EP bespreekt programma van het Iers voorzitterschap - Hoofdinhoud

Verklaring van de Raad - Programma van het Iers voorzitterschap

Debat : 14 januari 200 4

Debat

De Raad

Bertie AHERN wil een nieuw hoofdstuk schrijven in de successtory die de EU is. Vanwege de Europese verkiezingen zal het Ierse voorzitterschap een kort voorzitterschap zijn. Een van de prioriteiten van het voorzitterschap zal de economische ontwikkeling zijn. Het voorzitterschap zal zich bezighouden met de uitvoering van de agenda van Sevilla. De Unie moet zo dicht mogelijk bij de burger staan. Een Europese grondwet is daarbij van belang. De Conventie heeft uitstekend werk verricht. Ahern steunt het standpunt van de parlementariërs die snel een goede grondwet willen. Er moet zo snel mogelijk een overeenkomst komen, maar het is niet zeker of dat onder het Ierse voorzitterschap lukt. Ahern zal op de Europese Raad van maart verslag uitbrengen over de Intergouvernementele Conferentie (IGC). Als er een mogelijkheid tot overeenstemming is, zal het voorzitterschap die kans grijpen. De grondwet is het belangrijkste punt voor het voorzitterschap.

Eveneens van belang zijn de Financiële Vooruitzichten. Tijdens de Lentetop zal het voorzitterschap proberen een tijdspad op te stellen voor de onderhandelingen. De derde prioriteit is de uitbreiding. Op 1 mei a.s. zullen de nieuwe lidstaten tijdens een ceremonie in Dublin officieel welkom worden geheten. Het voorzitterschap zal ook aandacht hebben voor de onderhandelingen met Bulgarije en Roemenië en steunt het VN-plan voor Cyprus.

De agenda van Lissabon moet worden uitgevoerd. Er is sinds 2000 veel bereikt op het gebied van de telecommunicatie, de energiemarkt, het vrije verkeer van personen en het milieu. Ondanks de prestaties moet het tempo van de invoering van de maatregelen worden verhoogd. De Lentetop zal nog meer nadruk leggen op de agenda van Lissabon. Er zijn positieve tekenen van economisch herstel, de Unie moet daar haar voordeel mee doen. De economische focus is duidelijk: duurzame groei en meer en betere banen. Een andere uitdaging blijft het verbeteren van de concurrentiekracht van Europa. De ontwikkeling van de dienstensector moet de motor zijn voor verdere groei. Ahern is blij met het verslag van de task force werkgelegenheid onder leiding van Wim Kok.

De vrijheid waar Europeanen van genieten mag niet misbruikt worden door criminelen. Ierland zal streven naar meer vrijheid en veiligheid. Binnen de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid zijn de prioriteiten de politie- en justitiële samenwerking, alsmede het asiel- en immigratiebeleid.

Op buitenlands terrein wil het voorzitterschap intensiever samenwerken met de VN. Ahern steunt het besluit van het EP om de Sacharovprijs toe te kennen aan Kofi Annan. De Raad zal zich bij de uitreiking van de prijs laten vertegenwoordigen door minister Cowen van Buitenlandse Zaken. De Unie moet blijven werken aan conflictpreventie en crisismanagement. De Unie wil opkomen voor de mensenrechten in de wereld en moet samen met de VS aan een veiliger wereld werken. Ten aanzien van het Midden-Oosten, Irak en Afghanistan wil het voorzitterschap samenwerken met de VS. Natuurlijk is de Unie het niet altijd eens met de VS, maar de betrekkingen kunnen verbeteren. De road map blijft de basis voor een duurzame oplossing van het conflict in het Midden-Oosten. Andere prioriteiten op buitenlands gebied zijn de relaties met Rusland en met Afrika. Er moeten oplossingen worden gevonden voor conflicten, hiv/aids, armoede, besmettelijke ziektes en de degradatie van het milieu. Ook de buren moeten kunnen genieten van vrede, stabiliteit en welvaart; de toekomst van de Westelijke Balkan ligt in de Unie.

De Doha-onderhandelingen moeten op een succesvolle manier worden afgerond. Daar zal het voorzitterschap zich samen met de Commissie voor inspannen. Ook de relaties met het Verre Oosten zijn belangrijk. Het voorzitterschap wil daarom een top met Japan organiseren. Het voorzitterschap wil ook het Statuut van de Leden tot een goed einde brengen. Ierland heeft als geen ander land kunnen merken wat het lidmaatschap van de Unie kan opleveren. Ook de nieuwe lidstaten moeten zich binnen de Unie kunnen ontwikkelen.

De Commissie

Romano PRODI zegt dat de Commissie binnenkort voorstellen zal doen voor de Financiële Vooruitzichten. Prodi is blij dat op 1 mei het toetredingsfeest in Dublin zal plaatsvinden omdat "iedereen weet hoe vrolijk en hartelijk de Ieren zijn." In februari zal Prodi de namen bekendmaken van de nieuwe Commissarissen. Na de goedkeuring van het Parlement moeten zij vanaf 1 mei geïntegreerd worden in de Commissie.

De wereld is minder veilig geworden. De Commissie is het eens met wat Ahern gezegd heeft over samenwerking met de VN en de VS. Het buitenlands beleid moet gericht zijn op humanitaire hulp en conflictpreventie.

Prodi bedankt het EP voor wat het gedaan heeft voor de grondwet. De grondwet heeft absolute prioriteit, 2004 moet het jaar van de Europese grondwet worden. De Commissie wil dat alles in het werk wordt gesteld om een verdere integratie te bereiken. Op dit moment is er geen sprake van de noodzaak van een Europa van twee snelheden. Op de Lentetop zal de economische strategie van de Unie worden uitgestippeld. De economie trekt voorzichtig aan. De Lentetop zal voortborduren op de strategie van Lissabon. Kennis en innovatie zijn daarbij de sleutelbegrippen. De concurrenten van de Unie winnen de strijd van de EU. Daarom moet de Unie een kenniseconomie worden. Het is belangrijk te streven naar Europese centres of excellence. Het beëindigen van de brain drain vanuit Europa vereist een continentale strategie voor toponderzoek. De Unie kan slechts overleven indien veelbelovende jongeren successen kunnen behalen.

Fractiewoordvoerders

Hans-Gert POETTERING (EVP/ED, D) steunt het Ierse voorzitterschap en noemt de grondwet de prioriteit der prioriteiten. De EVP is voorstander van het principe van de dubbele meerderheid in de Raad, maar meent dat dit geen breekpunt mag zijn. Iedereen moet meewerken aan een compromis. Een Europa van meerdere snelheden is een slecht idee. De concept-grondwet wordt door sommige regeringen gebruikt als chantagemiddel. In de Conventietekst staat dat de uitslag van de Europese verkiezingen zijn weerslag dient te hebben op de keuze van de voorzitter van de Commissie. De voorzitter van de Commissie zit te lachen. Dat kan Poettering wel begrijpen. Hij is ook blij dat Prodi er tien Commissarissen bij krijgt. Natuurlijk moet het politieke evenwicht bij de benoeming van de Commissarissen gerespecteerd worden.

Poettering wil op voet van gelijkheid spreken met de Amerikaanse vrienden. Er wordt veel geklaagd over de dominantie met de VS, maar Europa staat op gelijke voet met de VS als het met één stem spreekt. Dat wil niet zeggen dat Europa de VS kritiekloos tegemoet dient te treden. Ook Poettering veroordeelt de situatie van de gevangen op Guantanamo Bay. Ook Rusland verdient kritiek: het moet worden aangesproken op de mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië.

Enrique BARON CRESPO (PES, E) prijst de Europese palmares van Bertie Ahern. Ahern is een betrouwbare en ervaren gesprekspartner. Na een extravagant voorzitterschap kan nu op een deugdelijke manier aan Europa worden gewerkt. "Voorzichtig maar beslist" is het adagium van het voorzitterschap. Festina lente zoals de Romeinen zeiden. In de meest macho vergadering van de EU, Coreper, zetelt nu een vrouw: Ierland heeft onlangs een vrouw tot ambassadeur benoemd. Barón Crespo steunt dat van harte.

Barón Crespo zegt tegen de Raadsvoorzitter dat het plafond aan de uitgaven van de Unie niet verlaagd mag worden. Verder zegt Barón Crespo dat de voorzitter van de nieuwe Commissie na de Europese verkiezingen moet worden voorgesteld. De verkiezingen zijn nog door niemand gewonnen.

Volgens Graham WATSON (ELD, VK) is olie verversen niet voldoende wanneer de Unie een nieuwe motor nodig heeft. De IGC moet tot een goed einde worden gebracht. het elan van de uitbreiding moet worden voortgezet door Bulgarije en Roemenië, en ook Kroatië, meer bij de Unie te betrekken. De Eurozone moet meer geloofwaardigheid krijgen. "De Keltische tijger die meer begrotingsdiscipline voorstaat, moet zijn klauwen laten zien in de Raad," aldus Watson. De structurele samenwerking met Rusland moet worden uitgebouwd, maar er moeten wel harde woorden over Tsjetsjenië vallen. Evenzo mogen de banden met de VS niet worden aangehaald zonder kritiek te uiten op de situatie in Guantanamo Bay. Deze week heeft een rapport van Amnesty International laten zien dat er ook nog heel wat moet gebeuren aan de bescherming van de mensenrechten in de Unie.

Volgens Francis WURTZ (EVL/NGL, F) wordt er steeds gesproken over de blokkade in de IGC, maar verbergt het bos de bomen. De blokkade is exemplarisch voor het feit dat de Europese burger niet achter het Europese project staat. Als er een crisis is, moet dat gezegd worden. Er zijn te veel taboes in de Unie, bijvoorbeeld over de crisis met de euro en het Stabiliteitspact. De euro heeft helemaal niet geleid tot groei en werkgelegenheid en heeft Europa niet onafhankelijker gemaakt ten opzichte van Washington. Er zijn inderdaad infrastructurele werken nodig, maar als daarbij vooral een beroep wordt gedaan op de particulier sector, zal de impact ervan beperkt zijn. Het Stabiliteitspact legt regels op aan de begrotingen van de lidstaten, terwijl er beter geïnvesteerd kan worden in de doelstellingen van Lissabon. Het initiatief van de zes rijkste landen van de Unie om de begroting vast te leggen op 1% van het BNP is schandelijk nu er tien relatief arme landen tot de Unie toetreden.

Ook in het externe optreden van de Unie is er een crisis. Er is gelogen over de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak. De bezetting van Irak voedt het terrorisme, terwijl dat juist bestreden moest worden. Europa staat aan de zijlijn. De grootste taak voor het voorzitterschap is een Europa naar voren te brengen dat beter luistert.

Daniel COHN-BENDIT (GROENEN/EVA, F) hoort de fungerend Raadsvoorzitter zeggen dat Europa een successtory is. De voorzitter zegt zelfs dat de Conventie schitterend werk heeft verricht. Teken de Conventietekst dan! Poettering zegt dat er compromissen moeten worden gesloten. Maar op welke basis dan, op die van het egoïsme? Als de besluitvormingsregels zo worden opgesteld dat bepaalde landen besluiten kunnen blokkeren, resulteert besluiteloosheid. Dat Europa groter moet worden met minder geld is wel erg creatief.

Poettering zal moeten toestaan wat de meerderheid van het EP wil. Als de EVP de grootste partij wordt, heeft ze nog geen meerderheid. Het zal nog moeten blijken wie de volgende voorzitter van de Europese Commissie wordt. Is meneer Poettering voor een Europa waar de rechtsstaat wordt gerespecteerd of niet? Meneer Poetin moet de waarheid worden verteld. Het wapenembargo tegen China mag niet worden opgeheven, gezien de situatie in Tibet en, in het algemeen, de mensenrechtensituatie in China. Ook Iran moet de waarheid worden verteld. In Iran is sprake van een politieke aardbeving tegen de democratie. De Brazilianen hebben gezegd dat, als van hun burgers vingerafdrukken worden genomen als zij de VS willen inreizen, zij ook vingerafdrukken van Amerikaanse burgers zullen nemen. Die opstelling zou een voorbeeld moeten zijn voor de EU.

Jens-Peter BONDE (EDD, DK) vindt dat alle lidstaten, ook de kleine, het vetorecht in de Raad moeten behouden. De kiezers moeten het laatste woord hebben anders resulteren permanente twisten. De Europese wetgeving moet uitgevoerd worden zonder de democratie uit het oog te verliezen. De democratische beginselen zijn in de EU onvoldoende gewaarborgd. In plaats van een herstemming in Ierland wanneer de kiezers een Europees verdrag hebben afgewezen, moeten in alle landen op dezelfde datum referenda worden gehouden.

Overige sprekers

Nelly MAES (GROENEN/EVA, B) spreekt van een kans voor Europa wanneer een klein land het voorzitterschap bekleedt. Ierland is een lichtend voorbeeld voor de kandidaat-lidstaten. Maes verwacht van Ierland begrip voor de regio's. De regio's moeten kunnen deelnemen aan de Europese besluitvorming. Maes steunt de inspanningen voor de grondwet en de mondiale vrede. De wapenhandel moet aan banden worden gelegd, de code of conduct inzake wapenleveranties moet worden gevolgd. Daarnaast moet de millenniumagenda beter worden ingebed in het dagelijkse streven van de EU. Het is niet niks om het aantal armen dat moet leven van minder dan één dollar per dag uiterlijk in 2015 te halveren. Er moet een oplossing komen voor de schuldenlast die de ontwikkelingslanden als een molensteen om de nek hangt. Duurzame ontwikkeling mag geen dode letter worden waar het gaat om het EU-beleid inzake suiker, katoen of rijst.

Volgens Jules MAATEN (ELD, NL) heeft Europa een miserabel jaar achter de rug. Het vertrouwen in de instituties moet worden hersteld. Dit kan door de instellingen transparanter en democratischer te maken. Maaten verzoekt de Raadsvoorzitter ervoor te zorgen dat de verschillende groepen in het EP voorstellen kunnen doen omtrent de benoeming van de Commissievoorzitter. De keuze voor een Commissievoorzitter mag niet in achterkamertjes plaatsvinden.

Er dreigt een nieuwe SARS-epidemie. De ministers van volksgezondheid moeten vergaande bevoegdheden krijgen om maatregelen te nemen, zoals controles op luchthavens. Maaten heeft vertrouwen in het Ierse voorzitterschap.

Max VAN DEN BERG (PES, NL) steunt het voornemen van het Ierse voorzitterschap om regelingen en teksten eenvoudiger te maken. Weg met de mandarijnentaal en de eurospeak. Taal en cultuur moeten dichter bij de burger worden gebracht. Veiligheid op straat en in de wereld, meer democratie en minder bureaucratie, en de bescherming van het milieu, dat zijn de prioriteiten van de EU. De regeringsleiders hebben de onderhandelingen over de grondwet doen mislukken. Maar zonder grondwet geen verdere integratie. Van den Berg pleit voor een burgertoets bij Europese voorstellen. Wat op laag niveau kan worden besloten, moet ook op laag niveau worden besloten. Van den Berg roept de Raadsvoorzitter op de Commissie bij het Hof te steunen, maar ook het Stabiliteitspact te hervormen. Van den Berg vraagt Ahern of hij het sturen van een trojka naar Ethiopië en Eritrea, waar een nieuwe oorlog dreigt uit te breken, steunt.

Nogmaals de Raad

Bertie AHERN herhaalt dat het Ierse voorzitterschap zijn uiterste best zal doen om de IGC tot een goed einde te brengen. De lidstaten en het EP moeten zich daarbij coöperatief opstellen, een tweede falen moet worden voorkomen. Na de verkiezingen zullen velen die hebben meegewerkt aan de grondwet niet meer op Europees niveau werkzaam zijn. Dan wordt het moeilijker om overeenstemming te bereiken.

Antwoordend op een vraag van Martin SCHULZ (PES, D) zegt Ahern dat het voorzitterschap vergaderingen zal beleggen om de beperkingen van het Europese arrestatiebevel op te heffen.

De EU zal blijven bijdragen aan de vermindering van de schuldenlast van de armste landen. De Unie heeft reeds € 900 mln in een wereldwijd trustfonds gestort.

Duurzame groei en werkgelegenheid zijn voor het voorzitterschap de speerpunten binnen de strategie van Lissabon.

Wie wil dat de mensenrechten wereldwijd worden ondersteund, is bij Ierland aan het goede adres.

Nogmaals de Commissie

Romano PRODI legt uit dat de Commissie momenteel de hoofdsteden van de toetredende lidstaten aandoet om de lijst te kunnen opstellen van de nieuwe Commissarissen die vanaf 1 mei a.s. aan de Commissie zullen worden toegevoegd. In februari moet de lijst compleet zijn. Prodi is tevreden dat de nieuwe lidstaten hun beste mensen voordragen.

Na vier jaar praten over de doelstellingen van Lissabon is het de hoogste tijd om tot actie over te gaan. Er vertrekken nog steeds Europese onderzoekers naar de VS. Deze trend moet worden omgebogen. Dat is natuurlijk onmogelijk als de Commissie brieven krijgt waarin wordt opgeroepen het plafond voor de Europese begroting te verlagen.

Wat de gang van de Commissie naar het Hof in verband met het Stabiliteitspact betreft: de Europese wetten moeten nu eenmaal nageleefd worden.