VVD: Friese taal behouden en gebruik stimuleren - Hoofdinhoud

Tijdens het debat over de Bestuursovereenkomst Friese Taal en Cultuur (BFTK) 26 juni 2019, heeft de minister van Binnenlandse Zaken een aantal toezeggingen gedaan aan de leden van de commissie. Over deze toezeggingen is een schriftelijk overleg geweest. De VVD vindt het belangrijk dat de Friese taal, de tweede officiële rijkstaal, behouden blijft en het gebruik wordt gestimuleerd. Zowel de provincie Fryslân als het Rijk heeft hier een rol in. VVD Tweede Kamerlid Aukje de Vries heeft tijdens het overleg dan ook gevraagd hoe de minister van Binnenlandse Zaken haar eigen rol ziet? En hoe ze deze rol gaat invullen om mensen te enthousiasmeren, stimuleren, activeren en facilitairen met betrekking tot de Friese taal.

Inbreng schriftelijk overleg van het lid Aukje de Vries (VVD) ten aanzien van toezeggingen naar aanleiding van het Algemeen Overleg Bestuursovereenkomst Friese taal en cultuur (BFTK)

De leden van de VVD-fractie hebben kennis genomen van de brief ten aanzien van toezeggingen naar aanleiding van het Algemeen Overleg Bestuursovereenkomst Friese taal en cultuur (BFTK). De leden van de VVD hebben daarover nog een aantal vragen en/of opmerkingen.

De leden van de VVD-fractie vinden het belangrijk dat de Friese taal, de tweede officiële rijkstaal, behouden blijft en het gebruik wordt gestimuleerd. Niet alleen de provincie Fryslân heeft daarin een rol, ook het Rijk heeft die. Kan de minister aangeven hoe het kabinet die rol van het Rijk ziet? En ook hoe de minister van BZK de eigen rol ziet? Want uit de brief lijkt naar voren te komen dat de minister van BZK vooral een doorgeefluik is. Terwijl de leden van de VVD-fractie van mening zijn dat minister van BZK als verantwoordelijk minister voor de Friese taal ook een eigen rol heeft, bijvoorbeeld in het enthousiasmeren, stimuleren, activeren en faciliteren.

Zichtbaarheid

Fries in de openbare ruimte

De leden van de VVD-fractie lezen dat de provincie en het ministerie constructief overleggen over het samen invullen van de afspraak om te werken aan de zichtbaarheid in formele en creatieve zin van het Fries. Constructief overleg is natuurlijk goed, de vraag is wel tot welk resultaat dit uiteindelijk leidt. Kan de minister aangeven welke resultaten dit tot nu toe heeft opgeleverd? En hoe er wordt gewerkt aan resultaten voor de toekomst en in welke richting?

Friestalige dienstverlening in de veiligheidsregio

De leden van de VVD-fractie vinden het belangrijk dat burgers in noodsituaties ook kunnen worden geholpen in het Fries (als officiële tweede rijkstaal), bijvoorbeeld bij de meldkamer Noord-Nederland. De leden van de VVD-fractie vinden het goed dat er veel aandacht is in de organisaties die werken in de meldkamer en er beleidsafspraken zijn gemaakt. Wat zijn de beleidsafspraken die zijn gemaakt? En hoe werken die in de praktijk en wat zijn de ervaringen?

Onderwijs en wetenschap

Onderwijsinspectie

De leden van de VVD-fractie hebben kennis genomen van het eind oktober verschenen rapport van de onderwijsinspectie over de kwaliteit van het onderwijs Fries. Hierover wordt binnenkort nog een separaat schriftelijk overleg gevoerd bij de Kamercommissie OCW. De leden van de VVD-fractie zijn benieuwd naar de reactie van de minister van BZK op de rapportage vanuit de verantwoordelijkheid voor de Friese taal.

Tijdens het algemeen overleg heeft de VVD aangegeven het belangrijk te vinden dat er een versnelling gaat plaats vinden als het gaat om het Friese in het onderwijs. Een belangrijk punt was het aantal ontheffingen dat de provincie Fryslân geeft voor het Fries in het onderwijs. In hoeverre heeft de minister met de provincie Fryslân daarover gesproken, met als doel om het aantal ontheffingen te verminderen? Daarnaast ging het over de rol van de onderwijsinspectie. Er is nu weliswaar een themarapportage verschenen, die in 2025 en 2031 zal worden herhaald. Maar de vraag was en is wat de rol van de onderwijsinspectie is, buiten deze rapportage (eenmaal per zes jaar). Wat doet de onderwijsinspectie verder bij het toezicht op het onderwijs in de Friese taal? Daar wordt namelijk vooral heen en weer gewezen. Welke oplossingen ziet de minister om samen met de provincie Fryslân en de onderwijsinspectie vanuit BZK te kijken hoe we dat kunnen verbeteren, zodat er beter toezicht is op de Friese taal in het onderwijs?

Kerndoelen en kwaliteit docenten

De leden van de VVD-fractie lezen dat er subsidieregelingen zijn die kunnen bijdragen aan het terugdringen van het tekort van bevoegde leraren Fries. De subsidieregeling aanpak lerarentekort en de regeling zijinstroom worden genoemd in de onderhavige brief met toezeggingen. Hoeveel wordt hier gebruik van gemaakt? Hoe worden deze mogelijkheden onder de aandacht gebracht van (besturen van) onderwijsinstellingen? Wat wordt er aan gedaan om leerkrachten te stimuleren?

Fryske Akademy

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Fryske Akademy gelieerd blijft aan de KNAW, maar niet meer een instituut onder KNAW zal zijn. Wat zijn daarvan de gevolgen? Hoeveel geld stelt het ministerie van OCW nu beschikbaar aan de Fryske Akademy via het provinciefonds in plaats van via de KNAW? Hoe is dit structureel geborgd? Wat is het toekomstplan voor de Fryske Akademy? Welke verbeteringen gaan er plaats vinden? Kan de minister de Tweede Kamer inmiddels al wel informeren over de uitkomsten van het voorstel en besluit van Provinciale Staten van Fryslân? Hoe ziet het Rijk haar rol met betrekking tot de Fryske Akademy?

Rechtspraak

Fries in de rechtspraak

De leden van de VVD-fractie vinden het teleurstellend dat de vraag over de uitkomsten van het overleg tussen de provincie en de rechtbank Noord-Nederland en het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden simpelweg is doorgeleid naar de provincie Fryslân. Hiervoor gaf de VVD ook al aan dat de rol van het ministerie van BZK beperkt lijkt te blijven tot een doorgeefluik. In het algemeen overleg heeft de VVD ook aangegeven het een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de provincie en het ministerie te vinden om te kijken of er praktische oplossingen gevonden kunnen worden. Waarom pakt het ministerie die rol niet op? Wanneer kan de Tweede Kamer geïnformeerd worden over de uitkomsten van het overleg? Waarom is er niet een gesprek met de Raad voor de Rechtspraak over de ontwikkeling van de specialisatie en concentratie van de rechtspraak en de gevolgen daarvan voor de mogelijkheid van het gebruik van het Fries?

Aanbevelingen Mercator Kenniscentrum

De leden van de VVD-fractie lezen dat de beperkte beschikbaarheid van tolken een aandachtpunt is. Hoe wordt dat opgelost? Hoe wordt aan dat aandachtspunt gewerkt?

Media, kinderopvang en zorg

Zorg

De leden van de VVD-fractie vinden het belangrijk er aandacht is voor Fries (als tweede officiële rijkstaal) in de zorg, omdat het dan gaat om mensen in kwetsbare situaties. Dat is overigens breder dan alleen de ouderenzorg. De leden van de VVD-fractie vinden het goed om te lezen dat er wordt ingezet op het project “Frysk yn ‘e soarch”. Er wordt ook onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om het gebruik van de moedertaal of het taalbewustzijn in het curriculum van zorg- en welzijn opleidingen, naast het mbo-zorgonderwijs, op hbo-niveau opgenomen kan worden. Wanneer kan hierover meer duidelijkheid zijn? En wanneer kan hierover een terugkoppeling plaats vinden en de Tweede Kamer over geïnformeerd worden? Daarnaast gaan VWS en de provincie in kaart brengen welke Friestalige hulpmiddelen voor zorginstellingen bestaan, aan welke hulpmiddelen behoefte is en hoe de inzet daarvan met stimuleringsregelingen zoals de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET) kan worden bevorderd. Wanneer kan hierover meer duidelijkheid komen? En wanneer kan de Tweede Kamer daarover geïnformeerd worden? De leden van de VVD-fractie zouden het goed vinden dat hierover in de eerste helft 2020 meer duidelijkheid komt.

Informeren ontwikkelingen Friese taal en cultuur

De leden van de VVD-fractie vinden het goed om te lezen dat de minister de Tweede Kamer zal blijven informeren over de ontwikkelingen op het gebied van de Friese taal en cultuur. Kan de minister toezeggen dit in ieder geval eenmaal per jaar te doen?

Overig

De leden van de VVD-fractie constateren dat het Kabinet in juli 2019 de kabinetsreactie van Nederland heeft gepresenteerd op de derde opinie van het adviescomité met betrekking tot de implementatie van het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden van juli 2019. Het lijkt vooral een beschrijving van wat er op dit moment al gebeurt. Kan de minister aangeven wat er concreet anders is of is/wordt gewijzigd op basis van de derde opinie van het adviescomité? Kan de minister aangeven op welke punten vrijwel dezelfde inhoudelijke aspecten in zowel de tweede als derde opinie zijn opgenomen? Kan de minister aangeven welke verbeteringen het adviescomité concreet heeft geconstateerd ten opzicht van de tweede opinie van het adviescomité?