak dat ook veel SP’ers hun gezicht laten zien. Met een duidelijk verhaal. Waarom we niet willen dat de regeringsleiders gaan instemmen met een Europees leger, Europese belastingen en een Europese minister van Financiën. Waarom we wel Europese samenwerking maar geen superstaat willen. Laat Juncker maar kletsen, maar het zijn uiteindelijk de regeringsleiders die beslissen en die moeten we massaal gaan beïnvloeden. Via conventies, en op straat!