Bijdrage debat noodpakket banen en economie - Hoofdinhoud

We zitten bij elkaar om als Tweede Kamer in te stemmen met dat wat nu Noodpakket 1.0 is gaan heten zoals dat vanuit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat in elkaar is getimmerd. Mijn dank aan de bewindspersonen en hun ambtenaren die hier dag en nacht aan hebben gewerkt. En in feite is dit pakket al lang van start gegaan en de ChristenUnie zal de wijzigingen van de begroting dan ook steunen. Ik wil vandaag vooral ook vooruit kijken, omdat vanaf 1 juni Noodpakket 2.0 van start moet gaan. Een ander pakket steunmaatregelen, voor een onzekere tijd.

Doorlopende bedrijfskosten

Er komt een tornado op Nederland af. Tot nu toe zijn de ontslagen beperkt gebleven en zijn bedrijven overeind gehouden door de overheid. Maar nu dat het land langzaam hier en daar weer open gaat, komt het erop aan. Voor ondernemers, voor werkenden, voor gezinnen.

De komende maanden worden heel moeilijk voor mensen die werken in de sectoren die met beperkingen open gaan of in het geheel niet open mogen. Voor die sectoren is het belangrijk dat niet alleen de loonkosten, maar ook de doorlopende bedrijfskosten worden vergoed in Noodpakket 2.0, zoals de Tweede Kamer aan het kabinet heeft gevraagd in de breed aangenomen motie Segers/Heerma.

Dan gaat het om kapitaalintensieve bedrijven zoals in de maakindustrie, vaak mkb-bedrijven, familiebedrijven, die apparatuur, installaties, werkplaatsen en kassen hebben. En dus ook huur- en onderhoudscontracten. Deze bedrijven zijn meer dan een kantoor. Het zijn bedrijven die je dus ook niet zomaar weer opbouwt als ze omvallen. En juist deze bedrijven vormen de ruggengraat van onze economie. Hoe staat het met de uitvoering van de motie Segers/Heerma? Kunnen de bewindspersonen een ruimhartige regeling voor doorlopende bedrijfskosten aankondigen per 1 juni?

En kan het geld gerichter worden besteed, zodat het ook daar terecht komt waar bedrijfskosten onontkoombaar doorlopen? Een goede regeling voor doorlopende bedrijfskosten komt geen dag te vroeg, als ik ondernemers zo hoor.

Open-up en protocollen

Het langzaam open gaan per sector geeft opgeluchte ondernemers, maar ook fronsende wenkbrauwen.

Ik krijg signalen dat er per veiligheidsregio en zelfs per gemeente allerlei extra eisen worden gesteld aan de overeengekomen protocollen per sector. Kan de minister garanderen dat als protocollen zijn vastgesteld, ondernemers dan ook echt aan de slag kunnen? Het kan toch niet zo zijn dat een horeca-ondernemer met, zeg, 6 restaurants, 6 verschillende instructies van 6 burgemeesters krijgt?

Daarnaast fronsende wenkbrauwen omdat 1-op-1 contactberoepen wel open mogen, maar 1-op-1 niet-contactberoepen niet. Een personal trainer die iemand 1-op-1 fit en gezond houdt, op afstand en zonder andere mensen daaromheen, wordt gezien als een sportschool en mag niet open. Een privé-dansles: Met één echtpaar op een verder lege dansvloer? Mag dat? Het is de 1300 eigenaren van dansscholen niet duidelijk: vallen ze onder onderwijs, onder cultuur of onder sport? Kan de minister helderheid geven? En er bij het OMT op aandringen dat niet-contactberoepen in 1-op-1 vorm perspectief krijgen? Gezond verstand, maatwerk en experimenteerdrift zijn nodig en niet alleen maar per sector een go/no-go signaal.

Innovatie

Het is belangrijk dat innovatie doorgaat. Je kunt je alleen maar sterk op de nieuwe tijd voorbereiden als je je uit de crisis innoveert. TNO schreef hierover een brief en een manifest, dat wij als Tweede Kamer ontvingen. Is de minister bereid om een kabinetsreactie te geven op deze TNO-brief?

Verder roep ik de minister en staatssecretaris op om op afzienbare termijn het plan voor een groeifonds weer uit de kast te trekken. Dat was een goed idee en dat blijft een goed idee. Juist nu.

Nog twee punten over innovatie.

Ten eerste: We weten dat bedrijven in crisistijd de neiging hebben om minder te investeren in innovatie. De WBSO zal daarom dit jaar waarschijnlijk onderuitputting kennen. Is de staatssecretaris bereid om het WBSO-tarief te verhogen zodra er een signaal van onderuitputting is? Dit geld is bestemd voor innovatieve bedrijven en moet daar ook terecht komen. Juist nu!

En ten tweede: laat alsjeblieft eindelijk nu eens de overheid als launching customer optreden. Besteedt aan, start projecten, haal dingen naar voren. Zowel bij de centrale als de decentrale overheid. Koop lokaal en koop nu! Koop die kustwachtschepen. Leg die busbaan aan. En kies juist nu voor slimme oplossingen door innovatief aan te besteden, in samenwerking met de meest innovatieve Nederlandse bedrijven. De overheid als grootste inkoper van het land heeft een enorme kans om een hele keten van bedrijven, in de bouw, de marinebouw, de infra en daarachter de hele maakindustrie, aan de gang te houden.

Laat launching customer meer zijn dan een woord. Doe het!

Ik wil de minister even buiten zijn comfortzone brengen met een punt over het insolventierecht, het faillisementsrecht. In allerlei landen worden debiteur-vriendelijke maatregelen genomen. In Nederland daarentegen moesten Kamerleden vorige week het MKB beschermen tegen banken en advocaten door zelf met amendementen in te grijpen bij een faillissementswet. Wil de minister in overleg met zijn partijgenoot op Justitie, om bijv. ervoor te zorgen dat tijdelijk crediteuren geen faillissement kunnen verzoeken, of de positie van gesecureerde crediteuren tijdelijk minder dominant te maken? Morgen komt de motie Van der Graaf/Van den Berge in stemming die het kabinet hiertoe oproept. Ik zou graag zien dat deze minister samen met de collega van Rechtsbescherming een overzicht aan de Kamer stuurt met welke debiteurvriendelijke maatregelen andere landen nemen en welke maatregelen wij snel zouden kunnen nemen binnen het faillissementsrecht. Is de minister hiertoe bereid?

Regio

Een deel van de provincies heeft ook noodfondsen ingericht, van bescheiden omvang weliswaar. Maar wel belangrijk om een loopbrug, een valreep, te leggen tussen wal en schip. Maar de provincies varen in de mist als het gaat om informatie waar zij het beste, nuttig en efficient kunnen investeren. Er zijn geen cijfers. Kan de minister het CBS vragen om niet alleen landelijke, maar ook sectorale en provinciale informatie aan te leveren? Op basis van bijvoorbeeld een bruto regionaal product? Dan kunnen ook decentrale overheden slimmer sturen en ervoor zorgen dat hun noodmaatregelen complementair zijn aan die van de Rijksoverheid.