Gemeenteraadsverkiezingen en landelijke politiek - Hoofdinhoud

Gemeenten zouden een belangrijke rol moeten spelen bij het herstel van het vertrouwen in de politiek. Dat bleek uit het debat in Nieuwspoort op 5 februari 2014. Zowel CDA-partijvoorzitter Ruth Peetoom i, GroenLinks-partijvoorzitter Rik Grashoff i als de Wassenaarse VVD-fractievoorzitter Anouk van Eekelen i onderschreven deze stelling. Zij zijn voorstander van decentralisatie met meer bevoegdheden voor gemeenten, waardoor die het maatwerk kunnen leveren dat Den Haag niet kan verschaffen.

Voorafgaand aan de paneldiscussie, gaf Simon Otjes i (wetenschappelijk medewerker DNPP i) een inleiding over de relatie tussen de gemeenteraadsverkiezingen en de landelijke politiek. Hij bepleitte, aan de hand van wetenschappelijk onderzoek, dat de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen geen voorspelling is van de landelijke verkiezingen. Er is een ander aanbod van politieke partijen en de opkomst verschilt aanzienlijk.

Dat lokale verkiezingen weerslag kunnen hebben op de nationale politiek blijkt wel uit het vertrek van fractievoorzitters Van Aartsen i (VVD) in 2006 en Kant i (SP) in 2010 na teleurstellende resultaten van de gemeenteraadsverkiezingen. In hoeverre beschouwen partijen de uitslag van de lokale verkiezingen als graadmeter voor hun landelijke positie? Rekent de Nederlandse kiezer het kabinet op 19 maart af op het impopulaire beleid? Zijn de gemeenteraadsverkiezingen verkapte nationale verkiezingen?

De nationale politiek kan ook van grote invloed zijn op de lokale verkiezingen. Zo was de militaire missie in Uruzgan een belangrijk thema tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2010. Voor de aankomende verkiezingen voeren nationale politici als Diederik Samsom i (PvdA) en Bram van Ojik i (GroenLinks) campagne. Moeten nationale politici zich niet op de achtergrond houden? Of zijn zij nodig om mensen naar de stembus te krijgen?