Bijdrage AO participatiewet - Hoofdinhoud
Vorige week sprak ik met de jongerengroep van de CNV. Stuk voor stuk mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.. Ik had anderhalf uur ingeruimd voor deze mensen. Het werd beduidend langer. Ik was onder de indruk. Onder de indruk van de kracht van deze mensen, de manier waarop ze hun zorgen konden verwoorden. En van de manier waarop wij, de overheid, met alle goede bedoelingen deze mensen eigenlijk in de hoek zetten. We geven ze geld. En we schrijven ze af.
Voorzitter,
Stelt u zich eens voor. Ieder mens heeft eten, drinken en een dak boven zijn hoofd nodig. En eigenlijk een arm om zich heen. Maar ook, en niet in de laatste plaats, een reden om uit bed te komen. Het gevoel er toe te doen. Een bijdrage te kunnen leveren aan onze maatschappij. Natuurlijk is het aan de ene kant sociaal om mensen met een handicap te voorzien van een inkomen zodat ze kunnen overleven. Maar het is een enorme daad van agressie om tegen mensen met dromen en ambities te zeggen. Nee, u heeft geen arbeidsvermogen. U kunt geen bijdrage leveren. Herkeuren doen we slechts op papier. En daarna helemaal niet meer. Dat is niet meer nodig. Het woord nodig is extra pijnlijk. Want het ontkent waar het deze mensen om gaat. Ze willen werken. En niet per se geld.
Voorzitter,
Het gaat in dit land en vooral in de politiek vaak over koopkrachtplaatjes. Een procent erbij, een paar procent er af. Over vijf jaar een promille meer of minder. Als je in de coalitie zit, dan sla je met positieve koopkrachtplaatjes om duidelijk te maken dat de oppositie zijn mond moet houden omdat alles goed gaat. En als je in de oppositie zit dan sla je met die zelfde plaatjes om aan te tonen dat mensen niet profiteren van economische groei.
Voorzitter,
Ik spreek veel mensen. Ook de jongerengroep van de CNV. Letterlijk zei een van hen: “het gaat mij niet om die algemene procentjes. Het gaat om mijn individuele koopkracht. Want dat ziet er vast heel anders uit. Het ziet er in elk geval weer heel anders uit dan dat van mijn buurman hier.”
Voorzitter,
We hebben het ongelofelijk moeilijk gemaakt voor mensen die geheel of gedeeltelijk afhankelijk zijn van een Wajong uitkering. Ik heb de koopkrachtplaatjes van enkelen van hen gezien. Dat hangt aan elkaar van regelingen, toeslagen en wisselende uren contracten en gemeentelijke regelingen. Het inkomensplaatje van veel mensen is uiteindelijk niet zo slecht. Maar wel zo ingewikkeld geworden dat iedere beweging of verandering een potentiele catastrofe betekent. Zouden we, los van de politieke realiteit, niet eens kunnen kijken hoe dit veranderen kan? Laten we het niet politiek maken. Maar gewoon eens met een stel mensen, kamerleden en ambtenaren of mensen uit het veld, kijken naar de inkomensplaatjes van vijf mensen, concluderen dat het wel erg ingewikkeld is en nadenken hoe het anders kan.
Zoals u weet voorzitter, is het CDA voorstander van loondispensatie. We helpen nu vrijwel geen mensen uit de doelgroep aan het werk. Zo’n 7000 heb ik begrepen. De uitwerking van de staatssecretaris is nog niet binnen. Voor het CDA waren de voorwaarden helder. 1) Het moet voor werkgevers lonend en gemakkelijk zijn mensen in dienst te nemen. 2) Het moet voor werknemers ten alle tijden ook financieel lonend zijn om te gaan werken. 3) Voor werknemers moet de administratieve last niet groot worden. 4) Voor werknemers die vallen onder andere regelingen moeten veranderingen niet gelden. En 5) Voor mensen die niet kunnen werken binnen een reguliere setting, moet passend of beschut werk beschikbaar zijn. En wel veel meer dan nu het geval is.
Voorzitter,
Het CDA maakt zich in het licht van al die individuele regelingen best zorgen over de vraag of werk inderdaad lonen zal. Graag een reactie van de staatssecretaris.
Voorzitter,
Voor mensen met losse contracten, wisselende uren en nul uren contracten is het vrijwel onmogelijk om zicht te houden op de inkomenskant van hun leven. Daar gaan zaken fout. Niet alleen geven mensen soms onbedoeld teveel uit. Ook kan het zijn dat op het moment van afschrijven er net geen geld op de rekening staat. Dat kan simpeler. De cliëntenraad zeggenschap en inkomen heeft een voorstel gedaan. Zorg dat alle inkomsten bij bijvoorbeeld de gemeente op de rekening komen. Zorg dat de gemeente alle vaste lasten betaalt. En laat de gemeente wat over is als leefgeld verstrekken. Ik zou zeggen briljant. Doen! Wat zegt de staatssecretaris? Er start nu een proef in vijf gemeenten. We gaan het volgen. (ik overweeg een motie)
Voorzitter,
In het regeerakkoord staan plannen voor 20.000 extra beschutte werkplekken. Beschutte werkplekken zijn bestemd voor mensen, waarvan wordt vastgesteld dat zij geen perspectief hebben op werk bij een gewone werkgever, omdat er extra ondersteuning nodig is die een gewone werkgever niet kan bieden. De vraag is of goed is vast te stellen of dit altijd zo blijft. Soms ontwikkelen mensen zich beter dan je van tevoren had verwacht en dan zou beschut werk ook kunnen fungeren als een opstap naar betaald werk. Het VGN (vereniging gehandicaptenzorg Nederland) stelt voor om van beschut werk een opstap te maken naar een reguliere baan. De begeleiding en scholing, gericht op het verkrijgen van praktijkverklaringen moet hierbij centraal staan. Wat vindt de staatssecretaris van dit voorstel? Ziet zij mogelijkheden?
Tenslotte zijn is het CDA blij dat er maatregelen zijn genomen om de verstrekking van werkvoorzieningen voor gehandicapten door het UWV beter te laten verlopen,. De doorlooptijden bij het UWV zijn hierdoor korter geworden afgenomen (tot drie weken) en door extra contactmomenten is de transparantie toegenomen.
Maar hiermee zijn we er nog niet. Goed dat verbetertraject tussen nu en eind 2019 wordt voorgezet.