Luxemburg - Hoofdinhoud

Luxemburg is een klein land in het Westen van Europa. Het grenst aan België, Duitsland en Frankrijk. Op Malta na is Luxemburg het kleinste land binnen de Europese Unie. Als deel van de Benelux behoorde het in 1951 tot de zes landen die in 1951 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), de voorloper van de Europese Unie, vormden. De huidige premier van Luxemburg is de liberaal Xavier Bettel i van de partij DP.

Het Groothertogdom Luxemburg bestaat sinds het jaar 963. Het was toen onderdeel van het Duitse rijk. In de periode 1815-1830 was Luxemburg deel van het Koninkrijk der Nederlanden. In 1831 ging een groot deel van Luxemburg tot België behoren. Het overblijvende groothertogdom werd onafhankelijk; aanvankelijk in personele unie, waarbij de Nederlandse koning tevens groothertog was. Hier kwam een einde aan in 1890, toen koning Willem III overleed zonder een mannelijke opvolger na te laten. Tegenwoordig is Luxemburg nog steeds een groothertogdom.

Op cultuurgebied heeft de in Luxemburg geboren Amerikaan Edward Steichen een belangrijke stempel gedrukt op de fotografie uit de eerste helft van de twintigste eeuw. De bekendste Luxemburgse schilder is Joseph Kutter (1894-1941). De wielrenner Charly Gaul won in 1958 de Tour de France, terwijl de tot Luxemburger genaturaliseerde Zwitser Marc Girardelli op de Olympische winterspelen van Albertville (1992) twee zilveren medailles behaalde.

Bron: IPU.org

De huidige premier van Luxemburg is de liberaal Xavier Bettel van de DP. De regering wordt gevormd door de liberale DP (Demokratesch Partei), de sociaaldemocratische LSAP en de Groenen. De huidige coalitie van Luxemburg is een zogenaamde 'verkeerslichtcoalitie.' Dit is een coalitie met een sociaaldemocratische, liberale en ecologische partij. Bij de verkiezingen van oktober 2023 verloor de coalitie haar meerderheid.

Luxemburg heeft een stabiel politiek systeem, waarin vrijwel geen kabinetscrises voorkomen. De christendemocratische CSV regeerde vanaf 1944 afwisselend met liberalen (DP) en sociaaldemocraten (LSAP). Sinds 1995 was de christendemocraat Jean-Claude Juncker premier. Hij leidde coalities met de sociaaldemocraten (1995-1999 en 2004-2013) en met de liberalen (1999-2004). Vanwege een spionage-schandaal waarbij Juncker was betrokken, werden in juli 2013 vervroegde verkiezingen aangekondigd. Bij de vervroegde verkiezingen in oktober 2013 bleven de (verliezende) christendemocraten wel de grootste partij, maar daarna werd aangestuurd op een coalitie van liberalen, sociaaldemocraten en Groenen. In december 2013 trad een kabinet aan met de liberaal Xavier Bettel als premier. In 2018 wonnen de christendemocraten de parlementsverkiezingen, die er ondanks de winst niet in slaagden om een coalitie te vormen. Daardoor werd Bettel voor de tweede keer premier.

Luxemburg was voor het laatst voorzitter van de Raad van de Europese Unie van juli-december 2015. De Luxemburgse politicus Nicolas Schmit is Eurocommissaris voor werkgelegenheid. De Luxemburgse premier Joseph Bech behoorde tot de grondleggers van de Europese Unie. Eén van zijn opvolgers, Gaston Thorn, leidde tussen 1981 en 1985 de Europese Commissie. In 1994 werd de voormalige Luxemburgse premier Jacques Santer president van de Europese Commissie. Hij bleef dat tot 1999. Jean-Claude Juncker was president van de Europese Commissie van 2014 tot 2019.

Luxemburg is een constitutionele monarchie met een parlementair stelsel, met een groothertog als staatshoofd. Ministers hebben soms de verantwoordelijkheid voor meerdere ministeries (bijvoorbeeld voor sociale zekerheid en volksgezondheid en voor landbouw en sport). Er is een eenkamerstelsel, met een zestig leden tellende Kamer van Afgevaardigden. Een uit burgers bestaande Staatsraad (24 leden) adviseert het parlement.

Kiesstelsel

De Kamer van Afgevaardigden wordt iedere vijf jaar gekozen in vier kiesdistricten op basis van evenredige vertegenwoordiging.

Partijen

De grootste partij is de christendemocratische CSV (Chrëschtlech Sozial Vollekspartei). De liberale partij DP (Demokratesch Partei) en de sociaaldemocratische LSAP (Lëtzebuerger Sozialistesch Arbechterpartei) zijn middelgrote partijen. Ze ontlopen elkaar niet veel in sterkte. Verder is er een groene partij (Déi Gréng) en een conservatief-liberale partij (Alternativ Demokratesch Reformpartei, ADR). Tot 1994 was er een communistische partij (KPL).