Expertgroep [EU] - Hoofdinhoud

Dit type werkgroepen van de Europese Unie i adviseert de Europese Commissie i bij het opstellen van nieuwe wetgeving en nieuw beleid. Daarnaast houden ze zich bezig met controle, coördinatie en samenwerking met de lidstaten. Expertgroepen kunnen tijdelijk of permanent zijn ingesteld. De deskundigen worden niet betaald, maar krijgen een onkostenvergoeding. Expertgroepen zijn samengesteld uit deskundigen van nationale overheden, vertegenwoordigers van belangenorganisaties en/of experts uit het bedrijfsleven.

De Europese Commissie is vanwege de soms zeer gespecialiseerde vraagstukken aangewezen op adviezen van vakdeskundigen. Deskundigheid kan zowel voortkomen uit wetenschappelijke beroepsuitoefening als uit praktijkervaring. De vraagstukken kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op onderwerpen als luchtkwaliteit, cosmetica, verkeersveiligheid, visvangst of volksgezondheid. Naast expertgroepen kan de Commissie ook gebruik maken van expertise binnen de Europese agentschappen i en onderzoeksgroepen.

Een lijst van expertgroepen is beschikbaar in een online register van de Europese Commissie. Gedetailleerde gegevens van de expertgroepen worden door ieder directoraat-generaal afzonderlijk bijgehouden.

De expertgroepen spelen voornamelijk een rol in de voorbereidingsfase i van wetgevingsvoorstellen. Ze signaleren relevante ontwikkelingen en ze adviseren de Commissie bij het formuleren van wetsvoorstellen. In de onderhandelings- en besluitvormingsfase komen de raadswerkgroepen i aan zet. Voordat de concept-implementatiemaatregelen echter naar een zogenaamd comitologie-comité i gaan, brengt een expertgroep nogmaals advies uit aan de Commissie. Tenslotte zijn er expertgroepen die toezicht houden op de uitvoering van de wetgeving op nationaal niveau en expertgroepen die bestaande wetgeving evalueren.

Expertgroepen worden in het algemeen door de Europese Commissie zelf ingesteld. We kennen twee soorten expertgroepen: formele expertgroepen i en informele expertgroepen. Aan formele expertgroepen wordt de voorkeur gegeven wanneer het om implementatiemaatregelen op politiek gevoelige terreinen gaat, omdat deze groepen meer geïnstitutionaliseerd zijn en daardoor beter kunnen worden gecontroleerd.

De samenstelling van een expertgroep is afhankelijk van de benodigde deskundigheid. Leden worden benoemd uit ofwel overheden (landelijk, regionaal of lokaal), vanuit maatschappelijke organisaties en belangenorganisaties of op persoonlijke titel. Grofweg zijn er drie soorten samenstellingen:

• 1. 

  Overheids-expertgroepen
• 2. 

  Wetenschappelijke expertgroepen
• 3. 

  Gemengde expertgroepen

Zoals de naam al aangeeft, hebben in gemengde expertgroepen zowel overheidsexperts als wetenschappers en belangenvertegenwoordigers zitting.

Leden worden door de Europese Commissie benoemd of door een directoraat-generaal i. Ook kunnen overheden of organisaties iemand afvaardigen. Expertgroepen kunnen daarnaast personen uitnodigen om deel te nemen vanwege bepaalde vakkennis.

Expertgroepen worden ondersteund door het betreffende directoraat-generaal. Veelal zit de Europese Commissie de expertgroep voor, maar een expertgroep kan ook een voorzitter aanwijzen. De Commissie draagt in de meeste gevallen zorg voor de agenda, notulen en voorbereidende stukken. Expertgroepen kunnen subgroepen oprichten om specifieke onderwerpen te behandelen.

De bijeenkomsten vinden meestal plaats in de vergaderruimten van de Europese Commissie in Brussel of Luxemburg. De frequentie waarmee een expertgroep vergadert, wisselt van maandelijks tot eenmaal per jaar. Op het intranet van de Europese Commissie is een overzicht van de vergaderingen beschikbaar.

In 2014 heeft de Europese Ombudsman Emily O'Reilly i naar aanleiding van klachten onderzoek gedaan naar expertgroepen. Op basis van het onderzoek adviseerde de Ombudsman om de werving en werking van de expertgroepen transparanter te maken. Als reactie hierop stelde de Commissie nieuwe selectie-eisen op. De afspraak is nu dat experts zich registreren in het Europese transparantieregister.