You can’t have your cake and eat it - Hoofdinhoud

Vijftig jaar geleden werd Martin Luther King vermoord. Een man wiens droom van gelijkheid onder mensen met zijn sterven niet verloren ging. Een leider die leefde wat hij predikte. En juist dat bracht het beste in mensen naar boven. Zelfs nu, na al die jaren.

“Je kunt niet zeggen dat je het erg vindt dat criminelen de samenleving ondermijnen en tegelijkertijd een lijntje coke of een pilletje op een festival doodnormaal vinden. Gebruikers zijn medeverantwoordelijk voor de afvaldumpingen en andere vormen van ondermijning.” Dat zegt recherchebaas Wilbert Paulissen. En hij heeft groot gelijk. Al lijken mensen met een voorbeeldfunctie ons met enige regelmaat anders te doen geloven.

Een mens is een kuddedier en voor zijn overleven afhankelijk van anderen. Dat geldt voor de mens als individu. Want als er geen boeren zouden zijn die voor mijn eten zorgen, ga ik dood. Maar dat geldt ook voor de gemeenschap als geheel. Als de overgrote meerderheid van de mensen zich niet langer als verantwoordelijke burgers zouden gedragen, dan vervalt iedere samenleving tot een gevaarlijke anarchie waar alleen het recht van de sterkste zou zegevieren.

Iedere groep, of het nu een gezin, een vereniging, een bedrijf, een kerk of een heel land betreft, functioneert alleen als de onderlinge leden beseffen dat ze deel uitmaken van de groep. En dat er dus grenzen zijn aan wat ze als individu kunnen doen en laten.

Mensen die het om wat voor reden dan ook voor het zeggen denken te hebben, behoren ook tot de groep. En met een speciale verantwoordelijkheid nog wel. Al lijken ze dat soms te vergeten. Vanaf de kansel fatsoen en liefde prediken en zelf misbruik maken van anderen. Als politicus beweren dat fraude aangepakt moet worden en tegelijkertijd jezelf verrijken op een manier die misschien wel mag, maar zeker niet deugt. Of beweren dat drugscriminelen de boel dreigen over te nemen, maar als ‘verlichte geest’ tegelijkertijd het gebruik van drugs voor jezelf vergoelijken. Een Marokkaanse vriend van me zegt het altijd zo: “Doe wat de imam zegt. Niet wat de imam doet.”

Dat het anders kan bewees Martin Luther King. En zo’n 2000 jaar geleden ook een visser die stierf aan het kruis. Gekruisigd als een crimineel maar opgestaan uit de doden, bewees hij dat het woord vlees kan worden. “You can’t have your cake and eat it”, zeggen de Engelsen. Je kunt niet het ene beweren en het andere doen. Leiders die dat begrijpen maken de wereld mooier. En leiders zijn we allemaal op onze eigen vierkante meter. In het klein of in het groot, goed voorbeeld doet goed volgen. Daar hoef je echt geen Jezus, Gandhi, Mandela of Martin Luther King voor te zijn.