Hoe goedwillende boeren bedreigd worden - Hoofdinhoud

Oktober 2019, ineens kan niemand meer om hen heen. Protesten, lange slierten tractors op de snelweg, publieksvriendelijke acties en de hashtag #trotsopdeboer hebben de boeren van de periferie naar het centrum van de aandacht gebracht.

En terecht. Jarenlang zet de ChristenUnie zich al in voor verbinding tussen ‘boer en burger’. Voor bewustwording over waar ons voedsel vandaan komt. Voor een eerlijke prijs voor voedsel. Voor perspectief voor de mensen die dagelijks hard werken voor dat voedsel. Af en toe lukte dat en behaalden we mooie resultaten voor de boeren.

Maar het effect van een sector die zich zó verenigd opstelde, zó zichtbaar was, dat was nog nooit gelukt. Met grote steun van het publiek: ineens was die brug tussen boer en burger er. Ik vond het mooi om te zien.

Omslag

Het protest was er evenwel niet zomaar: de overheid heeft de sector jarenlang overladen met allerlei regels en zo gedwongen om maximaal te produceren tegen een beloning die daarmee in geen verhouding staat.

Nu steeds meer duidelijk is wat de desastreuze gevolgen van dat beleid zijn voor boeren zelf, de natuur en de leefomgeving van ons allemaal, wil de overheid de andere kant op. Minder intensief, meer in balans met de natuur, minder uitstoot.

Dat het bij boeren in het verkeerde keelgat schiet dat zij eerst ondergewaardeerd worden en vervolgens te horen krijgen dat ze het niet goed doen, is begrijpelijk. Laten we wel wezen: de overheid zélf heeft aangestuurd op een systeem dat nu (terecht) failliet wordt verklaard.

Ja, het oude beleid heeft gefaald, er moet nieuw, toekomstbestendig beleid komen voor de landbouw. Maar die omslag kunnen we dus alleen maken mét de boeren. De overheid moet boeren helpen, verleiden, faciliteren om mee te doen. Wie wil stoppen, moet een faire prijs krijgen voor de boerderij. Boeren zitten niet te wachten op een nieuw dictaat vanuit Den Haag, maar willen wél samen werken aan een nieuw, toekomstbestendig perspectief, voor henzelf en voor de landbouw. En dat is ook wat Carola Schouten, onze eigen landbouwminister, doet.

Pasen 2020: Judassen

Inmiddels is het april 2020. Pasen. In appgroepen van boeren circuleert een brief. Afzender is Farmers Defence Force, een club militante boeren die zich graag bedient van oorlogsretoriek. FDF komt opnieuw met een statement, zoals ze eerder met een statement in de media kwam door een wanstaltige vergelijking met de holocaust. De brief die nu circuleert is gericht aan de boeren zelf.

De boodschap aan die boeren is even helder als verwerpelijk. Boeren die hun bedrijf willen verkopen zijn verraders. Die ‘Judassen’ (in de woorden van FDF), zijn de grootste bedreiging voor de landbouwsector en moeten ‘uit de gelederen verwijderd worden’. Dat gaat niet zomaar, want FDF ‘verwacht nog wel wat problemen met Judassen en zwakke schakels’, maar ‘daar zullen we dan te zijner tijd mee af moeten rekenen’.

Contrast

Het contrast met oktober 2019 kan niet groter. Gezamenlijkheid is onmin geworden. Positiviteit is omgeslagen in intimidatie. Mijn #trotsopdeboer is onverminderd groot, maar heeft gezelschap gekregen van #woedeopFDF. De dreigbrief van FDF is daarbij de druppel.

Natuurlijk, FDF ging vervolgens door het stof. En ook dat kennen we: nadat er gedoe uitbreekt, hadden ze het toch niet zo bedoeld…

Wat mij betreft is het tijd om de schapen van de bokken te scheiden. Om te kiezen tussen welwillendheid en kwaadwillendheid. Tussen nieuw perspectief en ‘achteruitboeren’. Tussen samen optrekken en tweespalt. Tussen werken aan een toekomstbestendige landbouw en het uiten van bedreigingen.

Dat uitgerekend een club die zich presenteert als ‘belangenbehartiger van de boer’ zich tégen die boer keert, is dieptriest. Ik weet dat de welwillende boeren in de meerderheid zijn. Ik heb er de afgelopen jaren velen bezocht, ik heb ze ontmoet aan talloze keukentafels. Dat ik hier hun namen niet kan noemen, is ronduit bizar. Des te belangrijker is het dat deze boeren een stem krijgen.

De omslag naar een toekomstbestendige landbouw gaat er komen. Mét de boeren. Farmers Defence Force zal in de tussentijd vast weer van zich laat horen. Het zij zo. FDF heeft zichzelf gediskwalificeerd. De boer heeft de toekomst.