Noblesse oblige - Hoofdinhoud
Er was eens… een tijd dat in de wereld van de rijken nog het besef leefde dat geld een middel en geen doel is. In 1870 namen vermogende Amerikanen samen met enkele kunstenaars het initiatief om een museum te bouwen ‘to bring art and art education to the American people’. Zo begint het interview met Philippe de Montebello, gewezen directeur van The Metropolitan Museum of Art, in het tijdschrift Nexus. Er zijn altijd uitzonderingen. Maar ook ik heb de indruk dat het tegenwoordig vaker gaat om het laten zien van rijkdom dan om er iets goeds mee te doen.
Noblesse Oblige, adeldom verplicht. Anders gezegd, wie bevoorrecht is door afkomst, talent of geld, moet daar iets goeds mee doen. En zich daarnaar gedragen. Ik ken genoeg families die via stichtingen en op de achtergrond veel geld en energie stoppen in de goede zaak. Deze mensen hebben wel geld. Maar je ziet ze niet in overdreven grote auto’s. En ze poseren niet in de bladen, staand op het dek van hun veel te grote jacht. Ze leven hun leven zoals wij allemaal. En dragen hun steentje bij zonder de patser uit te hangen.
Ooit was ik op vakantie in Engeland. En na een tijdje te hebben gewandeld, wilden we uitrusten op een bankje. Op de achterkant van het bankje stond een gravure. “Deze bank is aangeboden door de familie Smith, ter gelegenheid van een veertig jarig huwelijk.” Hoe mooi is dat, dacht ik toen. Een beetje van je geluk en rijkdom delen met de rest van de gemeenschap. Misschien is een bankje in een park niet heel duur. Maar voor een eenvoudige familie vast wel. En het staat er nog steeds. Men maakt er graag gebruik van.
Eigenlijk is het vrij normaal. Als je het enorm goed getroffen hebt in het leven is dat slechts voor een klein deel verdienste. En voor het overgrote deel geluk. Ik hoorde laatst iemand op de radio zijn absurd hoge inkomen verdedigen door te wijzen op zijn grote inzet. En op zijn enorme talent en verdiensten voor de zaak. Vanwege bescheidenheid zal het inderdaad niet geweest zijn dacht ik. En hard werken doen we allemaal. Goed verdienen is helemaal niet vies. Maar er zijn grenzen. En je mag toch hopen dat ook deze man niet alleen maar werkt om er rijk van te worden.
Noblesse Oblige. Hoe mooi zou het zijn als echt rijke mensen hun geld niet zouden steken in het kopen van jachten, voetbalclubs, enorme villa’s en een groot en duur wagenpark. Hoe goed zou het zijn als ze hun middelen zouden steken in zaken die goed zijn voor iedereen. Ze zouden, anders dan de rijken op TV en in de bladen, een voorbeeld zijn voor iedereen. Ik bewonder iemand niet omdat hij beschikt over veel geld. Of omdat hij grote auto’s heeft of een duur jacht. Ik bewonder mensen die hun tijd, geld en energie deels steken in het algemeen belang. En daar hoef je niet eens extreem rijk voor te zijn.
Noem mij maar ouderwets. Maar goed voorbeeld doet goed volgen. Ik zie in mijn omgeving veel mensen die zich inzetten voor het goede doel. Mensen met geld. En mensen zonder geld. Dat maakt helemaal niks uit. Ik heb niks met mensen die pochen over hun vermeende succes. Of die dat willen laten zien door de patser uit te hangen. Eigenlijk vind ik dat een beetje zielig. Alsof ze eigenlijk niets hebben om voor te leven. Of je nu een bankje sponsort in het park of een museum opricht. Of je nu helpt bij de voetbalclub of een bakje koffie drinkt met je zieke buurvrouw. Daar gaat het om. Noblesse oblige.