Het Europees herstelplan: over solidariteit én eigenbelang - Hoofdinhoud

Aankomende vrijdag is er een virtuele Europese top met alle Europese regeringsleiders. Op de agenda staat onder andere de begroting voor de komende jaren en het coronaherstelfonds. Voor de ChristenUnie gaat het vrijdag over een sterk Europa, dat bestaat bij de gratie van sterke lidstaten. En dat zijn niet alleen maar mooie woorden.

Samen solidair

De aankomende Europese top is een belangrijke. Wat de ChristenUnie betreft is het goed dat de Europese lidstaten in verbondenheid de komende crisis te lijf gaan. Solidariteit is niet alleen belangrijk vanwege onze gezamenlijke geschiedenis, maar ook zeker vanwege onze gezamenlijke toekomst.

Er zijn naast morele ook heel praktische redenen om elkaar als lidstaten te helpen: onze productieketens zijn met elkaar verbonden, we zijn elkaars afzetmarkt en we brengen graag onze zomervakantie door in juist die landen die nu het zwaarst getroffen zijn. Landen met een grote toerismesector en veel kleinbedrijf - zoals Griekenland, Spanje, Kroatië, Italië — zullen volgens de huidige economische ramingen de zwaarste klappen te verwerken krijgen. Een toon van compassie richting de zwaarst getroffen landen is dan ook op zijn plaats. Al eerder opperde Gert-Jan Segers bij Op1 het idee van een Marshallhulp voor zwaar getroffen lidstaten. We moeten samen solidair zijn, juist nu.

Marshallhulp met voorwaarden

Steun komt wel met voorwaarden. De ChristenUnie steunt het voornemen van het kabinet om, net als de Commissie, vast te houden aan de al eerder ingezette structurele hervormingen van lidstaten die er economisch slecht voorstaan. Alleen als landen, die nu door de hoeven dreigen te zakken, met dit herstelpakket stevig op eigen benen gezet worden, is er wat ons betreft steun. We hebben niets aan een Europese Commissie die als een soort permanent waterhoofd met leningen de economisch zwakkere landen nog verder de afgrond in duwt. Een sterk Europa bestaat bij de gratie van sterke lidstaten. Marshallhulp én voorwaarden.

Dat betekent drie dingen:

• - 

  Er zijn voorwaarden aan steun: structurele hervormingen in landen die steun ontvangen zijn belangrijk.
• - 

  Het herstelfonds moet tijdelijk zijn, we gaan geen geld uitgeven zonder duidelijke eindtermijn.
• - 

  Er moeten duidelijke momenten zijn waarop we het herstelfonds evalueren: doet het extra geld wat het moet bereiken?

Het is belangrijk dat kan worden gegarandeerd dat het geld terecht komt bij bedrijven en huishoudens die het zwaar hebben. In het verleden is dat niet altijd goed gegaan, met desastreuze gevolgen van dien. Dat moet anders, dit geld moet wél terechtkomen bij echte mensen, echte huishoudens, echte bedrijven.

Concretiseren en afkaderen

De bedragen die de Europese Commissie nu voorstelt zijn echter uit de lucht gegrepen. Er mist een onderbouwing voor de voorgestelde bedragen en er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de effecten van de coronacrisis en de financiële situatie van de landen vóór de crisis.

Al met al is het nog niet goed te controleren of het voorgestelde herstelpakket de doelen haalt en of dat op de beste manier gebeurt. Er zullen nog meerdere concretiseringsslagen nodig zijn om vanuit de ChristenUnie een ‘yea or nay’ te kunnen slaken. Ik hoop dat het kabinet de komende bijeenkomsten gaat gebruiken om zaken helder en concreet maken, inclusief doelen, voorwaarden, mijlpalen, onderbouwing en afkadering.

Sterke lidstaten

Tenslotte is er nog één algemene tendens bij de Europese Commissie die mij zorgen baart. De Commissie trekt in de voorstellen expliciet meer macht naar zich toe, met name door nieuwe eigen middelen door de introductie van vormen van Europese belastingen. We moeten oppassen met het overdragen van bevoegdheden over onze financiële huishouding.

Ik wens de premier wijsheid toe en uithoudingsvermogen bij de aankomende Europese top. Wees solidair, en houd het belang van sterke lidstaten in het oog!