Dieper spitten, graag: parlementaire enquête over Groningen en systeemfalen - Hoofdinhoud

En toen?

De parlementaire enquete naar de aardgaswinning in Groningen heeft een stevig, bij vlagen snoeihard rapport opgeleverd. Het gaat over ‘ongekend systeemfalen’, over ‘diepe kloven’, over ‘volledig verloren gegaan vertrouwen’, over ‘wegkijken’, over ‘stelselmatig miskend leed’, over ‘onbegrijpelijke papierwinkel’ en over ‘gezwalk’. Dat liegt er niet om.

Na zo veel jaar voelde ‘Groningen’ zich erkend, zo bleek ook uit de reacties direct op vrijdag. Dat is waardevol: woorden doen er toe. Maar het is jammer dat het bij woorden blijft. Wie het rapport leest en herleest, houdt een onvoldaan gevoel over.

Niet alleen omdat het parlementaire onderzoek - het zwaarste wapen van het parlement, zeggen ze er in Den Haag altijd bij - zo weinig nieuws heeft opgeleverd. Het was allemaal al wel zo’n beetje bekend, het was eerder opgeschreven, gezegd en erkend - inclusief bijbehorende excuses. Daarom valt des te meer op dat de enquêtecommissie met zo weinig concrete aanbevelingen komt. Het blijft bij algemeenheden. Maak schadeafhandeling voor bewoners milder, makkelijker en menselijker. Het aardbevingsgebied heeft recht op langdurige financiële steun. Houd op met het gesteggel over facturen. Het toezicht moet onafhankelijker.

Niks mis mee, natuurlijk. Nuttig zelfs. Maar waarom de spade niet dieper in de grond gestoken? In tien jaar tijds maakt Nederland twee keer een grootscheeps falen van het bestuur mee. Zowel in Groningen als bij de Belastingdienst zijn burgers tussen de wielen geraakt. In beide gevallen blijkt fatsoenlijke schadeafwikkeling te veel gevraagd.

Dat had aanleiding moet zijn voor een grondiger analyse. Hoe heeft zoiets kunnen gebeuren? Waarom is het zo grondig misgegaan? Wat moet er gebeuren om herhaling van die vorm van ‘systeemfalen’ te voorkomen? Het was een uitgelezen gelegenheid voor het parlement - als vertegenwoordiger van het gehele Nederlandse volk - geweest om die ontsporingen grondig te ontleden.

Die uitgebreide ambtseed voor ambtenaren zou er wellicht beter op hebben gepast.

Jan Schinkelshoek, oud-lid van de Tweede Kamer {CDA], was vice-voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie naar de financiele crisis [2008-2010].