Weeklog: Moeten we ons druk maken om de opvolger van Juncker? - Hoofdinhoud

Afgelopen week gonsde het van de geruchten: gaat Timmermans zich kandidaat stellen om als ‘Spitzenkandidat’ van de sociaaldemocraten een gooi te doen naar de positie van voorzitter van de Europese Commissie? Wordt het bij de christendemocraten de Duitser Weber, de Franse Brexit-onderhandelaar Barnier of toch de Slowaak Sevcovic? En doet het er eigenlijk wat toe? Als SP hebben we nooit wat gezien in dit systeem: het gaat niet om de president van de Verenigde Staten van Europa, maar om een topambtenaar. En toch draait het propagandacircus alweer op volle toeren.

Op 23 mei 2019 zijn er in Nederland weer Europese verkiezingen. Dan worden de nieuwe Nederlandse Europarlementariërs gekozen. Je hoopt er dan op dat er mensen worden verkozen die een nauwe band hebben met de kiezers in hun land. Weinig mensen weten dat er ook Europese politieke partijen zijn. Meestal hoor je daar niet zoveel van, al strijken ze ieder jaar een behoorlijke hoeveelheid belastingcenten op, want zij worden grotendeels gefinancierd uit de Europese begroting. Maar bij verkiezingen worden ze wakker en breken de discussies los over wie hun kandidaat wordt voor de voorzitter van de Europese Commissie, hun ‘Spitzenkandidat’ dus.

Dat hele idee is een enorme weeffout. Stel, je wilt op Barnier stemmen. Dat kan alleen in Frankrijk. En dus zeggen de eurofielen: maak Europese lijsten, zodat het niet uitmaakt waar je woont. Je kan dan op alle ‘Europese’ kandidaten stemmen. En dat alles om een topambtenaar te kiezen die er moet zijn om uit te voeren wat de Raad van ministers en het Europees Parlement overeenkomen. Dat is alleen geloofwaardig, als je de positie die Juncker nu bekleedt, wilt opwaarderen tot President en de Commissie tot regering. De meeste mensen zien dat helemaal niet zitten. Die willen macht zo dicht mogelijk bij huis. Maar zoals altijd, worden we met z’n allen meegezogen in een Europees frame en moeten we het spannend vinden wie Juncker gaat opvolgen. Maar laten we wakker blijven: voor ons is en blijft de Europese Commissie een puur ambtelijk orgaan en dus zijn verkiezingen van de topambtenaren een farce.

Wat wel belangrijk wordt, zijn de nieuw verkozen Europarlementariërs. Zitten daar voldoende mensen tussen die de band met het eigen electoraat belangrijker vinden dan de Europese bureaucratie? Het EP zit ver weg en de meeste mensen kennen hooguit een handjevol Europarlementariërs. Wie Juncker opvolgt, is alleen belangrijk voor eurofielen. Voor mensen die de macht dichtbij huis willen houden, telt in wie je vertrouwen hebt dat zij na de verkiezingen niet vergeten zijn wie ze vertegenwoordigen. Een echt links Europees Parlement kan wetgeving de goede kant op sturen. En een echt links EP kan ervoor zorgen dat ook na de verkiezingen de Europarlementariërs weg komen uit hun luxe werkomgeving en contact houden met hun eigen achterban. Vergeet die Spitzenkandidaten flauwekul, maar kijk liever voor welke partij de belangen van gewone mensen tellen. Voor SP’ers is de keuze dan niet moeilijk.