Verslag over het EU-burgerschap: burgers mondiger maken en hun rechten beschermen - Hoofdinhoud

Vandaag publiceert de Commissie het verslag over het EU-burgerschap 2020, waarin zij de balans opmaakt van de vooruitgang die sinds het verslag van 2017 is geboekt op het gebied van het EU i-burgerschap. In het verslag schetst ze ook nieuwe prioriteiten en acties om EU-burgers meer inspraak te geven, zoals een update van de EU-richtsnoeren inzake vrij verkeer, rekening houdend met de lessen die zijn getrokken uit de coronacrisis.

Didier Reynders i, commissaris voor Justitie: "Het EU-burgerschap vormt de kern van het Europese project. Maar sommige grondrechten die we in Europa bijna als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen, zijn op een ongekende manier op de proef gesteld, denk aan de beperkingen van het vrije verkeer tijdens de pandemie en de uitdagingen voor onze democratische instellingen zelf. Vandaag bevestigen wij ons engagement om burgers nog mondiger te maken en hun rechten nog beter te beschermen, in het belang van een sterkere en veerkrachtigere EU."

Het Verslag over het EU-burgerschap 2020 vormt een aanvulling op het Europees actieplan voor democratie dat het kader schetst voor maatregelen om burgers mondiger te maken en de democratie te versterken. Het bevat tal van concrete maatregelen om de democratische participatie te verstevigen, het vrije verkeer te vergemakkelijken, het EU-burgerschap te beschermen en bevorderen, en EU-burgers in Europa en daarbuiten te beschermen.

Concrete acties en prioriteiten voor EU-burgers

• - 

  Democratische participatie, inspraak en inclusie bevorderen. De burgers meer betrekken bij alle fasen van het democratische proces is essentieel voor onze Europese democratie. Volgend jaar zal de Commissie de regels voor het stemrecht van EU-burgers in andere EU-landen actualiseren. De Commissie wil dat burgers meer informatie krijgen bij gemeenteraads- en Europese verkiezingen, en dat lidstaten meer informatie uitwisselen om bijv. dubbel stemmen te voorkomen. De Commissie zal ook meebetalen aan projecten voor onafhankelijke verkiezingswaarnemers en projecten om de betrokkenheid van de Europese burgers te vergroten.
• - 

  Het vrije verkeer vergemakkelijken en het dagelijks leven vereenvoudigen. De Commissie wil meer rechtszekerheid voor EU-burgers die in een andere lidstaat op reis gaan, gaan studeren of gaan werken. Om dat te bereiken zal ze in 2022 de EU-richtsnoeren inzake vrij verkeer van 2009 actualiseren. Ze zal volgend jaar ook een initiatief presenteren om het dagelijks leven van EU-burgers, en met name hun fiscale verplichtingen, makkelijker te maken. Zoals vastgelegd in het terugtrekkingsakkoord zal de Commissie ook de rechten van EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen, blijven verdedigen.
• - 

  Het EU-burgerschap beschermen en bevorderen.

Het EU-burgerschap is niet te koop. De Commissie blijft bepaalde risicovolle EU-burgerschapsregelingen voor investeerders aanpakken, zo nodig met extra inbreukprocedures. Ook blijft ze de beperkende maatregelen vanwege de coronacrisis op de voet volgen, tot die maatregelen weer worden opgeheven.

• - 

  EU-burgers in Europa en daarbuiten beschermen, ook in crisistijden. De Commissie blijft bouwen aan een sterke Europese Gezondheidsunie en zal de EU-vaccinstrategie samen met de lidstaten ten uitvoer leggen. In 2021 zal ze ook de EU-regels inzake consulaire bescherming herzien om te zorgen dat de EU en haar lidstaten Europese burgers in het buitenland, juist ook in tijden van crisis, beter kan helpen en beschermen.

Volgende stappen

De Commissie is vastbesloten de nodige instrumenten te ontwikkelen om mensen ten volle te laten profiteren van hun status als Europees burger. Dat is een gezamenlijke inspanning. Om de prioriteiten uit het verslag uit te voeren, zal de Commissie nauw samenwerken met de EU-landen, inclusief lokale en regionale overheden, en met de overige EU-instellingen en belanghebbenden, het maatschappelijk middenveld en, op de eerste plaats, de burgers zelf.

Achtergrond

De Commissie brengt om de drie jaar verslag uit over de uitvoering van de bepalingen inzake het EU-burgerschap en stelt nieuwe prioriteiten voor de komende drie jaar voor. Sinds het laatste verslag over het EU-burgerschap in 2017 is er veel gebeurd en is het, onder meer door de coronacrisis, minder vanzelfsprekend geworden om optimaal gebruik te maken van alle rechten die aan het EU-burgerschap verbonden zijn.

Het verslag over het EU-burgerschap is gebaseerd op gerichte raadplegingen zoals een openbare raadpleging over de EU-burgerschapsrechten en een Flash Eurobarometer-enquête over het EU-burgerschap en de democratie, maar ook op de bijdragen van een netwerk van gespecialiseerde academici. Op 29 oktober 2020 organiseerden de Commissie en het Parlement een gezamenlijke hoorzitting over het EU-burgerschap.

Het verslag over het burgerschap sluit nauw aan bij de zes hoofdambities van Commissievoorzitter Von der Leyen, vooral bij de nieuwe impuls om de Europese democratie en de EU dichter bij de burger brengen. Het vult ook andere initiatieven aan, zoals de nieuwe strategie voor de uitvoering van het Handvest van de grondrechten en in het bijzonder het Europees actieplan voor de democratie.

Meer informatie

Verslag over het EU-burgerschap 2020

Verslag over het EU-burgerschap 2020 - factsheet

Verslag over de openbare raadpleging over de rechten van het EU-burgerschap 2020

Resultaten van de openbare raadpleging over de rechten van het EU-burgerschap 2020 - factsheet

Website over het EU-burgerschap