Democratisch-Socialisten 1970 (DS'70) - Hoofdinhoud

DS'70 i was een centrumrechtse sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1970 als afsplitsing van de Partij van de Arbeid i, door leden die ontevreden waren over de koers van die partij, zowel op financieel-economisch gebied als bij het buitenlands beleid. De partij was tot juli 1972 vertegenwoordigd in het kabinet-Biesheuvel I i.

In 1971 haalde de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen i acht zetels; anderhalf jaar later waren dat er nog zes. Nadat bij de volgende verkiezingen in 1977 i nog slechts één zetel was behaald, verdween de partij in 1981 uit de Tweede Kamer i. In 1983 werd DS'70 formeel opgeheven. DS'70 heeft geen zetels in de Eerste Kamer gehad.

Bekende personen binnen DS'70 waren voorman Wim Drees jr i., de zoon van oud-premier Willem Drees i en de oud-burgemeester van Groningen en oud-Kamerlid Jan Berger i. Ook Drees sr. stapte uit de PvdA en sympathiseerde met de partij.

DS'70 beschouwde zich, zoals de naam al aangeeft, als een sociaaldemocratische partij. De partij meende dat de PvdA mede onder invloed van Nieuw Links i in te radicaal vaarwater terecht was gekomen. Dit gold met name op het gebied van de overheidsuitgaven en de internationale politiek. DS'70 steunde de anticommunistische politiek van de Verenigde Staten en het Atlantische bondgenootschap en was voor een krachtige defensie. DS'70 was tevens voor beperking van de automobiliteit, voor versterking van het openbaar vervoer en voor een gedegen milieubeleid.

DS'70 kwam op voor krachtige inflatiebestrijding en voor invoering van het zogenaamde profijtbeginsel. Burgers die van bepaalde voorzieningen gebruik maakten, zoals studenten, moesten daarvoor betalen in plaats van dat die voorzieningen uit de algemene middelen werden betaald.

De partij vroeg aandacht voor de problemen die immigratie met zich meebracht. Zij was voorstander van beperking van de instroom van rijksgenoten uit Suriname, die met het oog op de onafhankelijkheid van dat land (en de daarmee samenhangende problemen) naar ons land kwamen.

In onderstaand overzicht vindt u de belangrijkste informatie rond Democratisch-Socialisten 1970 (DS'70) en haar deelname aan Tweede Kamerverkiezingen. In dit overzicht staat vermeld met welke lijsttrekker, programma en kandidaten DS'70 deelnam aan de verkiezingen. Ook de belangrijkste gevolgen van de verkiezingen voor de GL staan vermeld in de tabel: het aantal behaalde zetels en het percentage.

DS'70 werd in 1970 opgericht als afsplitsing van de Partij van de Arbeid. In juni van dat jaar stapten twee leden (Goedhart i en Schuitemaker i) uit de PvdA-Tweede Kamerfractie vanwege de kritiek op het Amerikaanse optreden in Vietnam. Ook andere PvdA-leden stapten over.

In 1969 was een zogenoemd Democratisch Appèl actief in de PvdA, met als bekendste voorman prof. Arnold Heertje. Behalve op het buitenlandse beleid was er kritiek op de samenwerking met andere linkse partijen, zoals de PSP i, en op standpunten over het financieel-economische beleid. Deze beweging kan als de eerste aanzet tot de oprichting van DS'70 worden beschouwd.

Na de verkiezingswinst in 1971 en de regeringsdeelname i ging het langzamerhand bergafwaarts met de partij. In 1977 hield de partij nog slechts één zetel over in de Tweede Kamer. In 1983 werd de partij officieel opgeheven, nadat zij in 1981 i uit de Tweede Kamer was verdwenen.

DS'70 maakte deel uit van de regering samen met de KVP i, ARP i, CHU i en VVD i in het kabinet-Biesheuvel I i (1971-1972). In dit kabinet zaten voor DS'70 twee ministers, Wim Drees jr. i van Verkeer en Waterstaat en Mauk de Brauw i voor Wetenschap en Wetenschappelijk Onderwijs (zonder portefeuille). DS'70 had ook twee staatssecretarissen, Jan van Stuijvenberg i (Binnenlandse Zaken) en Fia van Veenendaal-van Meggelen i (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk).

Het kabinet-Biesheuvel I kwam in 1972 ten val vanwege meningsverschillen over de begroting. Er werd een akkoord bereikt, maar DS'70 was het oneens met bezuinigingen en maakte geen deel uit van het overgangskabinet Biesheuvel-II i, dat tot de verkiezingen van 1972 i regeerde.

Direct na de oprichting ontwikkelden zich twee vleugels binnen DS'70: een groep rond medeoprichter Jan van Stuijvenberg, die de nadruk legde op de oude sociaaldemocratische waarden, en een groep rond Frans Goedhart i, die een sterk anticommunistische houding aannam.

In 1975 leidden tegenstellingen in de partij tot een breuk in de fractie. Een groep rond Mauk de Brauw, waartoe ook de econoom Heertje en voormalig fractievoorzitter Jan Berger behoorden, verweet Drees zich te star sociaaldemocratisch op te stellen en niet hervormingsgezind te zijn. Bovendien wilde deze groep dat DS'70 feller oppositie zou gaan voeren. De partij schaarde zich echter achter Drees en de hervormers stapten op. Het conflict deed het imago van de partij geen goed.

Bekendste persoon binnen DS'70 was voorman Wim Drees jr. Een ander kopstuk van de partij was Jan Berger.

Wim Drees jr. i (1922-1998), 'de jonge Drees', was de zoon van oud-premier Drees en lijsttrekker voor DS'70 bij de drie verkiezingen waaraan werd deelgenomen. Gaandeweg nam de kritiek vanuit de partij op hem toe, dat hij zich onvoldoende profileerde en te weinig luisterde naar zijn fractie en partij. Van 1977 tot 1984 was hij lid van de Algemene Rekenkamer.

Jan Berger i (1918-1978) was burgemeester van Groningen, prominent oud-PvdA'er en DS'70-fractievoorzitter in de periode 1971-1973. In 1975 stapte hij uit de partij, omdat hij het niet eens was met de koers van fractieleider Drees.

De kiezers van DS'70 bestonden voornamelijk uit voormalig PvdA i, VVD i en D'66 i-stemmers en zwevende kiezers. De aanhang behoorde vooral tot de middengroepen (ambtenaren, middenstanders).

Meer over

Kijk voor meer informatie over DS'70 op de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen.