Verkiezingen op Vrijdag: GroenLinks en PvdA

DEN HAAG (PDC) - PDC licht iedere vrijdag enkele ideeën uit op het gebied van bestuurlijke vernieuwing van twee partijen die aan de verkiezingen deelnemen.

Vandaag: GroenLinks¹ en PvdA²

GroenLinks

• - 

  invoering van een democratische noodrem in de vorm van een bindend correctief referendum³
• - 

  verlaging van de leeftijdsgrens voor het actief kiesrecht naar 16 jaar
• - 

  invoering van constitutionele toetsing⁴, zodat rechters wetten kunnen beoordelen op grondwettigheid
• - 

  afschaffing van de Eerste Kamer wanneer constitutionele toetsing is gerealiseerd

PvdA

• - 

  voorkeurstemmen⁶ moeten zwaarder wegen bij nationale verkiezingen om de individuele component van het kiesstelsel te vergroten
• - 

  de kiesgerechtigde leeftijd moet naar 16 jaar
• - 

  het verbod op constitutionele toetsing moet worden geschrapt
• - 

  er moet een bindend correctief referendum komen voor nationale wetgeving

• 1. 

  GroenLinks is een progressieve partij, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. De partij werd opgericht op 24 november 1990 als fusie van de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Evangelische Volkspartij (EVP), de Politieke Partij Radikalen (PPR) en de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP). GroenLinks trok samen met de PvdA op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 2. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 3. 

  Er zijn vele soorten referenda die elk hun voor- en nadelen hebben. Zo kan het initiatief van een referendum bij de burgers of de overheid liggen. Referenda kunnen gaan over het terugdraaien van een overheidsbeslissing of over een initiatief van de burgers. Ook kan de uitslag van een referendum bindend of niet-bindend zijn. De volgende referenda zijn mogelijk:
   
• 4. 

  Constitutionele toetsing door de rechter houdt in dat de rechter toetst (of mag toetsen) of wetten al dan niet in overeenstemming zijn met de Grondwet. Het huidige artikel 120 van de Grondwet bepaalt dat de rechter niet mag beoordelen of wetten en verdragen in strijd zijn met de Grondwet. Nederland kent ook geen apart hof om wetgeving te toetsen.
   
• 5. 

  GroenLinks had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Jesse Klaver als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Tijd voor nieuw realisme'. Vóór de verkiezingen had GroenLinks 14 zetels, na 17 maart had de partij er 8.
   
• 6. 

  Voorkeurstemmen zijn stemmen die niet op de nummer 1 van de kandidatenlijst (de lijsttrekker) worden uitgebracht, maar op een andere kandidaat van dezelfde lijst. Dit komt vaak voor. Zo zijn er bijvoorbeeld altijd veel kiezers die op de (hoogstgeplaatste) vrouwelijke kandidaat stemmen. Ook bekendheid van een kandidaat in een bepaalde regio speelt soms een rol.
   
• 7. 

  De PvdA had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Lilianne Ploumen als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Ons plan voor een eerlijker en fatsoenlijker Nederland'. De partij haalde bij deze verkiezingen 9 zetels, evenveel als bij de verkiezingen van 2017.