Werkprogramma Europese Commissie 2020 - Hoofdinhoud

De Commissie-Von der Leyen i presenteerde op 29 januari 2020 haar werkprogramma voor het jaar 2020. Het programma was een 'routekaart voor een Unie die de lat hoger legt', waarin de overgang naar een eerlijk, digitaal en klimaatneutraal Europa centraal stond.

De zes grote ambities van de Commissie voor 2020 waren:

• - 

  een Europese Green Deal
• - 

  een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk
• - 

  een economie die werkt voor de mensen
• - 

  een sterker Europa in de wereld
• - 

  bevordering van onze Europese leefwijze en
• - 

  een nieuwe impuls voor Europese democratie

Bovendien wilde de Commissie bij al deze doelen inzetten op betere Europese regelgeving.

Als reactie op de coronacrisis presenteerde de Commissie op 27 mei 2020 naast een herstelplan en een nieuw voorstel voor de meerjarenbegroting 2021-2027 i, en ook een aangepast werkprogramma voor 2020. Het vernieuwde werkprogramma was gebaseerd op twee principes. Ten eerste was de Commissie vastbesloten om de plannen uit het oorspronkelijke werkprogramma alsnog te verwezenlijken. Ten tweede werden sommige voorgestelde initiatieven uitgesteld, om daarmee ruimte te scheppen voor crisismanagement.

Initiatieven die essentieel werden geacht voor het herstel van de EU, werden in het nieuwe werkprogramma niet uitgesteld. Hierbij gaat het onder meer om strategieën voor duurzame mobiliteit en renovatie, initiatieven ter versterking van digitale diensten en ter ondersteuning van jongeren, en een white paper over buitenlandse financiering in de interne markt.

Veel andere voorstellen van de Commissie werden uitgesteld naar later in 2020 of 2021. Initiatieven die zijn doorgeschoven naar 2021 zijn onder meer twee vernieuwde strategieën voor de aanpassing aan klimaatverandering en bebossing, een tweede white paper over kunstmatige intelligentie en een strategie tegen mensenhandel.

In het kader van betere regelgeving wilde de Commissie een Fit-for-Future Platform opzetten. Dit platform zou dienen om belanghebbenden te betrekken bij het vergemakkelijken van EU-wetgeving, zeker omdat de EU er geen onnodige lasten bij kon hebben. Daarnaast zou de Commissie voor het eerst een jaarlijks rapport presenteren met een strategische vooruitblik op de gevolgen van de coronacrisis.

Halverwege december 2019 presenteerde de Commissie al de Green Deal, een plan voor een klimaatneutraal Europa. Om de overgang naar een klimaatneutraal Europa te voltooien in 2050, komt er een bindende Europese Klimaatwet. Daarnaast kwam de Commissie met initiatieven voor een duurzame en circulaire economie en met een strategie om de transportsector te moderniseren en te vergroenen. Ook wilde de Commissie het verlies aan biodiversiteit in Europa tegengaan en boeren steunen in hun overgang naar duurzame voedselvoorziening.

Deze maatregelen zullen gefinancierd worden door een Europees Investeringsplan. Bovendien wilde de Commissie garanderen dat de transitie eerlijk zou verlopen, door lidstaten en sectoren te ondersteunen met een Europees Overgangsmechanisme en Overgangsfonds. De transitie is een collectieve verantwoordelijkheid, wat de Commissie benadrukt door een klimaatpact aan te gaan met alle EU-burgers.

Meer over de Green Deal

Om een digitale transitie te bewerkstelligen, introduceerde de Commissie een Europese Datastrategie, waarin gebruik wordt gemaakt van de waarde van (niet-persoonsgebonden) gegevens voor de digitale economie. Ook kwam de Commissie met initiatieven ter versterking van de markt voor digitale diensten en van de cybersecurity van de EU.

Meer over de Digitale Agenda

De Commissie zette in op een sterk en sociaal Europa met eerlijke transities op de gebieden van duurzaamheid en digitale ontwikkeling. Daarom kwam ze met voorstellen voor Europese minimumlonen en een Europees werkloosheidsherverzekeringsstelsel. Daarnaast werden maatregelen versterkt die gericht zijn op de basisvoorzieningen van kinderen en jongeren.

Ook wilde de Commissie het economisch bestuur van de EU en de fiscale regels evalueren, om in overleg met de lidstaten uit te zoeken hoe het stelsel verbeterd kan worden. Zij kondigde maatregelen aan om nationale kapitaalmarkten beter te integreren in de Europese Kapitaalmarktunie i en ter versterking van de douane-unie i door grensbescherming te verbeteren en navolging van regels te promoten.

De Commissie ziet een geopolitieke rol voor Europa, dat internationale partnerschappen moet aangaan om Europese waarden en belangen te bevorderen. Met dit doel wilde de Commissie met een een nieuwe Afrika-strategie komen en gaan onderhandelen over een Parnerschapsovereenkomst met Afrika, de Caraïben en Pacifische landen. Ook wilde de Commissie het partnerschap tussen de EU en de westelijke Balkanlanden verdiepen, onder meer door het toetredingsproces i te verbeteren.

Naast deze initiatieven richtte de Commissie zich op het versterken van de economische en financiële soevereiniteit van de EU en op het verstevigen van Europa's leiderschapspositie op het gebied van mensenrechten en gendergelijkheid.

Meer over EU in de wereld i

Om de Europese levenswijze te bevorderen en sterke Europese samenlevingen te bouwen, zette de Commissie ten eerste in op gezondheidsbeleid. Hiervoor kwam zij met een initiatief om kanker te bestrijden en met een farmaceutische strategie om de kwaliteit en veiligheid van medicijnen te verzekeren.

Om grensoverschrijdende bedreigingen te bestrijden, kondigde de Commissie een nieuwe strategie voor een EU-Veiligheidsunie aan, gericht tegen terrorisme, georganiseerde misdaad en cybermisdaad.

De Commissie wilde interne en externe bedreigingen voor de Europese democratie aanpakken. Daarom wilde zij een democratie-actieplan presenteren, met als doel de weerbaarheid van de Europese democratieën te verhogen en buitenlandse bemoeienis met Europese verkiezingen tegen te gaan. Om hierover in debat te gaan met alle EU-burgers en -instituties, zou er een Conferentie over de Toekomst van Europa komen. Die werd uitgesteld vanwege de corona-pandemie.

Meer over de Toekomst van Europa i

In het nastreven van bovenstaande doelen zette de Commissie zich in voor betere regelgeving. Hiervoor nam de Commissie een nieuw instrument als leidraad: de 'One In, One Out'-benadering. Deze benadering houdt in dat nieuwe regelgeving over bepaald beleid gepaard zal gaan met een vermindering van administratieve lasten in datzelfde beleidsgebied. Met hetzelfde doel zette de Commissie ook een 'Fit-for-future platform' op, waarbinnen experts van gedachten wisselen over simplificatie en lastenverlichting bij Europese regelgeving.

Reactie kabinet: Staat van de Europese Unie 2020

Bron: European Commission

Op 26 februari 2020 verscheen de Staat van de Europese Unie i 2020. Hierin presenteerde minister Stef Blok i namens het kabinet de Nederlandse reactie op het werkprogramma van de Commissie-Von der Leyen i. Dit programma is opgedeeld in 43 initiatieven, samengevoegd in 6 kernprioriteiten. Het kabinet gaf in de Staat van de EU aan over het algemeen positief over het werkprogramma van de Commissie te zijn.

Concreet gaf het het kabinet aan de hoge ambities die gepresenteerd zijn in de Europese Green Deal te steunen, en voorstander te zijn van de aanpak van de digitale strategie. Ook de plannen om de Europese economie klaar te maken voor de duurzame en digitale transitie werden gesteund. Het kabinet miste echter nog wel een paar punten. Zo stelde minister Blok dat de Commissie meer aandacht zou moeten besteden aan een oplossing voor de impasse binnen de WTO en gaf hij aan meer initiatieven te willen voor transparantie binnen de EU.

Op maandag 29 juni is er in de Staten-Generaal gedebatteerd over de Staat van de Euopese Unie. Naar aanleiding van dit debat zijn er drie moties aangenomen door de Tweede Kamer.

Prioriteiten Tweede Kamer

In juni 2020 stemde de Tweede Kamer in met de prioriteiten van dit werkprogramma. De Kamer gaf aan prioriteit te willen geven aan de Green deal en economische maatregelen zoals een actieplan tegen witwassen en belastingontwijking.

Bij enkele onderwerpen plaatse de Tweede Kamer een behandelvoorbehoud i, of vond de Kamer een subsidiariteitstoets i gewenst.

Behandelvoorbehoud:

• - 

  Voorstel voor de regulering van Crypto Assets
• - 

  Voorstel voor een europees werkloosheidsherverzekeringsmechanisme
• - 

  Herziening van het raamwerk voor het economisch bestuur
• - 

  Actieplan tegen belastingontwijking en ter versimpeling van belastingen
• - 

  Voorstel voor een gemeenschappelijk Douane-loket
• - 

  Nieuw pact voor asiel en migratie, wetgevend
• - 

  Versterking mandaat Europol

Subsidiariteitstoets:

• - 

  Fonds voor een rechtvaardige transitie (Just Transition Machanism)
• - 

  Voorstel voor een Europees werkloosheidsherverzerkingsmechanisme
• - 

  Actieplan tegen belastingontwijking en ter versimpeling van belastingen
• - 

  Voorstel voor een gemeenschappelijk Douane-loket

• -