AFM onderzoekt opzeggen bankrekeningen Accidental Americans - Hoofdinhoud

Deze week kwam NRC met het bericht dat de AFM oordeelt dat het opzeggen van bankrekeningen van de Accidental Americans mogelijk in strijd is met Europese regels. De AFM doet onderzoek. Eindelijk actie voor de Accidental Americans!

Reden voor mij om naar aanleiding van dit bericht opnieuw vragen te stellen. Aan de hoeveelheid vragen kan het niet liggen... en als het nodig is ga ik door....ik wil een oplossing voor deze groep mensen!

Het gaat niet alleen om de al bekende gevallen want nog steeds krijg ik berichten van mensen die er nu achter komen dat zij of hun kinderen ook een Accidental American zijn. Deze week nog het schrijnende verhaal van een moeder van twee jongvolwassen kinderen. Beide in de VS geboren en op zeer jonge leeftijd met hun ouders terug naar Nederland gekomen. De jongste heeft maar 6 maanden in de VS gewoond en de oudste 3,5 jaar. Deze kinderen zijn nu in een levensfase dat ze met hun partner samen willen wonen en een huis kopen. Maar een nieuwe rekening openen lukt niet. Voor bestaande rekeningen ontvangen ook zij de aanzegging dat deze opgeheven zal worden.

Onderstaand mijn vragen aan de minister en staatssecretaris.

Schriftelijke vragen van het lid Lodders (VVD) aan de minister van Financien en de staatssecretaris van Financien (Belastingdienst en fiscaliteit) over het bericht ‘Mag de bank weigeren om je een bankrekening te geven? Dat gaat AFM onderzoeken’.

• 1. 

  Bent u bekend met het artikel ‘AFM onderzoekt weigeren rekening’[1]? Klopt het bericht dat de AFM dit gaat onderzoeken?

• 2. 

  Wat vindt u van dit bericht en het onderzoek wat door de AFM is gestart? Deelt u de mening dat de Accidental Americans al lange tijd in onzekerheid zitten en er maar mondjesmaat voortgang is op dit dossier? Deelt u de urgentie om deze grote groep mensen zo snel mogelijk duidelijkheid te geven? Zo nee, waarom niet?

• 3. 

  Wanneer zijn de eerste bankrekeningen opgezegd van Accidental Americans door banken vanwege het niet aanleveren van het TIN nummer en daarmee volgend het vermoeden van belastontwijking, wanneer heeft de AFM geconcludeerd dat het sluiten van bankrekeningen mogelijk in strijd is met de Europese regels, en wanneer is de AFM begonnen met het onderzoek? Indien u deze informatie niet beschikbaar heeft bent u bereid deze informatie op te vragen? Zo nee, waarom niet?

• 4. 

  Klopt het dat een betaalrekening weigeren alleen op basis van een aantal wettelijk vastgelegde gronden kan? Welke zijn dat volgens u?

• 5. 

  Klopt het dat de Europese regels stellen dat een basisbetaalrekening mogelijk moet zijn voor iedere Europese burger? Klopt het dat deze basisbetaalrekening alleen geweigerd kan worden op basis van wettelijk vastgelegde gronden zoals schuldig bevonden aan witwassen, oplichting of valsheid in geschrifte en een daarvoor onherroepelijk veroordeeld moet zijn? Zo ja, waarom heeft u de banken niet eerder gewezen op deze weigeringsgronden?

• 6. 

  Hoe verklaart u uw reactie in eerdere schriftelijke vragen van het lid Lodders (VVD) dat ‘Banken op grond van de Wwft het openen of aanhouden van een betaalrekening ook kunnen weigeren zonder vermoeden van overtreding of hard bewijs. Een te hoog risico op betrokkenheid bij witwassen of terrorismefinanciering is voldoende grond voor weigering.’ (Kamerstuk 2020D38974)? Waarom komt de AFM nu tot een ander oordeel? Kunt u de AFM om een toelichting vragen ook in relatie tot de geldende Europese regelgeving?

• 7. 

  Klopt het dat weigering van een basisbetaalrekening alleen mag plaatsen op individuele afweging en daarmee een bepaalde groep mensen niet op deze manier mag benaderen? Zo ja, waarom heeft u de banken hier niet eerder op gewezen?

• 8. 

  Wanneer heeft een klant de Wwft overtreden en wie bepaald wanneer de Wwft is overtreden?

• 9. 

  De AFM is een onafhankelijke toezichthouder; in hoeverre kunt u de AFM vragen tot nader onderzoek in specifieke casussen? In het genoemde artikel onder vraag 1 wordt een onderzoek aangekondigd door de AFM naar het weigeren van bankrekeningen van Accidental Americans door banken; heeft u in dit geval de AFM gevraagd tot nader onderzoek? Zo ja, wanneer en waarom heeft u dit de AFM gevraagd? Zo nee, graag een toelichting.

• 10. 

  Kunt u een toelichting geven op het lopende onderzoek van de AFM? Waar ziet het onderzoek specifiek op toe? Wanneer verwacht de AFM het onderzoek af te ronden? Kunt u de AFM verzoeken de bevindingen van het onderzoek te openbaren na afronden onderzoek? Kunt u de AFM vragen de brief die zij naar de banken hebben gestuurd met de aankondiging tot onderzoek, al dan niet anoniem, te openbaren? Zo nee, waarom niet?

• 11. 

  Bent u bereid lopende het onderzoek van de AFM de banken te verzoeken geen bankrekeningen meer op te zeggen tot de uitkomst van het onderzoek bekend is? Zo nee, waarom niet?

• 12. 

  Herinnert u zich de schriftelijke vraag van de leden Omtzigt, Van Weyenberg en Lodders (Kamerstuk 2020D11130): Wilt u de AFM vragen een oordeel te geven over het sluiten of blokkeren van bankrekeningen van Nederlanders met de Amerikaanse nationaliteit?

• 13. 

  Herinnert u zich uw antwoord: Ja. Er kan echter niet ingegaan worden op individuele zaken waarin sprake is van het sluiten of blokkeren van bankrekeningen of dreiging daarmee. Ik heb daarom gevraagd aan DNB, als toezichthouder op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft), en aan de AFM, als toezichthouder op de naleving van de regels over de basisbetaalrekening, om een reactie over het sluiten dan wel bevriezen van bankrekeningen. (….) De AFM heeft specifiek ten aanzien van basisbetaalrekeningen aangegeven dat in beginsel iedereen die rechtmatig in de EU verblijft recht heeft op toegang tot een basisbetaalrekening, zodat kan worden voorzien in een basislevensbehoefte. Dit komt voort uit de Europese Payment Accounts Directive (PAD) die is geïmplementeerd in de Wft. Hierbij geldt echter een aantal uitzonderingen. Zo moet een bank een basisbetaalrekening weigeren als de bank bij het openen van een dergelijke rekening niet kan voldoen aan de eisen gesteld in de Wwft. Dit moet volgens de AFM per individueel geval worden getoetst; een generieke aanpak, waarbij een specifieke groep wordt uitgesloten van een basisbetaalrekening, is niet toegestaan.’

• 14. 

  In het gegeven antwoord onder vraag 13 heeft de AFM u een oordeel gegeven over het sluiten van bankrekeningen van Accidental Americans; kunt u verklaren of er een verband is tussen het gegeven antwoord in vraag 13 en het onderzoek dat de AFM gaat uitvoeren (zie artikel vraag 1) naar het weigeren bankrekeningen van Accidental Americans door banken?

• 15. 

  Is in het geval van de Accidental Americans overgegaan tot het sluiten van bankrekeningen op basis van ‘een specifieke groep’ of is hier sprake van toetsing ‘per individueel geval’? Kunt u uw mening onderbouwen?

• 16. 

  U heeft in antwoord op schriftelijke vragen van onder meer het lid Lodders (VVD) (o.a. de Kamerstukken 2020D11130, 2020D36149, 2020D38974) meerdere keren aangegeven dat banken op basis van alleen het ontbreken van een TIN-nummer niet mogen overgaan tot het opzeggen van bankrekeningen; kunt u hierop reflecteren? Hoe verklaart u, gezien de overwegingen van de AFM, de klaarblijkelijke discrepantie in uw uitleg van de Wwft en de interpretatie van de banken? Hoe verklaart u het niet mogen opzeggen van een bankrekening op basis van alleen het ontbreken van een TIN in relatie tot het onder vraag 6 genoemde citaat? Bent u bereid om in overleg met banken deze discrepantie weg te nemen om tot een oplossing te komen in de casus van de Accidental Americans en vergelijkbare gevallen in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waarom niet?

• 17. 

  In het Algemeen Overleg over de ‘Toeval Amerikanen’ van 24 november 2020 heeft u toegezegd in gesprek te gaan met de NVB over de Accidental Americans; heeft dit gesprek reeds plaatsgevonden? Zo nee, waarom niet en wanneer staat dit gesprek ingepland? Zo ja, kunt u een toelichting geven op het gesprek en datgene wat er is afgesproken?

• 18. 

  Bent u bekend met het inwerkingtreden van de wijziging van het Besluit internationale verplichtingen extraterritoriale rechtsmacht op 1 december jl.[2]? Klopt het dat door die wijziging de Nederlandse strafwet van toepassing is op de Nederlander die zich buiten Nederland schuldig maakt aan witwassen, óók wanneer er geen sprake is van dubbele strafbaarheid? Deze uitbreiding is gebaseerd op de EU-richtlijn 2018/1673 van 23 oktober 2018 inzake de strafrechtelijke bestrijding van het witwassen van geld; is bij het aannemen van deze wijzigingen gekeken naar de consequenties voor de Accidental Americans? Zo ja, wat is hiervan de uitkomst? Zo nee, waarom niet?

• 19. 

  Kunt u de nog openstaande schriftelijke vragen van het lid Lodders (VVD) over het bericht ‘Volksbank houdt vol: we moeten rekening ‘onbedoelde Amerikaan’ afsluiten', zo snel als mogelijk beantwoorden (Kamerstuk 2020D48694)?

• 20. 

  Kunt u de vragen, gezien de grote zorgen onder Accidental Americans en de tientallen bankrekeningen die inmiddels al zijn opgezegd, zo snel als mogelijk, en één voor één, beantwoorden?

[1] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/10/mag-de-bank-weigeren-om-je-een-bankrekening-te-gevendat-gaat-afm-onderzoeken-a4023388

[2] https://wetten.overheid.nl/BWBR0034775/2020-12-01