Recht op jeugdzorg - Hoofdinhoud
Voor 2015 was het helder. Een kind dat zorg nodig had, had recht op jeugdzorg. En wat jeugdzorg dan was, dat was helder omschreven. Met de decentralisaties werden gemeenten verantwoordelijk voor de zorg voor onze jeugd. En werd het recht op zorg in de wet veranderd in een plicht tot zorgen. En wat allemaal onder die plicht verstaan kon worden, bleef in het midden.
Een wet die ruimte biedt, heeft grote voordelen. Want geeft enorme beleidsvrijheid aan gemeenten. Wat jeugdzorg precies is, waar verantwoordelijkheden beginnen en ophouden, welke zorgsoorten kunnen worden ingezet en wanneer, het staat gemeenten in grote lijnen vrij daar zelf keuzes in te maken. En ook om andere beleidsterreinen bij oplossingen te betrekken. Schulden, armoede, werk, inkomen, wonen, welzijn kunnen allemaal ingezet worden om echte problemen aan te pakken. Dat is fijn. Maar er is een keerzijde.
Dat alles moet kunnen is fijn. Maar het moet er niet op gaan lijken dat alles moet moeten. En dat is precies waar veel gemeenten bang voor zijn. En waar sommige ouders en instellingen van uitgaan. Mede naar aanleiding van mijn moties in de Tweede Kamer is een Expertiseteam Reikwijdte Jeugdhulp in het leven geroepen. Zij hebben advies uitgebracht aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De titel van hun advies was “De kracht van wijd reiken”. En dat is precies de kern van hun verhaal.
Veel gemeenten hebben moeite om de reikwijdte van hun hulpplicht in de dammen. De wet is zo ruim opgezet dat alles mag. Maar wordt dikwijls zo uitgelegd dat alles moet. En dat is duur. Dat het Expertiseteam in antwoord op een vraag over begrenzing van verantwoordelijkheid de lofzang uit op de ruimte die een wet biedt, is wellicht te begrijpen. Maar het helpt gemeenten niet met een antwoord op hun vraag.
Het Expertiseteam vindt dat de Jeugdwet voldoende mogelijkheden biedt om de jeugdzorg goed te kunnen sturen (of inrichten) en is geen voorstander van nieuwe wetswijzigingen. Die wetswijziging is misschien niet nodig. Maar legt een grote verantwoordelijkheid bij gemeenten. Daar zit niet iedereen op te wachten. Veel gemeenten zijn bovendien bang dat een eventuele begrenzing bij de rechtbank geen stand zal houden.
Ik denk niet dat het kwaad zou kunnen als een Expertiseteam nog eens goed kijkt naar de oorspronkelijke opdracht. En gemeenten een handreiking biedt die stand zou kunnen houden bij iedere rechtbank. Niet dat de wet zou moeten veranderen. Dat alles kan, betekent ook nu niet dat alles moet. Voor mij zou het eenvoudig zijn. Ga terug naar de definities van voor 2015. Die zorg moet geleverd worden. De rest is optioneel.